Mentale crisis onder jongeren
Jonge mensen hebben in toenemende mate last van mentale problemen. Onderzoeker en schrijver Jonathan Haidth van het boek ‘Generatie angststoornis’ spreekt van een mentale crisis en wijt dit aan de opkomst van sociale media en het daaraan gekoppelde gebruik van smartphones. Hij mist daarmee echter het werkelijke achterliggende probleem.
Eerst een aantal cijfers. Uit onderzoek wordt inderdaad duidelijk dat het aantal jongeren met mentale en psychische problemen toeneemt. Zo is het percentage jongeren van 12 tot 18 met psychische problematiek vanaf 2018 toegenomen van 10,9% naar 18%. De meest voorkomende vormen van psychische problemen zijn daarbij ADHD, autisme, burn-out klachten, depressie en angststoornissen.
De groep meisjes in dezelfde leeftijdscategorie liet een sterke groei zien in emotionele problemen: dit percentage steeg van 28% in 2017 naar 43% in 2021 en 2022. Het aantal jongens met dezelfde problematiek steeg van 9 naar 13%. Overall kampt 30% van de jongeren in Nederland met emotionele problemen.
In de leeftijdscategorie daarboven, die van 18 tot 25 jaar, is het grootste aantal jongeren ongelukkig. 51% van de jongeren in deze leeftijdsgroep rapporteren lichte tot matige psychische klachten en 68% rapporteert emotionele uitputting. Dit zijn ernstige en stevige cijfers die inderdaad duiden op een mentale crisis onder jonge mensen.
Generatie angststoornis
Het boek ‘Generatie angststoornis’ zegt: de smartphone en de daarop alom aanwezige sociale media zijn hiervan de belangrijkste oorzaak. Het bewijs hiervoor ziet de eerder genoemde auteur Haidth in het feit dat er een rechtstreekse correlatie is tussen de opkomst van de smartphone en het gestaag toenemen van psychische en mentale problemen. Dit fenomeen gaat terug tot op 2010. Daarvoor was de telefoon als een Zwitsers zakmes: een gereedschap om in het dagelijks leven problemen mee op te lossen. Daarna werd het een platform waarop bedrijven proberen zo veel en zo lang mogelijk jouw aandacht vast te houden middels (commerciële) tactieken. Het effect ervan is desastreus gebleken.
Het pleidooi is daarom om het gebruik van smartphones te reguleren onder jongeren. Dit gebeurt nu al op vele scholen, maar dat kan beter. Smartphones en de sociale media daarop zijn ‘ervaringsblokkers’; ze houden je weg bij het echte leven en de ervaringen die jongeren daarmee in hun leeftijdsfase moeten opdoen. Voor een goede en gezonde ontwikkeling is dit echter wel noodzakelijk.
Duiding
De wereld van smartphones en vooral de alomtegenwoordige sociale media daarop, is inderdaad een afgod geworden voor vele mensen, met name ook voor jongeren. Dat is de wereld waarin wij leven. Wat daarbij door velen vergeten wordt, is dat de sociale media in zichzelf niet het kwaad zijn. Het kwaad zit in de mens, zoals de Bijbel ook al leert (zie bijvoorbeeld Romeinen 3) en wordt in en door sociale media versterkt. Sociale media die we altijd binnen ons bereik hebben door onze telefoon.
Deze sociale media werken daarbij als een versterkende reflector: ze laten ons versterkt zien hoe wij zijn en wat er in ons hart is. De slechtheid en leegte die onze maatschappij die niet langer in God gelooft zo kenmerken, worden in al hun schrale en rauwe waarde uitgelicht: de smartphone toont ons de leegte van een mens zonder God. Sociale media reflecteren versterkt de toestand van de mens in de harten van gebruikers.
Dat dit voor meer psychische en mentale problemen zorgt, is dan ook niet vreemd. In het tijdperk voor de smartphone en de sociale media was de mens niet beter, maar leefden de meesten (ook jongeren) in een beperktere en beschuttere wereld. Het filter en de bescherming die daarvan uitgaat, is met de komst van de smartphone verdwenen. De rauwe, harde werkelijkheid van het leven en de mens komen daardoor open bloot des te harder binnen.
De oplossing hiervoor is dan ook niet gelegen in verstandigere omgang met onze smartphones. Dat is enkel symptoombestrijding. De enige ware oplossing is in de vervulling van de leegte en een verandering van het menselijk hart. Deze verandering kunnen wijzelf niet bewerkstelligen. Daar is slechts één oplossing voor mogelijk: bekering en wedergeboorte. Of zoals het in Romeinen 3 staat: ‘Want alle mensen hebben gezondigd en missen de heerlijkheid van God, en worden om niet gerechtvaardigd door Zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus.’ Jezus is de Weg, de Waarheid en het Leven en Hij alleen kan geven wat we in onze leegte missen. Het is aan ons die dit weten om dat bekend te maken aan alle mensen, met name ook aan onze jongeren. Zorg toch dat ieder het weet!
