Klimaatviering en de dwaling van de groene christen
9 september is er in de Triomfatorkerk in Den Haag een klimaatviering georganiseerd door Micha Nederland en de Groene Kerk. Dit ter voorbereiding op de actie die later die dag zal plaatsvinden op de A12, alwaar klimaatactivisten opnieuw zullen proberen zich vast te lijmen aan het wegdek. Daarmee is dit wederom een voorbeeld van wat de Kerk van Jezus in Nederland aan het worden is.
Zorg voor de schepping en oecumene
Kijk op de sites van de bewegingen die deze viering organiseren en je leest over het belang van zorg voor Gods schepping. Er wordt hoog opgegeven van de liefde die men voelt voor God en de door Hem gecreëerde werkelijkheid. Daar wil men voor op komen, want dat heeft de schepping en kennelijk God ook nodig.
Wat verder opvalt is dat er verwezen wordt naar de Wereldraad van Kerken (WRR) en de ‘Periode van de schepping’ die van 1 september tot en met 4 oktober gevierd wordt en die deze WRR propageert. Een paar klikken brengt je naar de site van de WRR met daarop een filmpje van de algemeen secretaris, dr. Olav Fiske Tveit. Klik op het filmpje en je hoort een mooi verhaal over moeder aarde die gered moet worden en over hoe we vrede en gerechtigheid mogen nastreven voor haar en met (!) haar. Letterlijk klinkt: ‘Join us in a pilgrimage of making justice and peace on and with mother Earth.’
Theologische denkfout
Nou is er op zich niets mis met de noodzaak voelen tot zorg voor Gods schepping. Dat is zelfs een Bijbelse opdracht. Al in Genesis 1 vers 28 bijvoorbeeld lezen we dat God ons de opdracht geeft om namens Hem voor zijn schepping te zorgen: ‘Wees vruchtbaar, word talrijk, vervul de aarde en onderwerp haar, en heers over de vissen van de zee, over de vogels in de lucht en over al die dieren die over de aarde kruipen.’ In het Hebreeuws wordt de opdracht nog duidelijker. Het woordgebruik daar laat zien dat God bedoelt dat wij voor de schepping zorgen namens Hem en zoals Hij dat zou doen. Dit wordt met een mooi woord ook wel rentmeesterschap genoemd. Deze zorgplicht wordt nog eens herhaald in Genesis 9 als Noach met zijn gezin de aarde weer mag gaan bevolken.
De zorgplicht voor de schepping is dus niet waar wij moeite mee hebben of zouden moeten hebben.
In de theologie van de natuurbeweging en klimaatchristenen zit echter wel een andere, veel fundamentelere denkfout. Deze fout zit hem in het feit dat zij de schepping van God willen redden via de weg van activisme. Wij hebben de wereld en de schepping immers stuk gemaakt, zo redeneren zij, en wij zullen haar ook weer moeten herstellen. Zij sluiten daarbij aan op wat algemeen secretaris Tveit van de WRR zegt over vrede en recht voor en met moeder aarde. Waar daarbij dan aan voorbij wordt gegaan is de zonde en de zondige aard van de mens en dat is een cruciale, fundamentele fout.
Dat de mens namelijk de aarde kapot heeft gemaakt en de schepping rooft en uitbuit, is het gevolg van die zondigheid. De mens streeft naar en wordt gedreven door de zucht naar macht, bezit en geld. Men wil rijk worden, koste wat kost. In het hart van de mens kan het de mens ten diepste niet schelen wat er bijvoorbeeld gebeurt aan de andere kant van de wereld met de mensen aldaar of de natuur. Het draait uiteindelijk alleen maar om jezelf. Dat is het egoïsme van het zondige hart dat in alle gevallen mensen (dus de hele mensheid) huist. Deze zondigheid is in ons verweven met wie we zijn. En zoals de verzen 1 tot en met 3 van Efeze 2 ons laten zien heeft dat invloed op ons. Wij leven in een zondige wereld waarin het kwaad ons probeert te verleiden en waarin onze eigen begeerte naar dat kwaad ons drijft tot het slechte. Het maakt dat we vanuit onszelf nooit los kunnen komen van de zonde.
Dit betekent voor het klimaat dat we als mensen ons best kunnen doen om de wereld te verbeteren en de schepping te redden, maar dat we daar dus niet in zullen slagen. Zelfs als het ons zou lukken om het ene probleem op te lossen (wat waarschijnlijk niet gebeurt), dan nog zullen andere problemen blijven bestaan én zullen wij als mensheid (steeds weer) nieuwe problemen veroorzaken. Dat zit nu eenmaal in onze zondige natuur ingebakken. Want zonde maakt alles kapot en tast alles aan. De aantasting van de schepping is daar niet los van te zien.
Dat is ook de lijn die we in Gods Woord tegenkomen. In Openbaring lezen we over de natuur die aan het einde van de tijd op hol geslagen is. We lezen over de oordelen die God via de natuur laat komen. De schepping moet eerst door deze neergang heen, voordat er een nieuwe hemel en een nieuwe aarde zullen komen. En God alleen zal die nieuwe hemel en aarde brengen, niet de mens.
Jezus is de enige weg tot echte verandering
En dit brengt ons terug bij wat de kern van ons geloof is: de redding en verlossing in Jezus en zijn genade. Want wij kunnen onszelf niet verlossen en wij kunnen ook de schepping niet verlossen. Het is de Heer Jezus die zijn leven gaf om ons van onze zonden vrij te kopen, om ons een nieuwe start te geven. Door Hem worden wij opnieuw geboren en daardoor verandert ons hart. Onze zondige natuur, onze oude mens, het vlees, maakt plaats voor iets nieuws. De geestelijke mens wordt dan geboren, een nieuwe schepping. En daardoor kan ook ons egoïstische, hebzuchtige hart veranderen en kunnen we zonden als geldzucht en egoïsme overwinnen. Maar zelfs dan is er nog strijd, want de oude natuur steekt als we niet oppassen, zomaar weer de kop op. Paulus zegt het al: wat ik wil doen, dat laat ik en wat ik niet wil doen dat doe ik (Rom. 7: 18-21). Wij hebben zelfs als wedergeboren christenen elke dag nog de genade van vergeving nodig.
Zolang de christelijke klimaatbeweging en de christelijke klimaatactivisten dus nog denken dat zij de wereld door eigen inspanningen kunnen redden, zitten ze op een dwaalspoor en zullen ze bedrogen uitkomen. Ze houden zichzelf voor de gek als ze denken dat het gaat lukken om de schepping en zichzelf daarin als schepselen te verlossen.
In het ergste geval sluiten zij zich aan bij de quasi-religie die er rondom het klimaat is ontstaan onder hen die niet geloven. De ‘religie’ waarin de ongelovigen zichzelf voorhouden hoe ze de ‘oerzonde’ tegen het klimaat hebben begaan en hoe ze daarvoor moeten boeten in activisme en een goed leven, om zo het letterlijk aardse paradijs (hun hemel) te mogen binnengaan om daarop te leven. En hoe triest zou het niet zijn als dat zou gebeuren? Hiervoor vallen is immers niet alleen onjuist, maar ook onbijbels. Het is een illusie waarin je alleen maar bedrogen zult uitkomen, want mensen zullen nooit veranderen dan enkel door Jezus en de kracht van zijn bloed.
Klimaatviering
Het is daarom te hopen dat in de klimaatviering dit zal worden verkondigd. Dat men zich zal verootmoedigen rondom het kruis en rondom de genade van Jezus. Dat men Hem zal smeken om de harten van mensen te veranderen door bekering en wedergeboorte. Het is te hopen dat de gelovigen zich hieromtrent zullen verootmoedigen en zichzelf zullen openen voor de Heilige Geest om zijn heiligende werk te doen in hen, ook op dit vlak.
Dat is wat er zou moeten gebeuren, maar dat zal waarschijnlijk niet zo gaan.
