Gaza, waar gaat het over?

Geschiedenis
In de Bijbel lees je al over Gaza. Het is één van de vijf steden van de zeevolken, oftewel de Filistijnen. Het ligt zuidelijk aan de kust van de Middellandse Zee op het grensgebied van Kanaän tot waar Jozua het land veroverde. God wijst Gaza toe aan de stam Juda (Jozua 15:47). De stad werd echter weer veroverd door de Filistijnen. De strategische (handels)ligging maakt de stad uitermate aantrekkelijk voor veel landen waaronder Egypte tot op de huidige dag (Jeremia 47:1 en 5).
In 96 v. Christus sloot Alexander Janneüs Gaza in en na een beleg van een jaar werd Gaza genomen en verbrand. De Romeinse leider Pompéjus de Grote herbouwde de stad op een andere plek in de buurt van de haven. Onlangs vonden archeologen in Gaza 125 graftombes uit deze Romeinse tijd. De skeletten worden geschat op ongeveer 2000 jaar.
Naast de Romeinen was Gaza onder heerschappij van andere volken zoals de Egyptenaren. Al die tijd werd de stad bewoond door Joden. Archeologische vondsten ondersteunen dit. In 1965 ontdekten Egyptische archeologen een vloermozaïek in een synagoge (508 na Christus) in de oude havenstad Gaza, waarop te zien is dat koning David de harp bespeelt. Het mozaïek is te zien in het Israël museum in Jeruzalem.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog geeft Engeland de Balfour-verklaring uit bij de Vredesconferentie van Parijs in 1919. De Britten veroveren het land op de Ottomanen en krijgen van de Volkerenbond (de voorloper van de VN), het mandaat over het gebied Palestina. In 1929 werd de Joodse gemeenschap van Gaza door de Britse troepen geëvacueerd uit angst voor pogroms. In datzelfde jaar werden de Joden van Hebron vermoord door de plaatselijke Arabische bevolking.
In november 1947 had de VN via resolutie 181 in meerderheid besloten om zowel een Joodse als een Arabische staat op te richten. Deze oplossing werd door de zionistische leiders gesteund, maar door de Arabische leiders afgewezen.

Rol Egypte
De Britten trekken zich terug uit het mandaatgebied. Na het uitroepen van de staat Israël in 1948 verovert Egypte de Gazastrook en houdt dit gebied bezet tot 1967. Dit gebied zou zijn toebedacht aan de Arabische staat als de Arabische leiders hiermee akkoord waren gegaan.
De Gazastrook wordt in de Zesdaagse oorlog in 1967 terugveroverd door Israël. In 1956 blokkeert Egypte de Golf van Aqaba om zo het Suezkanaal onder controle te krijgen, onderdeel hiervan is een blokkade van Israëlische schepen. Het Suezkanaal is een internationaal belangrijke, strategische maritieme route van de Indische Oceaan naar de Middellandse Zee. In 1978 tekenen Egypte en Israël de Camp David Akkoorden. Eén van de paragrafen van dit verdrag is de oprichting van een autonoom regime in de Gazastrook.
De Gazastrook vormt sinds 1994 onderdeel van de Palestijnse Autoriteit zoals in de Oslo-akkoorden is vastgelegd. Egypte wordt gezien als een stabiele factor in het internationaal belang en heeft vaak de rol van mediator bij conflicten in de regio. In 2005 gaf Israël de Gazastrook weg aan de Arabieren in ruil voor vrede. Meer dan 1.700 Joodse gezinnen moesten verhuizen, waaronder 166 Joodse boeren die goed waren voor $120 miljoen aan bloemenproductie. Ongeveer 15% van Israëls agrarische export kwam uit Gaza. In 2007 kwam de terreurorganisatie Hamas in de Gazastrook aan de macht. Als reactie hierop blokkeerden Israël en Egypte de Gazastrook.
Op dit moment houdt Egypte de grens met de Gazastrook (nog) dicht. Waarom? Egypte wil geen enorm vluchtelingenvraagstuk èn geen Hamasstrijders in hun land. Terreurorganisatie Hamas is ontstaan uit een Palestijnse afsplitsing van de Egyptische terroristische organisatie de Moslimbroederschap. De verwachting is dat Egypte wel de controle op de tunnels aan hun grens zal verslappen.  

Financieel infuus Gaza
Nadat Hamas het voor het zeggen kreeg in de Gazastrook is de economie verslechterd en kwamen veel bewoners in de armoede. De Gazastrook is afhankelijk van buitenlandse hulp. Tussen 2014 en 2020 gaven VN-agentschappen ongeveer $4,5 miljard aan hulp aan de Gazastrook, in 2020 alleen al $600 miljoen. Israël monitort dat deze hulpfondsen niet in handen komt van Hamas. Sinds 2012 geeft Qatar $1,3 miljard aan hulp voor bouwprojecten, gezondheidszorg en landbouw. Een deel van het geld draagt ook bij aan de betaling van de overheidssalarissen van Hamas. In 2021 hebben Europese landen bijna €70 miljoen gegeven voor waterprojecten in de Gazastrook. Dit bedrag komt bovenop hun jaarlijkse contributie aan de UNRWA (organisatie van de VN voor hulpverlening aan Palestijnse vluchtelingen in het nabije Oosten). Nederland betaalt jaarlijks ongeveer €13 miljoen contributie aan UNRWA. De jaarlijkse contributie van de VS aan de UNRWA bedraagt $90 miljoen, los van de miljoenen dollars die de VS nog aan gezondheidszorg geeft. Onzeker is of het geld ècht bij de bevolking terechtkomt of wordt gebruikt voor financiering van terrorisme.
Welke handreiking doet Israël? Israël verleent werkvergunningen aan 10.000 inwoners van de Gazastrook. Om zeker te zijn dat deze inwoners geen relatie met Hamas hebben, wordt eerst een veiligheidsonderzoek uitgevoerd.

Toekomst
God spreekt tot Zefanja de volgende woorden over Gaza: ‘Want Gaza zal verlaten zijn en Askelon tot een woestenij worden, Asdod zal men op de middag verdrijven en Ekron zal ontworteld worden. De zeekust zal worden tot weideplaatsen tot putten van herders en tot kooien voor schapen. De kust zal ten deel vallen aan het overblijfsel van het huis van Juda’ (Zefanja 2: 4 – 8).
Het hoofdstuk begint met een oproep om tot inkeer te komen en de Heere God te zoeken. Zoekt gerechtigheid en nederigheid, klinkt het. Een waar woord.

Lees ook:

• De geestelijke strijd rondom Israël en het Joodse volk

• De beginselverklaring van Hamas - rabiate Jodenhaat verpakt in een zionistisch sausje