De maranatha-boodschap minder en minder gehoord?!

De maranatha-boodschap
De maranatha-boodschap zegt dat Jezus gaat terugkomen, dat in de Bijbel Gods plan hiervoor wordt bekendgemaakt en dat het aan iedere christen is om de Heer te verwachten, dagelijks. Maranatha is een oude christelijke uitroep die betekent: Jezus komt spoedig. Het spoort ons aan om zelf ook te zeggen: 'Ja, Jezus kom!' Vanuit deze verwachtingsvolle gedachte mogen we hoop putten, moed en kracht, want uit de profetieën van God in de Bijbel, komt een ding steeds duidelijk naar voren: het loopt Hem niet uit de hand. In vertrouwen mogen we en kunnen we Zijn hand en werk overal zien. We mogen dan ook zoveel mogelijk mensen - gelovig en ongelovig - vertellen van God, de Heer Jezus en Zijn verlossing (het centrale punt in Gods plan) en wat dat betekent. 

Redenen om er geen aandacht aan te geven
Er kunnen natuurlijk allerlei redenen zijn waarom mensen geen aandacht en tijd (meer) besteden aan de boodschap dat Jezus terug gaat komen. Dat kan met hele persoonlijke levensgeschiedenissen te maken hebben of met familieperikelen, maar ook met meer abstracte verschillen van inzicht rondom interpretatie van Gods Woord. Ik pretendeer dan ook niet dat ik in dit artikel volledig ben. Ik bespreek hier onderstaande vier redenen.

Reden 1 - Eindtijd-moeheid en tijdgeest
Laten we bij onszelf beginnen. In het verleden zijn wij niet altijd evenwichtig genoeg geweest in de verkondiging van de maranatha-boodschap. Dit zorgde ervoor dat sommige mensen en gemeenschappen overvoerd werden. Wanneer ik zegt dat ik voor Het Zoeklicht werk, hoor ik van velen dat men Het Zoeklicht wel kent van vroeger, maar dat men er nu niet zoveel meer mee heeft. Als ik ze vraag waarom ze nu niet meer betrokken zijn, is bijna altijd het antwoord dat ze het op een gegeven moment wel gezien hadden: men wist het wel. Dat is letterlijk wat ik hoor. Mensen werden eindtijd-moe en de boodschap van Bijbelprofetie was verzadigd voor hen. 
Dat had niet alleen met onze verkondiging te maken. De tijden in de wereld veranderden eveneens. De Koude Oorlog was ten einde, waarbij het westen de slag had gewonnen. Er brak een gouden tijd aan. Het beroemde essay van Francis Fukuyama is daar de hoogste uitdrukking van. Hij schreef in de jaren ’90 over ‘het einde van de geschiedenis’ (The end of history). Ik heb het bijbehorende boek nog moeten lezen en leren voor mijn studie internationaal beleid en bestuur. Binnen zo een tijd past de boodschap van Bijbelprofetie en het einde van de tijden, niet zo goed meer. 

Tegenwoordig leven we in wel weer in onzekere en veranderlijke tijden en we zien dan ook dat bij een deel van de mensen de ogen open gaan: mensen stellen vragen en gaan op zoek. Deze mensen staan ook open voor de boodschap van de Bijbel over het einde, wat dan gaat gebeuren en wat God daarin allemaal gaat doen. Anderen kijken daarop neer. Zij zien deze mensen als complotdenkers en noemen ze al snel denigrerend en afserverend ‘wappies’. Daar wil je niets mee te maken te hebben. Helaas wordt ook de Bijbelse visie van de laatste dagen zoals wij die aanhangen door sommigen in dezelfde hoek geplaatst. 
De grootste groep van de mensen in de samenleving is hier echter niet mee bezig. Velen zijn daarvoor veel te druk met zichzelf. We leven in het tijdperk van het ik, waarbij jouw wereld maakbaar is en het je plicht is om jezelf te verwezenlijken naar jouw beeld. Veel preken, studies en christelijke boeken gaan dan ook daarover, want met God kan ook jij worden wat je wilt. God ruimt alle problemen op en God maakt dat je tot jouw recht komt!
Binnen deze tijdgeest past een boodschap als die van Het Zoeklicht en soortgelijke, aanverwante organisaties, predikers en leraars, ook al niet erg goed. De maranatha-boodschap is immers niet een van een opgaande lijn van de mens in zijn ontwikkeling. Nee, de mens is zondig en eerst wordt het daarom alleen nog maar duisterder en gaan we door de verschrikkelijke tijd van de grote verdrukking en de antichrist, voordat de Heer (en niet de mens) alles zal vernieuwen. Dit staat haaks op het moderne levensgevoel voor velen. Daarom daar maar niet over praten, want voordat je het weet ben je een ‘hel en verdoemenis’ -prediker en vervreemd je mensen die je juist wilt bereiken.

Reden 2 - controverse en verschillende visies
Over de eindtijd zijn verschillende (theologische) visies. Die visies zijn voor een deel ook verdeeld over het Nederlandse christelijke landschap. Zo wordt er in reformatorische kringen totaal anders gedacht over de laatste dingen, dan in moderne charismatische kringen die zich scharen onder de New Apostolic Reformation en bewegingen als Kingdom Now. En ja, zeg dan maar eens wat de juiste interpretatie is van ingewikkelde schriftgedeeltes, profetische visioenen en beelden? Dat is nog niet zo makkelijk. Misschien is het dan beter om het er maar helemaal niet over te hebben. Laat ieder dat voor zichzelf maar beslissen. 
Deze tendens zien we ook in kringen waar traditioneel de maranatha-boodschap wel uitgedragen en geloofd werd. Ook daar is de diversiteit in visies toegenomen. Om onrust in je gemeenschap te vermijden en je gemeente of kerk niet tegen elkaar op te zetten of uit te spelen, zijn er gemeenschappen, voorgangers en predikers die daarom ook daar het onderwerp maar vermijden. Er zijn tegenwoordig wel belangrijkere zaken die dan meer aandacht verdienen, zo vindt men.

Reden 3 - onbekend maakt onbemind
Omdat tegenwoordig de maranatha-boodschap veel minder gehoord wordt en veel minder breed wordt uitgedragen, weten veel christenen er ook niet meer van. Dit geldt vooral voor de jongere generaties. Zij krijgen het niet meer mee vanuit hun huisgezin en hun gemeentes. En wat je niet weet, dat leeft niet. Daardoor blijft het onderbelicht en dat wordt met de tijd alleen maar sterker. Er treedt dan een zelfversterkend effect op: onbekend, maakt onbemind… en... onbemind maakt onbekend, maakt onbemind, maakt onbekend, etc.

Reden 4 - de echokamer van de 'elitaire' bubbel
Het valt mij al langer op dat er vanuit een deel van vooral de zogenaamde intellectuele, christelijke wereld neergekeken wordt op mensen die geloven in de maranatha-boodschap. Als je hierin gelooft heb je op z'n minst een gemankeerde schriftvisie en word je meegesleept in een relatief nieuw en moderne interpretatie van Bijbelgedeeltes die daarvoor niet bestond. Dan besef je niet hoe het werkelijk zit. 
Ik liep hier al tegenaan toen ik studeerde en ook daarna toen ik als jonge voorganger mijn eerste stappen zette (ik schreef daar al eerder over in een opiniestuk in het magazine). Dit is daarna alleen maar toegenomen. Jongere voorgangers die na mij opleidingen en seminaries hebben bezocht, geven dit aan als ik met hen spreek. 
Het maakt op mij steeds meer de indruk van een echo-kamer, want velen die dit roepen omdat hen dit geleerd is, hebben er nooit echt studie van gemaakt. Zij nemen aan wat hen verteld is en daarmee is de kous af. Het heeft wel wat weg van wat we tegenwoordig vaker in de samenleving zien: dat (elite)bubbels iets vinden en dan als een echo-kamer gaan functioneren van hun eigen gelijk. Ieder in de eigen groep gaat hetzelfde roepen en vinden om erbij te horen. Kritische geluiden hoor je niet of nauwelijks. Die worden ook niet geaccepteerd, want intelligente mensen als zij binnen de groep zien die waarheid voor wat die is. De rest is (olie)dom. Dat terwijl er wel degelijk zeer goed doordachte theologie is rondom de maranatha-boodschap en Bijbelprofetie, geformuleerd door intelligente en erudiete denkers, voorgangers, theologen en sprekers. Zeker ook in het Amerikaanse taalgebied. 

Toch van belang
Toch is het van belang om ondanks dit alles wel aandacht te geven aan de hoopvolle, realistische en Bijbelse visie op de laatste dingen, die wij als de maranatha-boodschap betitelen. We leven immers in tijden die bol staan van onzekerheid. De mensen gaan gebukt onder zorgen en er is veel wanhoop, zeker bij jongeren. Het aantal mensen met psychische problemen groeit exponentieel, ook weer met name onder jongeren en specifieker nog onder jonge meisjes. Dit wordt door velen in de samenleving mijns inziens terecht gezien als een meer spiritueel, existentieel probleem dan een zuiver psychische en psychologische crisis. 

Juist in tijden van duisternis, leegte en wanhoop is de boodschap van de Bijbel hoopvol en troostrijk. Dat is in de eerste plaats in het evangelie van verlossing in het bloed van Christus, maar daaraan gekoppeld ook zeker in de hoop die dat voor de toekomst met zich meebrengt. Het is geweldig om te mogen weten dat het hier duister kan zijn en zwaar, maar dat die duisternis met alles wat daarbij hoort niet het laatste woord heeft. Wat is het een zegen om te weten dat onze God zal komen om ons te verlossen en dat we dan altijd bij de Heer mogen zijn. Hoevelen vandaag de dag zouden niet staan te juichen als ze deze hoopvolle boodschap zouden horen, zodat ze de tijden verstaan en zien wat er aan de hand is in hoop. Het is zoals de Heer Jezus zegt: ‘als je deze dingen ziet gebeuren, hef dan je hoofd omhoog, want je redding is nabij!’ 

Daarbij is het ook geen optie om Gods plan voor het einde te negeren. In de Bijbel maakt God ons van alles bekend over het einde en de toekomst en dat doet Hij natuurlijk niet voor niets. Dat alles staat er, omdat Hij wilde dat we er van op de hoogte zouden zijn. Het is nogal een stap om dan te zeggen: dat zoekt ieder voor zichzelf maar uit, wij houden ons daar maar niet mee bezig. Als God het geeft en belangrijk genoeg vindt om in Zijn Woord op te nemen, moeten wij daar ook het belang van inzien en het willen weten. Is het niet de Heer zelf die in Matteüs 16: vers 2 en 3 het voorhoudt: ‘Maar Hij antwoordde en zei tegen hen: ‘Als het avond geworden is, zegt u: ‘Mooi weer, want de hemel is rood.’ En ’s morgens: ‘Vandaag storm, want de hemel is rood.’ Huichelaars! De aanblik van de lucht weet u wel te onderscheiden, en kunt u de tekenen van de tijden niet onderscheiden?’ 

Wat ik om me heen zie en wat ik ook zelf heb gemerkt in mijn geloof, is dat een goede, stevige Bijbelse visie op de laatste dingen, zoals de maranatha-boodschap die biedt, je hele perspectief en blik verandert als gelovige. Dat is geen verarming, maar een verrijking! Laten we daarom toch vooral niet dit deel van Gods plan in Zijn Woord negeren, maar laten we het onszelf en onze geloofsgenoten opbouwen en vertroosten. Laten we het aan mensen vertellen die de weg kwijt zijn en die zoekende rondtasten, zodat ze begrijpen dat het evangelie van verlossing ook hiervoor betekenis voor hen kan hebben. 

Maranatha!

Roelof Ham

Lees ook:

• Het beeld dat kan spreken

• Nieuwe pandemie?