Zwijgen goud of fout?

Els ter Welle • 96 - 2020 • Uitgave: 8
’Iemand die wijs is, zwijgt’ (Spreuken 11:12b).

Spreken is zilver en zwijgen is goud, zo luidt het spreekwoord. Maar klopt dat eigenlijk wel? Ik vind zwijgende mensen raadselachtig. Wat gaat er in hen om? Hoe denken ze ergens over? Wat voelen ze? Zouden we niet beter kunnen zeggen: spreken is goud, zwijgen is fout?

Met ‘zwijgen’ wordt in onze tekst echter niet geslotenheid of gereserveerdheid bedoeld.
Dát zwijgen is zeker fout én erg ongezond. Als je dingen oppot in jezelf, kan de druk zo hoog worden dat er psychische en zelfs lichamelijke problemen kunnen ontstaan.
Bovendien zorgt geslotenheid ervoor dat de relatie met de ander niet groeien kan. Het contact met echtgenoot of vrienden wordt dieper naarmate je elkaar beter leert kennen. Maar je kunt de ander alleen leren kennen door een open communicatie.

Onvoorzichtig spreken
Wat wordt er in onze tekst dan wel bedoeld met zwijgen? Dood en leven zijn in de macht van de tong (Spreuken 18:21). Dat moeten we goed beseffen. Daarom kunnen we er niet alles zomaar uitflappen. Als we onnadenkend en onvoorzichtig spreken, kan dat ernstige gevolgen hebben. Dan overschrijden we de grens van gezonde openheid.

Spreuken 21 vers 23 zegt: ’Als je nadenkt voordat je iets zegt, bescherm je jezelf tegen veel ellende’ (BGT). Dat betekent dat er voor iemand die spontaan het hart op de tong heeft heel veel werk aan de winkel is. Jakobus spreekt erover dat we onze tong in toom moeten houden.
Soms moeten we onze mond bedwingen om niet te spreken. Niet omdat we iets achter willen houden maar omdat we beseffen dat het op dat moment wijs is om te zwijgen.
In het bijzonder in emotionele situaties moeten we alert zijn om de teugels van onze tong strak aan te trekken, zodat we geen schade aanrichten.

Roepen om hulp
Overigens vertelt Jakobus er heel reëel bij dat niemand helemaal baas is over zijn mond. ’Als je nooit iets verkeerds zegt, ben je volmaakt’ (Jakobus 3:1-5 BGT).
We struikelen allemaal hierin. Daarom roept David God aan om hulp! Hij weet dat, al doet hij nog zo zijn best, ook hij de mist ingaat: ’Here, zet een wacht voor mijn mond, behoed de deur van mijn lippen’ (Psalm 141:3).
We mogen leren om de horizontale en verticale communicatie gelijktijdig te onderhouden. Dat is een groot geheim! Terwijl we op horizontaal vlak praten, kunnen we op hetzelfde moment bidden om wijsheid. En het is wijsheid om te weten wanneer we moeten zwijgen.

Els ter Welle



Er was een meisje in de plaats Soest
Dat communiceren leren moest
Hoe praat ik beheerst?
Tot tien tellen eerst
Dan worden mensen niet zo gauw woest