Vragen - jrg. 88-19
ds. Theo Niemeijer • 88 - 2012 • Uitgave: 19
Bethesda: het bad van de wedergeboorte
Met Johannes 5:1-18 heb ik altijd grote moeite. Het gaat hier om de genezing van de verlamde man bij het badwater Bethesda. Bethesda dat ‘Huis van barmhartigheid’ betekent, deed haar naam geen eer aan. Wat een leed onder al deze zieke mensen die maar niet als eerste bij het water konden komen als het water door een engel in beweging gebracht werd. Vooral deze verlamde man was natuurlijk altijd te laat! Hoe moet ik deze nare situatie bezien?
Antwoord:
Het wordt nog erger, wanneer je bedenkt dat de Here Jezus tussen deze menigte mensen maar één persoon uitkiest die genezen werd, de rest bleef ziek achter! Bethesda, met haar vijf zuilengangen, is een beeld van de wereld met haar vijf werelddelen. Niet alleen in Bethesda, maar in de gehele wereld heerst veel ellende. De Here Jezus laat hier zien dat Hij nu nog niet gekomen is om alle ziekten uit de wereld te bannen, want het Messiaanse rijk was nog niet aangebroken. Pas bij Zijn wederkomst zal er geen ziekte, geen moeite en geen pijn meer zijn.
Bethesda was waarschijnlijk de ‘bovenste vijver’, die in Jesaja 7 genoemd werd en ligt in het noordoostelijke deel van de stad Jeruzalem. Het water dat in beweging kwam, werd waarschijnlijk veroorzaakt door een geneeskrachtige bron, die af en toe water opwelde. De opmerking van een engel die nederdaalde en het water in beweging bracht, is later aan de tekst toegevoegd, zoals u in uw eigen Bijbel wel kunt zien (gedeelte wordt tussen haakjes aangegeven)! Er staat ook dat men genezen werd van elke ziekte, wat voor ziekte hij ook had (vers 4)! Met deze woorden eindigt het tekstgedeelte dat tussen haakje staat. Maar goed ook, want anders zou dit gedeelte in strijd staan met het gedeelte over de genezing van de blindgeborene in 9:32, ‘Van eeuwigheid is niet gehoord, dat iemand de ogen van een blindgeborene geopend heeft.’ Kennelijk heeft dit wonder zich nog nooit voltrokken in Bethesda! Johannes richt de aandacht dan ook niet op dit ‘geneeskrachtige water’, maar op de Here Jezus, onze machtige Heiland die ons uitnodigt ons te laten wassen in het ‘Bad der wedergeboorte’, waardoor we opnieuw geboren worden en eeuwig leven ontvangen (Titus 3:5).
Het is ook heel wonderlijk te zien hoe deze man genezen werd. Zonder dat hij de Here Jezus kende (zie vers 13) en zonder een persoonlijk geloof in Hem werd hij genezen. Het was een teken van de Here Jezus waarin Hij liet zien dat God Hem als Messias gezonden had.
Later vindt hij de man die Hij genezen had terug in de tempel. Na 38 jaar was dit weer de eerste keer dat hij in de tempel kwam. Als verlamde mocht hij namelijk niet in de tempel komen (Leviticus 21:17-18). Hier spreekt de Here Jezus hem aan over zijn zondig verleden en zegt tegen hem: ‘Zondig niet meer, opdat u niets ergers overkome’ (vers 14). De Here Jezus zegt hiermee niet dat hij verder zondeloos moet leven, want dat kan niemand, maar wel dat hij afstand moeten nemen van die bewuste zonde waardoor hij ziek geworden was. Hier zien we dat de Here Jezus niet alleen aandacht had voor zijn lichamelijke genezing, maar juist voor zijn geestelijke genezing!
Trouwens, we lezen in deze geschiedenis niet dat deze verlamde man ook 38 jaar in Bethesda gelegen heeft. Hij was wel 38 jaar verlamd, maar had waarschijnlijk niet al deze jaren in Bethesda gelegen.
In de Bijbel staat: ‘Geraakt gij in toorn, zondigt dan niet: de zon mag niet over een opwelling van toorn ondergaan’ (Efeziërs 4:26). Ik ben echt wel eens terecht zeer vertoornd geweest, maar dan flap je er al gauw dingen uit, waarvan je later denkt, dat het niet goed geweest is. Zo eenvoudig is het dus niet om zonder te zondigen toornig te zijn. Hoe denkt u hierover? (G. S. te H.)
Antwoord:
Toorn op zich zelf hoeft niet verkeerd te zijn. We lezen in het Oude Testament dat God vertoornd werd en over de Here Jezus dat Hij een gesel maakte om het tempelplein ‘schoon te vegen’. In Efeziërs lezen we dat toorn te maken heeft met een opwelling. Over de Here Jezus lezen we dat de ‘IJver voor Gods huis Hem verteerde’. Het was een ‘heilige toorn’, zoals we wel meer in Gods Woord lezen, die niets met zonde te doen had. Soms kan toorn ook opwellen vanuit de menselijke psyche en dan ligt de zonde vaak om de hoek te wachten. Vandaar dat Paulus in Efeziërs 4:27 er direct aan toevoegt: ‘en geeft de duivel geen voet’. Toorn die vanuit de menselijke ziel opwelt, leidt maar al te vaak tot zonde, hoe begrijpelijk en rechtvaardig de toorn ook is. Het valt dus inderdaad niet mee om zonder te zondigen toornig te zijn, daar zijn we teveel mens voor!
Wel is het belangrijk, om door de vrucht van de Geest in ons, te veranderen van opvliegerige mensen, die om de haverklap zich benadeeld en geraakt voelen, tot geduldige en liefdevolle mensen die de ander in vergeving aanvaarden. Vandaar dat er in Jakobus 1:19 staat: ‘Ieder mens moet snel zijn om te horen, langzaam om te spreken en langzaam tot toorn.’
Efeziërs waarschuwt ons ook nog voor het feit dat toorn in ons leven ook het licht kan verdrijven, zodat het duister wordt. ‘De zon mag niet ondergaan over een opwelling van toorn’, waarschuwt Paulus ons. Hier wordt niet in de eerste plaats bedoeld dat we het met elkaar weer goed moeten maken voor de dag voorbij is, hoewel dit wel een mooi principe is, maar veel meer dat de zon in ons leven onder kan gaan omdat - en wanneer - we in toorn leven! Leven in toorn kan leiden tot een leven in bitterheid, dat uiteindelijk weer tot een duister leven zonder de liefde van God leidt. De bron waaruit de toorn opwelt is dus van het grootste belang en bepalend voor het gevaar van zondig gedrag met uiteindelijk het ondergaan van de zon in het leven.
Onze gemeente is begonnen met Bibliodrama. Mijn vrouw en ik wilden dit ook wel eens meemaken en ik wilde het van de kant eens bekijken. Ik werd echter, evenals de koster, vriendelijk verzocht de zaal te verlaten, want onze aanwezigheid zou afleidend werken. Ik vond het allemaal een vreemde vertoning. Wat moeten we hiermee? (A. G. te S.)
Antwoord:
Bij Bibliodrama gaat men aan het werk met het verhaal uit de Bijbel. Het gaat hierbij niet om het naspelen van een Bijbelverhaal, maar het instappen in het Bijbelverhaal. Het is dus geen toneel, maar een persoonlijke verwerking van het verhaal van de Bijbel. Er zijn vele verhalen die zich uitstekend lenen voor Bibliodrama. Men zegt wel eens dat door Bibliodrama de Bijbel uit de sarcofaag gehaald wordt en tot leven komt. Bij Bibliodrama is het Bijbelverhaal het uitgangspunt, maar men behoeft zich niet strikt aan de letterlijke tekst te houden. Zo zou een veel te dik meisje aan Zacheüs kunnen vragen hoe hij het ervaren heeft om maar steeds uitgelachen te worden en Maria toch wel grote moeite hebben om ongehuwd zwanger te raken. Men gaat dus persoonlijk aan het werk met het Bijbelverhaal. Wanneer men dit regelmatig met dezelfde groep doet, dan ontstaat er een hechte, vertrouwelijke en pastorale gemeenschap, waar men zich als buitenstaander niet gemakkelijk bij aan kan sluiten. Nogmaals, het gaat hierbij om de persoonlijke verwerking van het Bijbelverhaal in je persoonlijk leven en niet om het naspelen van het Bijbelverhaal om dit als een soort toneelstuk op te voeren.
Het gaat hier natuurlijk om een creatieve manier waarop men met de Bijbel, Gods Woord, bezig is. Soms kan dit heel goed werken, maar er zitten ook gevaren aan deze omgang met Gods Woord. Bibliodrama zal nooit de rol van de prediking van Gods Woord mogen vervangen. De Bijbel leert ons: ‘Verkondigt het Woord’ en leert ons niet om het Woord uit te spelen. Daarnaast bestaat het gevaar dat door Bibliodrama de essentie van de geschiedenis van de Bijbel verlegd wordt, of zelfs helemaal verdwijnt. Er wordt bij Bibliodrama regelmatig over de ‘verhalen’ van de Bijbel gesproken, waarbij men vaak vergeet dat het hier om waar- gebeurde geschiedenissen handelt. Bij Bibliodrama zal men nooit uit het oog moeten verliezen dat het hier om Gods heilig en gezaghebbend Woord gaat en dat bij voorlezing of Geestvervulde prediking God Zelf de sprekende is, dat kun je bij Bibliodrama niet zeggen! Soms kan een ‘rollenspel’ verborgen dingen naar boven brengen en heilzaam werken, maar dit zal nooit de plaats van Gods Woord, de Bijbel mogen verdringen. Emotie kan dan vaak verward worden met de werking van Gods Geest.
Ds. Theo Niemeijer
Met Johannes 5:1-18 heb ik altijd grote moeite. Het gaat hier om de genezing van de verlamde man bij het badwater Bethesda. Bethesda dat ‘Huis van barmhartigheid’ betekent, deed haar naam geen eer aan. Wat een leed onder al deze zieke mensen die maar niet als eerste bij het water konden komen als het water door een engel in beweging gebracht werd. Vooral deze verlamde man was natuurlijk altijd te laat! Hoe moet ik deze nare situatie bezien?
Antwoord:
Het wordt nog erger, wanneer je bedenkt dat de Here Jezus tussen deze menigte mensen maar één persoon uitkiest die genezen werd, de rest bleef ziek achter! Bethesda, met haar vijf zuilengangen, is een beeld van de wereld met haar vijf werelddelen. Niet alleen in Bethesda, maar in de gehele wereld heerst veel ellende. De Here Jezus laat hier zien dat Hij nu nog niet gekomen is om alle ziekten uit de wereld te bannen, want het Messiaanse rijk was nog niet aangebroken. Pas bij Zijn wederkomst zal er geen ziekte, geen moeite en geen pijn meer zijn.
Bethesda was waarschijnlijk de ‘bovenste vijver’, die in Jesaja 7 genoemd werd en ligt in het noordoostelijke deel van de stad Jeruzalem. Het water dat in beweging kwam, werd waarschijnlijk veroorzaakt door een geneeskrachtige bron, die af en toe water opwelde. De opmerking van een engel die nederdaalde en het water in beweging bracht, is later aan de tekst toegevoegd, zoals u in uw eigen Bijbel wel kunt zien (gedeelte wordt tussen haakjes aangegeven)! Er staat ook dat men genezen werd van elke ziekte, wat voor ziekte hij ook had (vers 4)! Met deze woorden eindigt het tekstgedeelte dat tussen haakje staat. Maar goed ook, want anders zou dit gedeelte in strijd staan met het gedeelte over de genezing van de blindgeborene in 9:32, ‘Van eeuwigheid is niet gehoord, dat iemand de ogen van een blindgeborene geopend heeft.’ Kennelijk heeft dit wonder zich nog nooit voltrokken in Bethesda! Johannes richt de aandacht dan ook niet op dit ‘geneeskrachtige water’, maar op de Here Jezus, onze machtige Heiland die ons uitnodigt ons te laten wassen in het ‘Bad der wedergeboorte’, waardoor we opnieuw geboren worden en eeuwig leven ontvangen (Titus 3:5).
Het is ook heel wonderlijk te zien hoe deze man genezen werd. Zonder dat hij de Here Jezus kende (zie vers 13) en zonder een persoonlijk geloof in Hem werd hij genezen. Het was een teken van de Here Jezus waarin Hij liet zien dat God Hem als Messias gezonden had.
Later vindt hij de man die Hij genezen had terug in de tempel. Na 38 jaar was dit weer de eerste keer dat hij in de tempel kwam. Als verlamde mocht hij namelijk niet in de tempel komen (Leviticus 21:17-18). Hier spreekt de Here Jezus hem aan over zijn zondig verleden en zegt tegen hem: ‘Zondig niet meer, opdat u niets ergers overkome’ (vers 14). De Here Jezus zegt hiermee niet dat hij verder zondeloos moet leven, want dat kan niemand, maar wel dat hij afstand moeten nemen van die bewuste zonde waardoor hij ziek geworden was. Hier zien we dat de Here Jezus niet alleen aandacht had voor zijn lichamelijke genezing, maar juist voor zijn geestelijke genezing!
Trouwens, we lezen in deze geschiedenis niet dat deze verlamde man ook 38 jaar in Bethesda gelegen heeft. Hij was wel 38 jaar verlamd, maar had waarschijnlijk niet al deze jaren in Bethesda gelegen.
In de Bijbel staat: ‘Geraakt gij in toorn, zondigt dan niet: de zon mag niet over een opwelling van toorn ondergaan’ (Efeziërs 4:26). Ik ben echt wel eens terecht zeer vertoornd geweest, maar dan flap je er al gauw dingen uit, waarvan je later denkt, dat het niet goed geweest is. Zo eenvoudig is het dus niet om zonder te zondigen toornig te zijn. Hoe denkt u hierover? (G. S. te H.)
Antwoord:
Toorn op zich zelf hoeft niet verkeerd te zijn. We lezen in het Oude Testament dat God vertoornd werd en over de Here Jezus dat Hij een gesel maakte om het tempelplein ‘schoon te vegen’. In Efeziërs lezen we dat toorn te maken heeft met een opwelling. Over de Here Jezus lezen we dat de ‘IJver voor Gods huis Hem verteerde’. Het was een ‘heilige toorn’, zoals we wel meer in Gods Woord lezen, die niets met zonde te doen had. Soms kan toorn ook opwellen vanuit de menselijke psyche en dan ligt de zonde vaak om de hoek te wachten. Vandaar dat Paulus in Efeziërs 4:27 er direct aan toevoegt: ‘en geeft de duivel geen voet’. Toorn die vanuit de menselijke ziel opwelt, leidt maar al te vaak tot zonde, hoe begrijpelijk en rechtvaardig de toorn ook is. Het valt dus inderdaad niet mee om zonder te zondigen toornig te zijn, daar zijn we teveel mens voor!
Wel is het belangrijk, om door de vrucht van de Geest in ons, te veranderen van opvliegerige mensen, die om de haverklap zich benadeeld en geraakt voelen, tot geduldige en liefdevolle mensen die de ander in vergeving aanvaarden. Vandaar dat er in Jakobus 1:19 staat: ‘Ieder mens moet snel zijn om te horen, langzaam om te spreken en langzaam tot toorn.’
Efeziërs waarschuwt ons ook nog voor het feit dat toorn in ons leven ook het licht kan verdrijven, zodat het duister wordt. ‘De zon mag niet ondergaan over een opwelling van toorn’, waarschuwt Paulus ons. Hier wordt niet in de eerste plaats bedoeld dat we het met elkaar weer goed moeten maken voor de dag voorbij is, hoewel dit wel een mooi principe is, maar veel meer dat de zon in ons leven onder kan gaan omdat - en wanneer - we in toorn leven! Leven in toorn kan leiden tot een leven in bitterheid, dat uiteindelijk weer tot een duister leven zonder de liefde van God leidt. De bron waaruit de toorn opwelt is dus van het grootste belang en bepalend voor het gevaar van zondig gedrag met uiteindelijk het ondergaan van de zon in het leven.
Onze gemeente is begonnen met Bibliodrama. Mijn vrouw en ik wilden dit ook wel eens meemaken en ik wilde het van de kant eens bekijken. Ik werd echter, evenals de koster, vriendelijk verzocht de zaal te verlaten, want onze aanwezigheid zou afleidend werken. Ik vond het allemaal een vreemde vertoning. Wat moeten we hiermee? (A. G. te S.)
Antwoord:
Bij Bibliodrama gaat men aan het werk met het verhaal uit de Bijbel. Het gaat hierbij niet om het naspelen van een Bijbelverhaal, maar het instappen in het Bijbelverhaal. Het is dus geen toneel, maar een persoonlijke verwerking van het verhaal van de Bijbel. Er zijn vele verhalen die zich uitstekend lenen voor Bibliodrama. Men zegt wel eens dat door Bibliodrama de Bijbel uit de sarcofaag gehaald wordt en tot leven komt. Bij Bibliodrama is het Bijbelverhaal het uitgangspunt, maar men behoeft zich niet strikt aan de letterlijke tekst te houden. Zo zou een veel te dik meisje aan Zacheüs kunnen vragen hoe hij het ervaren heeft om maar steeds uitgelachen te worden en Maria toch wel grote moeite hebben om ongehuwd zwanger te raken. Men gaat dus persoonlijk aan het werk met het Bijbelverhaal. Wanneer men dit regelmatig met dezelfde groep doet, dan ontstaat er een hechte, vertrouwelijke en pastorale gemeenschap, waar men zich als buitenstaander niet gemakkelijk bij aan kan sluiten. Nogmaals, het gaat hierbij om de persoonlijke verwerking van het Bijbelverhaal in je persoonlijk leven en niet om het naspelen van het Bijbelverhaal om dit als een soort toneelstuk op te voeren.
Het gaat hier natuurlijk om een creatieve manier waarop men met de Bijbel, Gods Woord, bezig is. Soms kan dit heel goed werken, maar er zitten ook gevaren aan deze omgang met Gods Woord. Bibliodrama zal nooit de rol van de prediking van Gods Woord mogen vervangen. De Bijbel leert ons: ‘Verkondigt het Woord’ en leert ons niet om het Woord uit te spelen. Daarnaast bestaat het gevaar dat door Bibliodrama de essentie van de geschiedenis van de Bijbel verlegd wordt, of zelfs helemaal verdwijnt. Er wordt bij Bibliodrama regelmatig over de ‘verhalen’ van de Bijbel gesproken, waarbij men vaak vergeet dat het hier om waar- gebeurde geschiedenissen handelt. Bij Bibliodrama zal men nooit uit het oog moeten verliezen dat het hier om Gods heilig en gezaghebbend Woord gaat en dat bij voorlezing of Geestvervulde prediking God Zelf de sprekende is, dat kun je bij Bibliodrama niet zeggen! Soms kan een ‘rollenspel’ verborgen dingen naar boven brengen en heilzaam werken, maar dit zal nooit de plaats van Gods Woord, de Bijbel mogen verdringen. Emotie kan dan vaak verward worden met de werking van Gods Geest.
Ds. Theo Niemeijer
