Voltooid leven?
Kees van der Staaij • 96 - 2020 • Uitgave: 4
In het regeerakkoord van dit kabinet Rutte-3 was afgesproken dat er over de problematiek van het zogenaamde ‘voltooid leven’ een diepgravend onderzoek verricht zou worden: over welke mensen hebben we het eigenlijk? Wat zit er achter hun doodswens?
Natuurlijk was de keus voor zo’n onderzoek een gebruikelijke manier om met een lastige politieke knoop om te gaan. De liberale partijen, D66 voorop, waren immers erg voor zo’n voltooid-leven-wet. De christelijke partijen keerden zich daartegen. De uitkomst van het politieke gesteggel was daarom: laten we er nog maar even goed op studeren.
Wisselvallig en veranderlijk
Die studie ligt er nu. Het gedegen wetenschappelijke onderzoek naar de doodswens van ouderen is verhelderend en verdiepend. Opvallend is de conclusie dat een doodswens vaak heel wisselvallig en veranderlijk is. De wens om te sterven kan het ene moment met overtuiging worden uitgesproken en op het andere moment vrijwel afwezig zijn. De doodswens kan ook weer verdwijnen, juist ook door een betekenisvolle verbinding met andere mensen.
Ook laat het onderzoek glashelder zien dat de term ‘voltooid leven’ niet deugt. Het is volgens de onderzoekers ‘te rooskleurig en verdoezelend’. Daarom spreken zij over de doodswens van ouderen die niet ernstig ziek zijn. Dat is waar het feitelijk over gaat. Een heel terecht punt!
Fanatieke ideologie
Met dit onderzoek in de hand is het roekeloos om een ‘voltooid leven’-wet te maken. Het is onbegrijpelijk dat D66 toch ‘gewoon’ verder wil met een initiatiefwet hierover. D66 is toch de partij die er zo prat op gaat pragmatisch te zijn en zich te willen richten naar wetenschappelijk onderzoek? Hier zie ik alleen maar een fanatieke ideologie van zelfbeschikking, blind voor de echte werkelijkheid van kwetsbare mensen.
Op de overheid rust bij uitstek de plicht om kwetsbaar leven te beschermen. Elk mens is kostbaar en waardevol, elk leven is door God gegeven. Dat geldt niet alleen aan het prille begin, maar ook aan het fragiele einde van het leven. Dat is en blijft een belangrijk punt.
Maar het is niet alleen een politieke kwestie. Het raakt ook de kerken, de samenleving. Uit het onderzoek komt naar voren dat ouderen de sterke en begrijpelijke behoefte hebben om ertoe te doen en erbij te horen. Het is aangrijpend dat zoveel ouderen het gevoel hebben dat hun leven er niet toe doet, dat ze een last voor anderen zijn. Er is veel eenzaamheid.
Schrijf mensen niet af
Dat is voor ons allemaal opnieuw een krachtige aansporing om eenzaamheid te bestrijden en een luisterend oor te bieden aan mensen die worstelen met levensmoeheid. Het is belangrijk dat daar oog en oor voor is, dat mensen hun verhaal kwijt kunnen. Het betekent ook concreet belemmeringen voor ouderen wegnemen om aan de samenleving deel te nemen. Schrijf mensen niet af om hun leeftijd, maar kijk ook met open ogen naar hun waardevolle bijdragen. Daar is nog genoeg te doen.
In onze samenleving draait het snel om prestaties, om wat we hebben of wat we kunnen. Tegen die veeleisende achtergrond kun je je als oudere gemakkelijk teveel voelen. Wat zou het mooi zijn als wij als christenen daar juist een heel ander licht op laten schijnen.. Om met woorden en daden te laten zien dat liefde tot God en liefde tot medemensen, niet alleen maar een mooie belijdenis, maar ook een levende werkelijkheid is. Beslistheid in het afwijzen van wetten en maatregelen die strijden met Gods goede geboden, maar ook met warmte en bewogenheid laten zien dat we hart hebben voor onze medemensen. Daar is genade en wijsheid van Boven voor nodig!
Kees van der Staaij
Natuurlijk was de keus voor zo’n onderzoek een gebruikelijke manier om met een lastige politieke knoop om te gaan. De liberale partijen, D66 voorop, waren immers erg voor zo’n voltooid-leven-wet. De christelijke partijen keerden zich daartegen. De uitkomst van het politieke gesteggel was daarom: laten we er nog maar even goed op studeren.
Wisselvallig en veranderlijk
Die studie ligt er nu. Het gedegen wetenschappelijke onderzoek naar de doodswens van ouderen is verhelderend en verdiepend. Opvallend is de conclusie dat een doodswens vaak heel wisselvallig en veranderlijk is. De wens om te sterven kan het ene moment met overtuiging worden uitgesproken en op het andere moment vrijwel afwezig zijn. De doodswens kan ook weer verdwijnen, juist ook door een betekenisvolle verbinding met andere mensen.
Ook laat het onderzoek glashelder zien dat de term ‘voltooid leven’ niet deugt. Het is volgens de onderzoekers ‘te rooskleurig en verdoezelend’. Daarom spreken zij over de doodswens van ouderen die niet ernstig ziek zijn. Dat is waar het feitelijk over gaat. Een heel terecht punt!
Fanatieke ideologie
Met dit onderzoek in de hand is het roekeloos om een ‘voltooid leven’-wet te maken. Het is onbegrijpelijk dat D66 toch ‘gewoon’ verder wil met een initiatiefwet hierover. D66 is toch de partij die er zo prat op gaat pragmatisch te zijn en zich te willen richten naar wetenschappelijk onderzoek? Hier zie ik alleen maar een fanatieke ideologie van zelfbeschikking, blind voor de echte werkelijkheid van kwetsbare mensen.
Op de overheid rust bij uitstek de plicht om kwetsbaar leven te beschermen. Elk mens is kostbaar en waardevol, elk leven is door God gegeven. Dat geldt niet alleen aan het prille begin, maar ook aan het fragiele einde van het leven. Dat is en blijft een belangrijk punt.
Maar het is niet alleen een politieke kwestie. Het raakt ook de kerken, de samenleving. Uit het onderzoek komt naar voren dat ouderen de sterke en begrijpelijke behoefte hebben om ertoe te doen en erbij te horen. Het is aangrijpend dat zoveel ouderen het gevoel hebben dat hun leven er niet toe doet, dat ze een last voor anderen zijn. Er is veel eenzaamheid.
Schrijf mensen niet af
Dat is voor ons allemaal opnieuw een krachtige aansporing om eenzaamheid te bestrijden en een luisterend oor te bieden aan mensen die worstelen met levensmoeheid. Het is belangrijk dat daar oog en oor voor is, dat mensen hun verhaal kwijt kunnen. Het betekent ook concreet belemmeringen voor ouderen wegnemen om aan de samenleving deel te nemen. Schrijf mensen niet af om hun leeftijd, maar kijk ook met open ogen naar hun waardevolle bijdragen. Daar is nog genoeg te doen.
In onze samenleving draait het snel om prestaties, om wat we hebben of wat we kunnen. Tegen die veeleisende achtergrond kun je je als oudere gemakkelijk teveel voelen. Wat zou het mooi zijn als wij als christenen daar juist een heel ander licht op laten schijnen.. Om met woorden en daden te laten zien dat liefde tot God en liefde tot medemensen, niet alleen maar een mooie belijdenis, maar ook een levende werkelijkheid is. Beslistheid in het afwijzen van wetten en maatregelen die strijden met Gods goede geboden, maar ook met warmte en bewogenheid laten zien dat we hart hebben voor onze medemensen. Daar is genade en wijsheid van Boven voor nodig!
Kees van der Staaij
