Verwarring van de eindtijd
Feike ter Velde • 91 - 2015 • Uitgave: 12
Het is net Pinksteren geweest. We werden bepaald bij het werk van de Heilige Geest, die God is! Hij legt de relatie tussen de Drie-enige God en de mens. Zonder de uitleg van de Bijbel omtrent de Heilige Geest en Zijn werk zouden we er niet veel van begrijpen.
Dan zou de Kerk in allerlei theologische richtingen uiteen vallen, zich storten in allerlei zogenaamd geestelijke fenomenen en zou de verwarring enorm zijn. Maar dat hoeft niet, want we hebben de Bijbel!
Maar… gaat die vandaag nog wel voldoende en overal ópen, juist als het gaat om het werk van de Heilige Geest? Moeten we ons geen zorgen maken in dit opzicht?
Er zijn vandaag allerlei kerken, ook veel nieuwe kerken, die de naam charismatisch dragen, of alleen evangelisch heten maar charismatisch zijn, maar waar in ieder geval de nadruk in theologie en praxis ligt op het werk van de Heilige Geest. De Pinksterbeweging ontstond aan het begin van de 20e eeuw, maar was daarvoor ook al in allerlei vormen en onder andere namen bekend. Theologische ontsporingen daarbij kennen we bijvoorbeeld al uit de tijd van Irenaeus (2e eeuw na Christus) en ook uit de tijd van Augustinus (5e eeuw na Christus).
Tijdens Irenaeus’ leven kregen de Montanisten veel aanhang. Montanus, hun leider, woonde in Klein-Azië (huidig Oost-Turkije). Hij kon het in de kerk niet meer vinden en ging daarbuiten verder met zijn sektarische aanhang. Hij waande zichzelf op een gegeven moment de Beloofde Trooster, de Heilige Geest. Hij had twee vrouwen die hem assisteerden en die regelmatig ‘in de geest vielen’. Montanus leerde dat we moesten uitzien naar het komende koninkrijk waarin we naar hartenlust konden eten en drinken en waar al onze wensen zouden worden bevredigd. Hierdoor werd de leer over de Heilige Geest, maar vooral ook de leer over het komende Godsrijk natuurlijk verdacht gemaakt.
Voelen en denken
Er is in onze tijd veel aandacht voor het voelen, soms meer dan voor het denken en weten. Zij horen echter bij elkaar. De filosofie en de praktijk van bijvoorbeeld New Age worden sterk beïnvloed door het denken over en het beoefenen van een goede ademhaling. Dat ademen wordt ook in yoga gebruikt en maakt een mens beter toegankelijk voor Oosterse geesten, vooral het Hindoeïsme, zegt men.
Daarmee is men met een goede ademhaling aan de haal gegaan, zodat dit bij velen verdacht is geworden. Maar goed ademen is nog steeds heel belangrijk. Neem alleen maar opstaan uit een diepe stoel, als je wat ouder bent geworden. De manier is: eerst helemaal uitademen en dan opstaan. Dat gaat stukken makkelijker dan wanneer je eerst inademt. En dat inademen doen juist veel mensen, omdat ze een inspanning moeten doen: namelijk opstaan uit een diepe stoel.
Door goed te ademen raakt een mens soms heel wat innerlijke spanning kwijt. Iedere getrainde zanger of acteur zal in een rustige kleedkamer eerst een kwartiertje ademhalingsoefeningen doen. Hij of zij is aan komen rijden met de auto in het drukke verkeer, kon ternauwernood nog een fietser ontwijken, wat grote schrik gaf. Kortom: alle spieren staan gespannen. Die moeten eerst óntspannen, dat weet elke professional. Ademhalingsoefeningen doen dan wonderen.
Verkeerd ademen kan ook leiden tot hyperventilatie met benauwdheid en angst. Ademen heeft behoorlijk wat invloed op heel ons emotionele leven. Goed ademhalen en gezond ontspannen zijn vaak onbekende, maar belangrijke hulpmiddelen. Het beïnvloedt ook ons gedachteleven, brengt woede tot bedaren en helpt ons om rustig en evenwichtig na te denken.
Aan de haal gaan
Dit hele gebied is dermate onbekend, dat ook het denken over de Heilige Geest binnen ons geloofsleven door verkeerde accenten kan worden gestuurd. Het kan best zijn dat iemand die zegt in de Geest te zijn gevallen – wat de laatste jaren praktijk is geworden in sommige kringen – en plat op de grond ligt, dit ervaart als een kalmeringsoefening. Plat op de grond liggend met een diepe ademhaling is een uitstekende oefening voor zangers en acteurs. En bij het opstaan voelt de persoon zich veel beter. Men denkt dat er een wonder aan hem of haar is geschied. En dat is ook wel een beetje zo. Maar we moeten deze ‘normale’ oefening niet verwarren met het werk van de Heilige Geest, hoe legitiem de ervaring van een nieuwe rust ook mag zijn. Want zoals New Age met de goede ademhaling aan de haal is gegaan, zo kunnen we dat ook in onze theologie doen. En dat moet niet. Want zo verwarren we het onderwijs van de Bijbel.
Hoe werkt de Geest?
De Heilige Geest brengt ons altijd bij de Here Jezus. Wij worden door de Heilige Geest opnieuw geboren, wedergeboren. En Wie is de Heilige Geest – die er vóór de Pinksterdag nog niet was (Johannes 7:19)? Daar moeten we eerst duidelijkheid over hebben! Het is namelijk de Geest die Jezus uit de dood heeft opgewekt (Romeinen 8:11)! De Bijbel geeft hier de precisering aan die erg belangrijk is. Let nu goed op! De Here Jezus heeft zélf Zijn leven afgelegd. Dat was heel bijzonder. Rond het kruis was men daarover uitermate verbaasd. Voor óns ligt hierin echter het grote geheimenis van de inwoning van de Geest.
Jezus legde zélf Zijn leven af. Daarna werd Hij opgewekt door de Heilige Geest als Zoon van God! Wat wordt ons hier geleerd? Dat het leven van de Geest eerst dáár kan komen als het oude leven is afgelegd. Dat is een keuze! De goede keuze. Want het onderwijs van de Bijbel is erop gericht dat we leren ons oude leven – de oude mens – af te leggen. Zoals Jezus Zijn leven heeft afgelegd, zo moeten wij ons leven afleggen. Pas dan komt de Geest.
Kapers op de kust
Vandaag horen we zo vaak dat het werk van de Geest verbonden wordt met allerlei wonderen en tekenen. Dat klinkt wel aantrekkelijk, maar het is niet juist. Elke waarschuwing daartegen wordt heftig afgewezen met de meest sterke termen. Men lijkt vaak heel boos te worden. Maar de Bijbel wijst juist expliciet op het gevaar van bedrieglijke wonderen en tekenen (Matteüs 24:24; 2 Tessalonicenzen 2:9). Met name rond het thema van de eindtijd. Dat zou ons toch extra alert moeten maken.
Het Bijbelse fundament voor het werk van de Geest moet in ons leven éérst worden gelegd, om zo de dingen van de Geest te kunnen onderscheiden. Als we dat fundament missen, raken we op drift als een stuurloos schip op woelige baren. Want er zijn veel kapers op de kust. Zij roven de ziel. Helaas zien we dat overal gebeuren vandaag.
Feike ter Velde
Dan zou de Kerk in allerlei theologische richtingen uiteen vallen, zich storten in allerlei zogenaamd geestelijke fenomenen en zou de verwarring enorm zijn. Maar dat hoeft niet, want we hebben de Bijbel!
Maar… gaat die vandaag nog wel voldoende en overal ópen, juist als het gaat om het werk van de Heilige Geest? Moeten we ons geen zorgen maken in dit opzicht?
Er zijn vandaag allerlei kerken, ook veel nieuwe kerken, die de naam charismatisch dragen, of alleen evangelisch heten maar charismatisch zijn, maar waar in ieder geval de nadruk in theologie en praxis ligt op het werk van de Heilige Geest. De Pinksterbeweging ontstond aan het begin van de 20e eeuw, maar was daarvoor ook al in allerlei vormen en onder andere namen bekend. Theologische ontsporingen daarbij kennen we bijvoorbeeld al uit de tijd van Irenaeus (2e eeuw na Christus) en ook uit de tijd van Augustinus (5e eeuw na Christus).
Tijdens Irenaeus’ leven kregen de Montanisten veel aanhang. Montanus, hun leider, woonde in Klein-Azië (huidig Oost-Turkije). Hij kon het in de kerk niet meer vinden en ging daarbuiten verder met zijn sektarische aanhang. Hij waande zichzelf op een gegeven moment de Beloofde Trooster, de Heilige Geest. Hij had twee vrouwen die hem assisteerden en die regelmatig ‘in de geest vielen’. Montanus leerde dat we moesten uitzien naar het komende koninkrijk waarin we naar hartenlust konden eten en drinken en waar al onze wensen zouden worden bevredigd. Hierdoor werd de leer over de Heilige Geest, maar vooral ook de leer over het komende Godsrijk natuurlijk verdacht gemaakt.
Voelen en denken
Er is in onze tijd veel aandacht voor het voelen, soms meer dan voor het denken en weten. Zij horen echter bij elkaar. De filosofie en de praktijk van bijvoorbeeld New Age worden sterk beïnvloed door het denken over en het beoefenen van een goede ademhaling. Dat ademen wordt ook in yoga gebruikt en maakt een mens beter toegankelijk voor Oosterse geesten, vooral het Hindoeïsme, zegt men.
Daarmee is men met een goede ademhaling aan de haal gegaan, zodat dit bij velen verdacht is geworden. Maar goed ademen is nog steeds heel belangrijk. Neem alleen maar opstaan uit een diepe stoel, als je wat ouder bent geworden. De manier is: eerst helemaal uitademen en dan opstaan. Dat gaat stukken makkelijker dan wanneer je eerst inademt. En dat inademen doen juist veel mensen, omdat ze een inspanning moeten doen: namelijk opstaan uit een diepe stoel.
Door goed te ademen raakt een mens soms heel wat innerlijke spanning kwijt. Iedere getrainde zanger of acteur zal in een rustige kleedkamer eerst een kwartiertje ademhalingsoefeningen doen. Hij of zij is aan komen rijden met de auto in het drukke verkeer, kon ternauwernood nog een fietser ontwijken, wat grote schrik gaf. Kortom: alle spieren staan gespannen. Die moeten eerst óntspannen, dat weet elke professional. Ademhalingsoefeningen doen dan wonderen.
Verkeerd ademen kan ook leiden tot hyperventilatie met benauwdheid en angst. Ademen heeft behoorlijk wat invloed op heel ons emotionele leven. Goed ademhalen en gezond ontspannen zijn vaak onbekende, maar belangrijke hulpmiddelen. Het beïnvloedt ook ons gedachteleven, brengt woede tot bedaren en helpt ons om rustig en evenwichtig na te denken.
Aan de haal gaan
Dit hele gebied is dermate onbekend, dat ook het denken over de Heilige Geest binnen ons geloofsleven door verkeerde accenten kan worden gestuurd. Het kan best zijn dat iemand die zegt in de Geest te zijn gevallen – wat de laatste jaren praktijk is geworden in sommige kringen – en plat op de grond ligt, dit ervaart als een kalmeringsoefening. Plat op de grond liggend met een diepe ademhaling is een uitstekende oefening voor zangers en acteurs. En bij het opstaan voelt de persoon zich veel beter. Men denkt dat er een wonder aan hem of haar is geschied. En dat is ook wel een beetje zo. Maar we moeten deze ‘normale’ oefening niet verwarren met het werk van de Heilige Geest, hoe legitiem de ervaring van een nieuwe rust ook mag zijn. Want zoals New Age met de goede ademhaling aan de haal is gegaan, zo kunnen we dat ook in onze theologie doen. En dat moet niet. Want zo verwarren we het onderwijs van de Bijbel.
Hoe werkt de Geest?
De Heilige Geest brengt ons altijd bij de Here Jezus. Wij worden door de Heilige Geest opnieuw geboren, wedergeboren. En Wie is de Heilige Geest – die er vóór de Pinksterdag nog niet was (Johannes 7:19)? Daar moeten we eerst duidelijkheid over hebben! Het is namelijk de Geest die Jezus uit de dood heeft opgewekt (Romeinen 8:11)! De Bijbel geeft hier de precisering aan die erg belangrijk is. Let nu goed op! De Here Jezus heeft zélf Zijn leven afgelegd. Dat was heel bijzonder. Rond het kruis was men daarover uitermate verbaasd. Voor óns ligt hierin echter het grote geheimenis van de inwoning van de Geest.
Jezus legde zélf Zijn leven af. Daarna werd Hij opgewekt door de Heilige Geest als Zoon van God! Wat wordt ons hier geleerd? Dat het leven van de Geest eerst dáár kan komen als het oude leven is afgelegd. Dat is een keuze! De goede keuze. Want het onderwijs van de Bijbel is erop gericht dat we leren ons oude leven – de oude mens – af te leggen. Zoals Jezus Zijn leven heeft afgelegd, zo moeten wij ons leven afleggen. Pas dan komt de Geest.
Kapers op de kust
Vandaag horen we zo vaak dat het werk van de Geest verbonden wordt met allerlei wonderen en tekenen. Dat klinkt wel aantrekkelijk, maar het is niet juist. Elke waarschuwing daartegen wordt heftig afgewezen met de meest sterke termen. Men lijkt vaak heel boos te worden. Maar de Bijbel wijst juist expliciet op het gevaar van bedrieglijke wonderen en tekenen (Matteüs 24:24; 2 Tessalonicenzen 2:9). Met name rond het thema van de eindtijd. Dat zou ons toch extra alert moeten maken.
Het Bijbelse fundament voor het werk van de Geest moet in ons leven éérst worden gelegd, om zo de dingen van de Geest te kunnen onderscheiden. Als we dat fundament missen, raken we op drift als een stuurloos schip op woelige baren. Want er zijn veel kapers op de kust. Zij roven de ziel. Helaas zien we dat overal gebeuren vandaag.
Feike ter Velde
