Van het kerkelijke erf
Joop Schotanus • 76 - 2000/01 • Uitgave: 9
Ooit kwamen er brieven binnen bij Het Zoeklicht met het verzoek om wat meer aandacht te schenken aan de kerkelijke situatie in Nederland. Daar leent zich de opinie-pagina goed voor en vandaar dat u hierop zo nu en dan een weergave vindt van onze mening over het kerkelijk gebeuren. Hierbij moeten we in acht nemen dat Het Zoeklicht uitgegeven wordt 'onafhankelijk van enige kerk of richting'. Bovendien is elke schrijver persoonlijk verantwoordelijk, zodat we elkaar enigszins in evenwicht houden. Natuurlijk spelen in de beoordeling van de geestelijke situatie ook de eigen mening van de schrijver een rol. Ondertussen is wel duidelijk wat voor de opinie-schrijver doorslaggevend is. Hij is ervan overtuigd dat boven alle kerkelijke verdeeldheid uit er een eenheid is die het best gekarakteriseerd kan worden als evangelisch. Maar hoe ben je evangelisch? Mede naar aanleiding van een schrijven van een lezer die lid is van een Christelijke Gereformeerde Kerk nog even over Kerk in beweging.
KERKELIJK OF EVANGELISCH?
De opmerking van de Gereformeerde Bonds dominee aangehaald uit de Visie en vermeld in een vorig artikel gaf aanleiding tot de tweedeling: kerkelijk of evangelisch. Deze predikant stelt dat de Evangelische Beweging de Kerk ondergraaft. Als je dat zo stelt krijg je automatisch een tweedeling. Hij vond dat de Evangelische Beweging zou moeten opgaan in de Kerk. Zolang de Evangelische Beweging naast de kerk bestaat is er sprake van verbrokkeling. Mijn commentaar hierop was dat als men ervan uitgaat dat het grondprincipe is dat 'waar twee of drie samenkomen in de Naam van Christus' je al met Gemeente te maken hebt. In dat geval is er dan geen sprake van verbrokkeling. Paulus kan een brief schrijven aan een of andere plaatselijke gemeente en hen tegelijkertijd de groeten laten doen aan de gemeente ten huize van iemand anders in diezelfde plaats. Dit hoeft geen verbrokkeling in de hand te werken, als men dit maar als verschijningsvorm van de Gemeente van Christus herkend en erkend. In dat geval maakt het niet uit of je samenkomt als huisgemeente of als kerk. Paulus betrekt alles en allen erbij die samenkomen in overeenstemming met de wil van Christus. Met deze uitleg heb ik dus niet beweerd dat er in de Evangelische Beweging geen verbrokkeling zou zijn. Jammer genoeg is daar evenzeer als in de kerken nog vaak grote onderlinge verdeeldheid.
OPENHEID VOOR ELKAAR
Het feit alleen dat er twee Evangelie Gemeenten in een en dezelfde plaats aanwezig zijn is op zichzelf geen probleem. Het wordt een probleem zodra de leden bij een wederkerig bezoek m.b.t. het aangaan aan de Tafel van de Heer bij die ander niet welkom zouden zijn. Of dat predikers of voorgangers uit de ene gemeente in principe niet zouden mogen voorgaan in die andere gemeente. Ondertussen zijn er ook officiële kerken, die al jaren lang krampachtig werken aan Samen-op-Weg. De structuur en de traditie staan dan vaak de openheid in de weg. Het grootste probleem is dat men streeft naar organisatorische eenheid en totaal geen begrip heeft van wat de werkelijke geestelijke eenheid betekent. Ik hoor bij de Here Jezus, jij hoort bij de Here Jezus, wij horen bij elkaar. De ware eenheid is dat ik mij verbonden weet met allen die bij Christus horen, of we nu wel of niet met elkaar samenkomen. De oecumene van het hart moet voorop staan. Ook de drie kleine kerken van de Gereformeerde gezindte praten al tientallen jaren over eenheid.
Op allerlei niveaus wordt geprobeerd de verbrokkeling op te heffen. Als dat streven naar meer organisatorische en uiterlijke eenheid beperkt wordt tot deze drie kerken, dan zijn we nog lang niet waar we zijn moeten. Als openheid en oecumene van het hart naar alle ware christenen voorop komt te staan, dan verloopt het proces heel anders en automatisch veel beter. Dan valt ook het bijbels christendom van de Evangelische Beweging daar niet buiten. Dan wordt de Evangelische Beweging niet meer gezien als een ondergraving maar als een verrijking van het bijbels christendom. Hiermee wordt het goede deel van de kerken onderdeel van de Evangelische Beweging. Dan wordt het samen leven vanuit dat bijbelse principe van één is uw Meester en gij zijt allen broeders. Een deel van de Evangelische Beweging vindt dat de eenheid van Christus niet goed kan functioneren binnen een structuur van rangen en standen, van classes en synodes. Daarom zou het een grote verarming zijn als de hele Evangelische Beweging door die structuur zou worden opgeslokt en meegesleept zou worden in een streven naar een uiterlijke eenheid.
MOEILIJKE KEUZES
Als men de Evangelische Beweging ziet als een ondergraving van de Kerk, zal men blijven kiezen voor een streven naar uiterlijke eenheid, binnen bestaande structuren.
Dit neemt niet weg dat er heel veel evangelische christenen een invloed uitoefenen, die hopelijk de verantwoordelijken de ogen zullen openen voor de ware eenheid. Een plaatselijke kerk kan al zodanig beïnvloed zijn dat men als geheel onderdeel uitmaakt van de Evangelische Beweging. Wij hebben al meer keren de hoop uitgesproken dat het Evangelisch Werkverband een open deur mag blijven vinden voor haar benadering. De eenheid die niet gemaakt, maar in Christus aanvaard en beleefd moet worden.
WELK ADVIES?
Waar het nu wezenlijk om gaat is wat men iemand in gecompliceerde situaties van een plaatselijke plurale kerk moet aanraden. Een evangelisch christen heeft er geen moeite mee om een zoekend Hervormd echtpaar ( dat geestelijk dreigt te verhongeren) aan te raden naar een Christelijke Gereformeerde Kerk te gaan, waar voluit ruimte is om evangelisch te zijn. Maar andersom zou dit zich ook kunnen voordoen. Uittreding is geen zonde als het om het geestelijk welzijn gaat van Gods kinderen. Als het gaat om het afwerpen van een ongeestelijk juk. Het is geen keuze tussen kerkelijk of evangelisch, maar om de ruimte die men heeft om samen met andere gelovigen voluit bijbels christen en een bijbelse Gemeente te zijn.
KERKVISIE DOORSLAGGEVEND
Men kan de kerk zien als een instituut waarbij de georganiseerde structuur voorop staat. Een structuur met rangen en standen is echter in strijd met de bijbelse principes. Maar nog erger is de structuur, die ruimte biedt en laat aan een plurale kerk, waarbij verschillende waarheden (en goden) naast elkaar kunnen blijven bestaan onder één en hetzelfde kerkdak. Dan is mijn hartekreet: "Laat het goede deel van zo'n kerk (waar geen redding meer mogelijk is) opgaan in een bijbels christendom." Waar er tegenwoordig zoveel fijne gelovige mensen op zoek zijn naar een goed geestelijk onderdak mag men niet meer koste wat het kost adviseren te blijven waar men is. Als men overal waar twee of drie samenkomen in de Naam van Christus de Kerk ziet, is verwijzen naar een goed bijbels plekje wat gemakkelijker. Dan kan het gebeuren dat huiskringen van een bepaalde kerk, soms meer Kerk van Christus zijn dan de kerk zelf. Dat bedoelde ik met onderdeel zijn van de Evangelische Beweging. Op deze manier kan men opgenomen worden in de stroom van het bijbels christendom. Het zij binnen of buiten de officiële kerken. Dat is geen verbrokkeling. Dat zijn overal vruchtbare zegenrijke stroompjes. U in uw klein hoekje en ik in 't mijn.
Joop Schotanus
KERKELIJK OF EVANGELISCH?
De opmerking van de Gereformeerde Bonds dominee aangehaald uit de Visie en vermeld in een vorig artikel gaf aanleiding tot de tweedeling: kerkelijk of evangelisch. Deze predikant stelt dat de Evangelische Beweging de Kerk ondergraaft. Als je dat zo stelt krijg je automatisch een tweedeling. Hij vond dat de Evangelische Beweging zou moeten opgaan in de Kerk. Zolang de Evangelische Beweging naast de kerk bestaat is er sprake van verbrokkeling. Mijn commentaar hierop was dat als men ervan uitgaat dat het grondprincipe is dat 'waar twee of drie samenkomen in de Naam van Christus' je al met Gemeente te maken hebt. In dat geval is er dan geen sprake van verbrokkeling. Paulus kan een brief schrijven aan een of andere plaatselijke gemeente en hen tegelijkertijd de groeten laten doen aan de gemeente ten huize van iemand anders in diezelfde plaats. Dit hoeft geen verbrokkeling in de hand te werken, als men dit maar als verschijningsvorm van de Gemeente van Christus herkend en erkend. In dat geval maakt het niet uit of je samenkomt als huisgemeente of als kerk. Paulus betrekt alles en allen erbij die samenkomen in overeenstemming met de wil van Christus. Met deze uitleg heb ik dus niet beweerd dat er in de Evangelische Beweging geen verbrokkeling zou zijn. Jammer genoeg is daar evenzeer als in de kerken nog vaak grote onderlinge verdeeldheid.
OPENHEID VOOR ELKAAR
Het feit alleen dat er twee Evangelie Gemeenten in een en dezelfde plaats aanwezig zijn is op zichzelf geen probleem. Het wordt een probleem zodra de leden bij een wederkerig bezoek m.b.t. het aangaan aan de Tafel van de Heer bij die ander niet welkom zouden zijn. Of dat predikers of voorgangers uit de ene gemeente in principe niet zouden mogen voorgaan in die andere gemeente. Ondertussen zijn er ook officiële kerken, die al jaren lang krampachtig werken aan Samen-op-Weg. De structuur en de traditie staan dan vaak de openheid in de weg. Het grootste probleem is dat men streeft naar organisatorische eenheid en totaal geen begrip heeft van wat de werkelijke geestelijke eenheid betekent. Ik hoor bij de Here Jezus, jij hoort bij de Here Jezus, wij horen bij elkaar. De ware eenheid is dat ik mij verbonden weet met allen die bij Christus horen, of we nu wel of niet met elkaar samenkomen. De oecumene van het hart moet voorop staan. Ook de drie kleine kerken van de Gereformeerde gezindte praten al tientallen jaren over eenheid.
Op allerlei niveaus wordt geprobeerd de verbrokkeling op te heffen. Als dat streven naar meer organisatorische en uiterlijke eenheid beperkt wordt tot deze drie kerken, dan zijn we nog lang niet waar we zijn moeten. Als openheid en oecumene van het hart naar alle ware christenen voorop komt te staan, dan verloopt het proces heel anders en automatisch veel beter. Dan valt ook het bijbels christendom van de Evangelische Beweging daar niet buiten. Dan wordt de Evangelische Beweging niet meer gezien als een ondergraving maar als een verrijking van het bijbels christendom. Hiermee wordt het goede deel van de kerken onderdeel van de Evangelische Beweging. Dan wordt het samen leven vanuit dat bijbelse principe van één is uw Meester en gij zijt allen broeders. Een deel van de Evangelische Beweging vindt dat de eenheid van Christus niet goed kan functioneren binnen een structuur van rangen en standen, van classes en synodes. Daarom zou het een grote verarming zijn als de hele Evangelische Beweging door die structuur zou worden opgeslokt en meegesleept zou worden in een streven naar een uiterlijke eenheid.
MOEILIJKE KEUZES
Als men de Evangelische Beweging ziet als een ondergraving van de Kerk, zal men blijven kiezen voor een streven naar uiterlijke eenheid, binnen bestaande structuren.
Dit neemt niet weg dat er heel veel evangelische christenen een invloed uitoefenen, die hopelijk de verantwoordelijken de ogen zullen openen voor de ware eenheid. Een plaatselijke kerk kan al zodanig beïnvloed zijn dat men als geheel onderdeel uitmaakt van de Evangelische Beweging. Wij hebben al meer keren de hoop uitgesproken dat het Evangelisch Werkverband een open deur mag blijven vinden voor haar benadering. De eenheid die niet gemaakt, maar in Christus aanvaard en beleefd moet worden.
WELK ADVIES?
Waar het nu wezenlijk om gaat is wat men iemand in gecompliceerde situaties van een plaatselijke plurale kerk moet aanraden. Een evangelisch christen heeft er geen moeite mee om een zoekend Hervormd echtpaar ( dat geestelijk dreigt te verhongeren) aan te raden naar een Christelijke Gereformeerde Kerk te gaan, waar voluit ruimte is om evangelisch te zijn. Maar andersom zou dit zich ook kunnen voordoen. Uittreding is geen zonde als het om het geestelijk welzijn gaat van Gods kinderen. Als het gaat om het afwerpen van een ongeestelijk juk. Het is geen keuze tussen kerkelijk of evangelisch, maar om de ruimte die men heeft om samen met andere gelovigen voluit bijbels christen en een bijbelse Gemeente te zijn.
KERKVISIE DOORSLAGGEVEND
Men kan de kerk zien als een instituut waarbij de georganiseerde structuur voorop staat. Een structuur met rangen en standen is echter in strijd met de bijbelse principes. Maar nog erger is de structuur, die ruimte biedt en laat aan een plurale kerk, waarbij verschillende waarheden (en goden) naast elkaar kunnen blijven bestaan onder één en hetzelfde kerkdak. Dan is mijn hartekreet: "Laat het goede deel van zo'n kerk (waar geen redding meer mogelijk is) opgaan in een bijbels christendom." Waar er tegenwoordig zoveel fijne gelovige mensen op zoek zijn naar een goed geestelijk onderdak mag men niet meer koste wat het kost adviseren te blijven waar men is. Als men overal waar twee of drie samenkomen in de Naam van Christus de Kerk ziet, is verwijzen naar een goed bijbels plekje wat gemakkelijker. Dan kan het gebeuren dat huiskringen van een bepaalde kerk, soms meer Kerk van Christus zijn dan de kerk zelf. Dat bedoelde ik met onderdeel zijn van de Evangelische Beweging. Op deze manier kan men opgenomen worden in de stroom van het bijbels christendom. Het zij binnen of buiten de officiële kerken. Dat is geen verbrokkeling. Dat zijn overal vruchtbare zegenrijke stroompjes. U in uw klein hoekje en ik in 't mijn.
Joop Schotanus
