Twee gezichten
Jan van Barneveld • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 1
Een indrukwekkende gebedsbijeenkomst
Wat is de geestelijke betekenis van de grootse gebedsbijeenkomst van orthodoxe Joden in Jeruzalem op zondag de 21e februari? Tussen de 250.000 en 350.000 orthodoxe Joden waren voor een vreedzame demonstratie bijeengekomen. Waar ging het deze gelovige Joden om? Hoe is het mogelijk dat deze bijeenkomst van de anders zo licht ontvlambare 'harediem' (getrouwen; orthodoxe Joden) zo vreedzaam is verlopen? Er waren geen toespraken en er werden geen eisen gesteld. Gebeden van verootmoediging en het zingen en reciteren van Psalmen stonden centraal. Diepe indruk maakte het toen de hele menigte het "Sjema Israël", het kerngebed en de hoofdbelijdenis van het Joodse geloof bad: 'Hoor, Israël: de Here is onze God; de Here is een!" (peut. 6:4). We mogen nooit vergeten dat Messias Jezus Zelf deze geloofsregel binnen het 'Eerste gebod van alle' , het liefdesgebod, trekt. Leest u dat maar eens in Marcus 12:28-31. Ook Paulus sluit zich hierbij aan in Rom.3:30 en Gal.3:20, waar hij het een zijn van de Almachtige benadrukt.
Terug naar de gebedsbijeenkomst in Jeruzalem. Na het 'Sjema…' vormden de Joodse gelovigen spontaan groepen die dansten tot eer van God. Kinderen voelden aan wat er aan de hand was toen ze aan hun ouders vroegen: 'Was het vroeger ook zo, toen de Tempel er nog was en honderdduizenden Joden naar Jeruzalem kwamen voor de Feesten?' Een oudere, orthodoxe Jood verklaarde: 'Wij hebben een traditie dat we in tijden van pijn en gevaar onze ogen en onze stemmen opheffen naar de hemel'. Er waren gebeden van verootmoediging en bekering, maar er was ook diepe vreugde omdat, zoals iemand opmerkte: 'ervaren werd dat we een Vader in de hemel hebben, Die ons als een natie heeft bewaard tot nu toe en dat zal blijven doen'. De 'tegenpartij', de niet-orthodoxe Joden, had in de buurt een veel kleinere tegendemonstratie georganiseerd. Tot spijt van sommige tegenstanders en t.v. mensen was er geen geweld, werd er zelfs geen onvertogen woord gesproken. Het was een waardig, geestelijk optreden van 'gelovig Israël'. Het was weer eens een bewijs van de grote, geestelijke diepgang in de Joodse orthodoxie.
EEN ANDER GEZICHT
Waar ging het deze orthodoxe Joden om? Het grote conflict tussen de orthodoxen en seculieren in Israël draait om de vraag of Israël een 'Joodse Staat" is of een "Staat, waarin Joden wonen". Gelden in de eerste plaats de wetten van de Torah of komen wetten op een democratische wijze via een meerderheidsbesluit van de Knesset tot stand? Mag bijvoorbeeld de orthodoxe minderheid een strikte sabbatsrust aan de meerderheid opleggen? Of de besnijdenis aan de ongeveer 200.000 niet-Joodse Russische immigranten. Directe aanleiding voor de demonstratie was het optreden van de Hoge Raad in Israël. Dit hoogste rechtscollege van de Staat dreigt niet alleen allerlei verworven rechten van de orthodoxie terug te draaien, maar ook meer fundamentele zaken, zoals de sabbatsheiliging en de besnijdenis aan te tasten. De Hoge Raad wordt steeds meer de wetgevende macht van de seculiere Joden. Deze Hoge Raad staat soms lijnrecht tegenover de wetgevende' uitspraken van de rabbijnen. Die strijd verloopt vaak niet zo waardig als de gebedsbijeenkomst van de 21e februari.
De felheid waarmee orthodoxe rabbijnen tegen de meer liberale stromingen (Reform en Conservatief) ingaan, vervreemdt Israël van de Amerikaanse Joden. Het is zelfs zo erg dat deze kloof Israël in tweeën dreigt te splitsen. Dit 'andere gezicht' van de orthodoxie in Israël is bijzonder bedreigend voor de ongeveer 6.000 Messiaanse Joden. De anti-zendingswet is nog lang niet van de baan. Als deze wet aangenomen wordt, kan alleen al het bezit van een N.T. of een simpel gesprek over Jesjoea Messias iemand in de gevangenis doen belanden. De felheid waarmee het huis van de drie Christen-vrouwen in Mea-Sheariem door ultra-orthodoxe tot een ruïne werd 'omgebouwd', het grove verbale geweld tegen seculiere en liberale Joden en stenen gooiende (ultra)-orthodoxe groepen zijn tekenend voor dat 'andere gezicht' van de (ultra)-orthodoxie. Het is niet voor niets dat onze Messiaanse broeders soms klagen over vervolgingen.
OUD NIEUWS
De kloof tussen orthodoxen en seculiere Joden wordt zo breed en zo diep dat de vraag hoe deze twee groepen ooit in vrede met elkaar zullen leven, steeds urgenter wordt. 'De Romeinen' zegt professor Daniël Schwarz, 'hebben dit probleem 2000 jaar geleden heel simpel opgelost. Zij hebben een eind gemaakt aan de staat Israël en de Tempel met het religieuze leven aan de Joodse Raad overgelaten'. Professor Friedlander van de Bar Ilan Universiteit vreest dat als de harediem deze strijd winnen, Israël de Joden in de diaspora (verstrooiing; voornamelijk de Amerikaanse Joden) zal verliezen.
Vooral onze Messiaanse medegelovigen in Jesjoea Messias hebben het soms zwaar te verduren. Ondanks het feit dat veel van hun Messiaanse synagogen vooral in de vorm van de diensten en in hun grote eerbied voor- en het naleven van de Torah aansluiting zoeken bij de orthodoxie, blijft de vijandschap groot en diep. Een Joodse schrijfster in de VS merkte eens op dat een Jood gekarakteriseerd wordt door de volgende nee's: 'Nee, afgoden zijn God niet; Nee, u mag niet stelen; Nee, overspel is niet aanvaardbaar; Nee, Jezus is niet de Messias; Nee, geen dweepziek fanatisme.' Dat vierde 'Nee' doet ons en vooral onze Messiaanse medegelovigen zeer. Toch is er ook nu niets nieuws onder de zon. Paulus heeft deze situatie in zijn profetische hoofdstuk 11 van de Romeinenbrief voorzegd: "Zij zijn naar het Evangelie vijanden om uwentwil, naar de verkiezing zijn zij geliefden om der vaderen wil". De twee gezichten van de Joodse orthodoxie wordt in deze eenvoudige, maar zwaar geladen tekst scherp en profetisch getekend. Zij gedragen zich als vijanden van het Evangelie. Dat doet ons, gelovigen-uit-de-volken pijn! Onze Joodse medegelovigen ervaren die pijn dubbel. Immers zij worden ook nog verdrukt. Maar Paulus zegt nog meer: Zij zijn ook 'geliefden'! Iets van die vreugde van het 'geliefden om der vaderen wil' hebben ze ervaren toen ze met zo'n 300.000 in Jeruzalem samen kwamen en naar hun (en onze God) riepen en Hem ter eer Psalmen zongen.
TWEE ANDERE GEZICHTEN
De reacties van christenen op de vijandige houding van veel (ultra)-orthodoxe Joden tegenover de Messiaanse gelovigen zijn vaak niet erg bijbels. Meestal wordt geen aandacht gegeven aan het feit dat, als Paulus zegt dat zij 'geliefden' zijn, ook aangeeft waarom zij vijanden van het Evangelie zijn. 'Om uwentwil' zegt hij. Terwille van ons! "Hun val betekent rijkdom voor de wereld en hun tekort rijkdom voor de heidenen'. En: 'hun verwerping is verzoening van de wereld" (Rom.11:12,15). Hoe durven we dan te mopperen over anti-houding van de orthodoxe Joden! Het is terwille van u en van mij dat ze 'anti' zijn. Zij komen tekort, opdat wij 'rijk' mogen zijn in de Messias, hun Messias.
Maar er is nog meer! Het 'om uwentwil' heeft in de loop van de geschiedenis nog een tweede, diep-tragische betekenis gekregen. De geschiedenis van het kerkelijk anti-Judaisme, het 'christelijk' antisemitisme, van de hoogmoedige vervangingsleer en van de opstelling van de meeste kerken tegenover Israël en het Joodse volk hebben dit 'om uwentwil' tot een scherpe, profetische beschuldiging aan ons adres gemaakt. Wij hebben wel een heel lelijk gezicht aan Israël getoond. Het 'om uwentwil' moet in onze tijd ook gelezen worden als "door uw schuld zijn zij vijanden van het Evangelie". Wij hebben het gelaat van de Messias verminkt en zo verborgen voor hen gehouden. Maar ook hier is sprake van twee gezichten. Gelukkig zijn er steeds meer gelovigen-uit-de-volken die het Joodse volk van harte liefhebben en achter Israël staan. Maar wij moeten ons goed realiseren dat de meeste Joden en vooral orthodoxe Joden, alleen ons 'lelijke gezicht' kennen en onze hartelijke liefde (die van de Here uitgaat, omdat zij 'geliefden' zijn), als een masker zien waarachter toch dat eeuwenoude 'lelijke gezicht' verborgen zit. Dat is de last van het verleden, die ook wij meedragen.
VERKIEZINGEN
Israëlische leiders maken zich grote zorgen over deze tweedeling in de Israëlische samenleving. De Maimad-partij, die bestaat uit gematigd-orthodoxe Joden, heeft een compromis voorgesteld: Op sabbat blijven alle zakelijke activiteiten verboden, maar instellingen voor culturele zaken en ontspanning blijven open. De seculiere scholen moeten onderwijs in het Joodse geloof gaan geven en orthodoxe scholen moeten meer openstaan voor andere studies. Huwelijken die om religieuze redenen niet door rabbijnen gesloten kunnen worden, moeten nu burgerlijk worden bevestigd. Het is een grote vraag of de orthodoxie hier op zal ingaan. Wat gaat er na de verkiezingen gebeuren? Stel dat er de Arbeiderspartij en de Likoed samen een regering van eenheid gaat vormen. Dan kan de orthodoxe Shas-partij het wel vergeten en dan zijn de orthodoxen (financiële) voordelen kwijt. Maar dan is het hek van de harde confrontaties echt wel van de dam. Stel dat de orthodoxe partijen weer nodig zijn om een regering te vormen. Ook dan komen er harde confrontaties met de seculiere sector van de Israëlische samenleving. Ook deze situatie is profetisch voorzien. Het is maar gelukkig dat de Here het O.T. heeft afgesloten met een belofte die precies op deze situatie slaat: "Zie Ik zend u de profeet Elia, voordat de grote en geduchte dag van de Here komt. Hij zal het hart van de vaderen terugvoeren tot de kinderen en het hart van de kinderen tot hun vaderen, opdat Ik niet kome en het land treffe met de ban" (Mal.4:5,6). Het lijkt de hoogste tijd dat de Here Elia stuurt, want de orthodoxe vaderen en de seculiere en liberale kinderen staan op voet van oorlog. Laten we bidden dat de Here Elia spoedig zal sturen. Want andere tekenen wijzen erop dat de aarde met een grote snelheid op die 'geduchte dag van de Here' afgaat.
drs. Jan van Barneveld
Wat is de geestelijke betekenis van de grootse gebedsbijeenkomst van orthodoxe Joden in Jeruzalem op zondag de 21e februari? Tussen de 250.000 en 350.000 orthodoxe Joden waren voor een vreedzame demonstratie bijeengekomen. Waar ging het deze gelovige Joden om? Hoe is het mogelijk dat deze bijeenkomst van de anders zo licht ontvlambare 'harediem' (getrouwen; orthodoxe Joden) zo vreedzaam is verlopen? Er waren geen toespraken en er werden geen eisen gesteld. Gebeden van verootmoediging en het zingen en reciteren van Psalmen stonden centraal. Diepe indruk maakte het toen de hele menigte het "Sjema Israël", het kerngebed en de hoofdbelijdenis van het Joodse geloof bad: 'Hoor, Israël: de Here is onze God; de Here is een!" (peut. 6:4). We mogen nooit vergeten dat Messias Jezus Zelf deze geloofsregel binnen het 'Eerste gebod van alle' , het liefdesgebod, trekt. Leest u dat maar eens in Marcus 12:28-31. Ook Paulus sluit zich hierbij aan in Rom.3:30 en Gal.3:20, waar hij het een zijn van de Almachtige benadrukt.
Terug naar de gebedsbijeenkomst in Jeruzalem. Na het 'Sjema…' vormden de Joodse gelovigen spontaan groepen die dansten tot eer van God. Kinderen voelden aan wat er aan de hand was toen ze aan hun ouders vroegen: 'Was het vroeger ook zo, toen de Tempel er nog was en honderdduizenden Joden naar Jeruzalem kwamen voor de Feesten?' Een oudere, orthodoxe Jood verklaarde: 'Wij hebben een traditie dat we in tijden van pijn en gevaar onze ogen en onze stemmen opheffen naar de hemel'. Er waren gebeden van verootmoediging en bekering, maar er was ook diepe vreugde omdat, zoals iemand opmerkte: 'ervaren werd dat we een Vader in de hemel hebben, Die ons als een natie heeft bewaard tot nu toe en dat zal blijven doen'. De 'tegenpartij', de niet-orthodoxe Joden, had in de buurt een veel kleinere tegendemonstratie georganiseerd. Tot spijt van sommige tegenstanders en t.v. mensen was er geen geweld, werd er zelfs geen onvertogen woord gesproken. Het was een waardig, geestelijk optreden van 'gelovig Israël'. Het was weer eens een bewijs van de grote, geestelijke diepgang in de Joodse orthodoxie.
EEN ANDER GEZICHT
Waar ging het deze orthodoxe Joden om? Het grote conflict tussen de orthodoxen en seculieren in Israël draait om de vraag of Israël een 'Joodse Staat" is of een "Staat, waarin Joden wonen". Gelden in de eerste plaats de wetten van de Torah of komen wetten op een democratische wijze via een meerderheidsbesluit van de Knesset tot stand? Mag bijvoorbeeld de orthodoxe minderheid een strikte sabbatsrust aan de meerderheid opleggen? Of de besnijdenis aan de ongeveer 200.000 niet-Joodse Russische immigranten. Directe aanleiding voor de demonstratie was het optreden van de Hoge Raad in Israël. Dit hoogste rechtscollege van de Staat dreigt niet alleen allerlei verworven rechten van de orthodoxie terug te draaien, maar ook meer fundamentele zaken, zoals de sabbatsheiliging en de besnijdenis aan te tasten. De Hoge Raad wordt steeds meer de wetgevende macht van de seculiere Joden. Deze Hoge Raad staat soms lijnrecht tegenover de wetgevende' uitspraken van de rabbijnen. Die strijd verloopt vaak niet zo waardig als de gebedsbijeenkomst van de 21e februari.
De felheid waarmee orthodoxe rabbijnen tegen de meer liberale stromingen (Reform en Conservatief) ingaan, vervreemdt Israël van de Amerikaanse Joden. Het is zelfs zo erg dat deze kloof Israël in tweeën dreigt te splitsen. Dit 'andere gezicht' van de orthodoxie in Israël is bijzonder bedreigend voor de ongeveer 6.000 Messiaanse Joden. De anti-zendingswet is nog lang niet van de baan. Als deze wet aangenomen wordt, kan alleen al het bezit van een N.T. of een simpel gesprek over Jesjoea Messias iemand in de gevangenis doen belanden. De felheid waarmee het huis van de drie Christen-vrouwen in Mea-Sheariem door ultra-orthodoxe tot een ruïne werd 'omgebouwd', het grove verbale geweld tegen seculiere en liberale Joden en stenen gooiende (ultra)-orthodoxe groepen zijn tekenend voor dat 'andere gezicht' van de (ultra)-orthodoxie. Het is niet voor niets dat onze Messiaanse broeders soms klagen over vervolgingen.
OUD NIEUWS
De kloof tussen orthodoxen en seculiere Joden wordt zo breed en zo diep dat de vraag hoe deze twee groepen ooit in vrede met elkaar zullen leven, steeds urgenter wordt. 'De Romeinen' zegt professor Daniël Schwarz, 'hebben dit probleem 2000 jaar geleden heel simpel opgelost. Zij hebben een eind gemaakt aan de staat Israël en de Tempel met het religieuze leven aan de Joodse Raad overgelaten'. Professor Friedlander van de Bar Ilan Universiteit vreest dat als de harediem deze strijd winnen, Israël de Joden in de diaspora (verstrooiing; voornamelijk de Amerikaanse Joden) zal verliezen.
Vooral onze Messiaanse medegelovigen in Jesjoea Messias hebben het soms zwaar te verduren. Ondanks het feit dat veel van hun Messiaanse synagogen vooral in de vorm van de diensten en in hun grote eerbied voor- en het naleven van de Torah aansluiting zoeken bij de orthodoxie, blijft de vijandschap groot en diep. Een Joodse schrijfster in de VS merkte eens op dat een Jood gekarakteriseerd wordt door de volgende nee's: 'Nee, afgoden zijn God niet; Nee, u mag niet stelen; Nee, overspel is niet aanvaardbaar; Nee, Jezus is niet de Messias; Nee, geen dweepziek fanatisme.' Dat vierde 'Nee' doet ons en vooral onze Messiaanse medegelovigen zeer. Toch is er ook nu niets nieuws onder de zon. Paulus heeft deze situatie in zijn profetische hoofdstuk 11 van de Romeinenbrief voorzegd: "Zij zijn naar het Evangelie vijanden om uwentwil, naar de verkiezing zijn zij geliefden om der vaderen wil". De twee gezichten van de Joodse orthodoxie wordt in deze eenvoudige, maar zwaar geladen tekst scherp en profetisch getekend. Zij gedragen zich als vijanden van het Evangelie. Dat doet ons, gelovigen-uit-de-volken pijn! Onze Joodse medegelovigen ervaren die pijn dubbel. Immers zij worden ook nog verdrukt. Maar Paulus zegt nog meer: Zij zijn ook 'geliefden'! Iets van die vreugde van het 'geliefden om der vaderen wil' hebben ze ervaren toen ze met zo'n 300.000 in Jeruzalem samen kwamen en naar hun (en onze God) riepen en Hem ter eer Psalmen zongen.
TWEE ANDERE GEZICHTEN
De reacties van christenen op de vijandige houding van veel (ultra)-orthodoxe Joden tegenover de Messiaanse gelovigen zijn vaak niet erg bijbels. Meestal wordt geen aandacht gegeven aan het feit dat, als Paulus zegt dat zij 'geliefden' zijn, ook aangeeft waarom zij vijanden van het Evangelie zijn. 'Om uwentwil' zegt hij. Terwille van ons! "Hun val betekent rijkdom voor de wereld en hun tekort rijkdom voor de heidenen'. En: 'hun verwerping is verzoening van de wereld" (Rom.11:12,15). Hoe durven we dan te mopperen over anti-houding van de orthodoxe Joden! Het is terwille van u en van mij dat ze 'anti' zijn. Zij komen tekort, opdat wij 'rijk' mogen zijn in de Messias, hun Messias.
Maar er is nog meer! Het 'om uwentwil' heeft in de loop van de geschiedenis nog een tweede, diep-tragische betekenis gekregen. De geschiedenis van het kerkelijk anti-Judaisme, het 'christelijk' antisemitisme, van de hoogmoedige vervangingsleer en van de opstelling van de meeste kerken tegenover Israël en het Joodse volk hebben dit 'om uwentwil' tot een scherpe, profetische beschuldiging aan ons adres gemaakt. Wij hebben wel een heel lelijk gezicht aan Israël getoond. Het 'om uwentwil' moet in onze tijd ook gelezen worden als "door uw schuld zijn zij vijanden van het Evangelie". Wij hebben het gelaat van de Messias verminkt en zo verborgen voor hen gehouden. Maar ook hier is sprake van twee gezichten. Gelukkig zijn er steeds meer gelovigen-uit-de-volken die het Joodse volk van harte liefhebben en achter Israël staan. Maar wij moeten ons goed realiseren dat de meeste Joden en vooral orthodoxe Joden, alleen ons 'lelijke gezicht' kennen en onze hartelijke liefde (die van de Here uitgaat, omdat zij 'geliefden' zijn), als een masker zien waarachter toch dat eeuwenoude 'lelijke gezicht' verborgen zit. Dat is de last van het verleden, die ook wij meedragen.
VERKIEZINGEN
Israëlische leiders maken zich grote zorgen over deze tweedeling in de Israëlische samenleving. De Maimad-partij, die bestaat uit gematigd-orthodoxe Joden, heeft een compromis voorgesteld: Op sabbat blijven alle zakelijke activiteiten verboden, maar instellingen voor culturele zaken en ontspanning blijven open. De seculiere scholen moeten onderwijs in het Joodse geloof gaan geven en orthodoxe scholen moeten meer openstaan voor andere studies. Huwelijken die om religieuze redenen niet door rabbijnen gesloten kunnen worden, moeten nu burgerlijk worden bevestigd. Het is een grote vraag of de orthodoxie hier op zal ingaan. Wat gaat er na de verkiezingen gebeuren? Stel dat er de Arbeiderspartij en de Likoed samen een regering van eenheid gaat vormen. Dan kan de orthodoxe Shas-partij het wel vergeten en dan zijn de orthodoxen (financiële) voordelen kwijt. Maar dan is het hek van de harde confrontaties echt wel van de dam. Stel dat de orthodoxe partijen weer nodig zijn om een regering te vormen. Ook dan komen er harde confrontaties met de seculiere sector van de Israëlische samenleving. Ook deze situatie is profetisch voorzien. Het is maar gelukkig dat de Here het O.T. heeft afgesloten met een belofte die precies op deze situatie slaat: "Zie Ik zend u de profeet Elia, voordat de grote en geduchte dag van de Here komt. Hij zal het hart van de vaderen terugvoeren tot de kinderen en het hart van de kinderen tot hun vaderen, opdat Ik niet kome en het land treffe met de ban" (Mal.4:5,6). Het lijkt de hoogste tijd dat de Here Elia stuurt, want de orthodoxe vaderen en de seculiere en liberale kinderen staan op voet van oorlog. Laten we bidden dat de Here Elia spoedig zal sturen. Want andere tekenen wijzen erop dat de aarde met een grote snelheid op die 'geduchte dag van de Here' afgaat.
drs. Jan van Barneveld
