Toenemende spanningen

Bezoek Biden aan Israël
President Biden heeft in juli Israël bezocht. Daar hebben Biden en de Israëlische premier Lapid een gezamenlijke verklaring getekend. Hierin bevestigen zij dat het partnerschap tussen de VS en Israël is gebaseerd op een fundament van gedeelde waarden, belangen en vriendschap. Amerika zal zich blijven inzetten voor de veiligheid van Israël, en vooral voor het behoud van zijn kwalitatieve militaire voorsprong. Verder verbindt Amerika zich om Iran nooit een kernwapen te laten verwerven, en zegt het toe dat het bereid is alle elementen van zijn nationale macht te gebruiken om dat resultaat te verzekeren. Beide landen bevestigen dat de Abraham-akkoorden belangrijk zijn voor de toekomst van het Midden-Oosten en voor de zaak van regionale veiligheid, welvaart en vrede.
Voor de Palestijnen kwam de toezegging dat de VS 100 miljoen dollar beschikbaar zal stellen voor Palestijnse ziekenhuizen in Oost-Jeruzalem en dat Amerika een tweestatenoplossing zal blijven steunen.  

Bezoek Biden aan Saoedi-Arabië
Tijdens het bezoek van Biden aan Israël zijn Saoedi-Arabië en Israël alweer wat nader tot elkaar gekomen. Israël heeft toestemming gegeven voor de overdracht van twee Egyptische eilanden in de straat van Tirana aan Saoedi-Arabië, terwijl Saoedi-Arabië zijn luchtruim helemaal heeft opengesteld voor Israëlische vliegtuigen.
Na zijn bezoek aan Israël heeft president Biden Saoedi-Arabië bezocht. Maar dat bezoek was minder succesvol. Eigenlijk wilde Biden helemaal niet gaan, vanwege de moord op de Saoedische journalist Jamal Khashoggi, waar volgens Amerika de kroonprins Mohammed bin Salman achter zat. Biden had na zijn aantreden immers beloofd om de Saoedische kroonprins als ‘een paria’ te behandelen. Maar nu moest hij hem met hangende pootjes bezoeken om te vragen de olieproductie op te voeren wegens de energiecrisis door de economische oorlog tussen het Westen en Rusland. Bin Salman bleek echter niet bereid aan dat verzoek te voldoen.  

Bezoek Poetin en Erdogan aan Iran
De Iraanse ayatollah Ali Khamenei heeft in juli de Russische president Poetin en de Turkse president Erdogan ontvangen in Teheran. Door de Westerse sancties tegen Rusland en Iran willen deze landen de Amerikaanse dollar geleidelijk doen verdwijnen uit de onderlinge handel. Beide landen hebben aanzienlijke olie- en aardgasvoorraden, die ze aan niet-Westerse landen willen leveren. Er is overeengekomen dat Rusland zal helpen met de ontwikkeling van Iraanse olie- en gasvelden en dat Iran aan Rusland wapens zal leveren. Een Iraanse kamikazedrone blijkt een geducht wapen, dat zelfs in staat bleek om in Oekraïne een Amerikaanse houwitser te vernietigen.
Turkije heeft bemiddeld tussen Rusland en Oekraïne om Oekraïense graanexport via de Zwarte Zee te herstellen. Er werd daar wat vooruitgang geboekt. Naderhand is op 22 juli in Istanboel een graanakkoord overeengekomen dat inhoudt dat vaarroutes moeten worden vrijgemaakt van mijnen, Rusland zal de veilige vaarroutes niet gebruiken voor oorlogsdoeleinden en de EU zal handelssancties tegen Rusland schrappen, die een belemmering vormen voor de Russische export van vooral voedsel. Het akkoord is 120 dagen geldig en moet eind november worden verlengd. De uitkomst daarvan is onzeker, omdat er wordt gemopperd dat Oekraïne meer graan naar rijke landen exporteert dan naar arme landen.  

Betwist aardgasveld Karish
In het Noorden van Israëls maritieme territoriale wateren, nabij de zeegrens met Libanon, bevindt zich het aardgasveld Karish. Israël wil ook daar aardgas winnen. Maar de zeegrens wordt betwist door Libanon. Dat land stelt dat een deel van het Karish-aardgasreservoir zich in Libanese wateren bevindt en wil daarom niet dat Israël daar aardgas uit produceert. Hezbollah heeft gedreigd met aanvallen op het Karish-platform en misschien wel een totale oorlog als Israël begint met aardgas op te pompen uit het betwiste gasveld. Dat komt Europa slecht uit; Karish kan Europa extra aardgas opleveren, maar de oorlogsdreiging maakt dat onzeker.
Er zijn al jaren indirecte onderhandelingen gaande om het geschil met Libanon op te lossen. De Amerikaan Amos Hochstein leidt die momenteel. Een mogelijk onderhandelingsresultaat is dat het Karish-gasveld onder Israëlische controle wordt gelaten, terwijl Libanon het aangrenzende Qana-gasveld zou kunnen exploiteren. Dit zou voor beide landen een win-win situatie kunnen opleveren. Libanon staat voor de keuze tussen een aardgas producerend land te zijn of een financieel bankroet of zelfs een vernietigende oorlog. Het probleem is of het door Iran gefinancierde Hezbollah überhaupt een compromis zal toestaan, of later alsnog Karish zal aanvallen, bijvoorbeeld als Iran daar om vraagt.  

Operatie Breaking Dawn
Israël heeft op 1 augustus Bassam al-Saadi, leider van de PIJ (Palestijnse Islamitische Jihad) op de Westelijke Jordaanoever, gearresteerd. Hierop dreigde de PIJ in de Gazastrook met terreur op allerlei burgerdoelen rondom Gaza. Dat was voor Israël aanleiding om de PIJ in Gaza militair uit te schakelen: Operatie Breaking Dawn (Ochtendgloren). Tijdens de oorlog met de Gazaanse PIJ hield Hamas zich militair afzijdig. Op 7 augustus kwam er een einde aan de wederzijdse beschietingen en brak een staakt-het-vuren aan. Deze operatie is voor Israël succesvol verlopen. Taysir Jabari, de PIJ-commandant in Noord-Gaza, werd al op de eerste dag uitgeschakeld. Ook andere PIJ-leiders zijn getroffen en de militaire PIJ-dreiging vanuit Gaza is weggenomen.  

Operatie Wave Breaker
Operatie Breaking Dawn was onderdeel van een veel grotere operatie: Wave Breaker (Golfbreker). Deze is in mei gestart, nadat op de Westelijke Jordaanoever een toenemende reeks terreuraanslagen werd gepleegd. In de nasleep van een dodelijke golf van aanvallen op Israëli’s hebben Israëlische veiligheidstroepen op de Westelijke Jordaanoever meer dan 1500 terreurverdachten gearresteerd en honderden terroristische aanslagen verijdeld.
De toename van deze terreur komt doordat de PIJ de macht over de Palestijnse stad Jenin heeft overgenomen van de Palestijnse Autoriteit. Daar is vorig jaar een bataljon opgericht, dat niet alleen bestaat uit leden van de PIJ, maar ook terroristen van andere organisaties. In april 2022 heeft het Jenin-bataljon Israël doen weten dat activiteiten van het Israëlische leger in Jenin gevolgd zouden worden door aanvallen vanuit Gaza. In augustus werd die dreiging nog eens duidelijk herhaald. Daarom schakelde Israël de PIJ in Gaza militair uit met Operatie Breaking Dawn. Het uitschakelen van terroristen op de Westelijke Jordaanoever is minder eenvoudig en gaat nog steeds door.  

Verkiezingen
In Israël worden 1 november parlementsverkiezingen gehouden. Dan zullen 120 leden voor de nieuwe Knesset worden gekozen. De Likoedpartij van Benjamin Netanyahu hoopt na een jaar weer aan de macht te komen, maar of dat zal lukken is nog maar de vraag. Op 8 november zullen er in de Verenigde Staten de zogenaamde midterm-verkiezingen worden gehouden. Amerikanen kunnen dan onder meer kiezen voor alle zetels van het Huis van Afgevaardigden en 35 van de 100 zetels in de Senaat. De uitslag zal zeker van invloed zijn op het Amerikaanse buitenlandse beleid. Tot die verkiezingen is niet te verwachten dat er een nieuwe nucleaire deal (JCPOA) met Iran zal worden getekend, omdat een deal van invloed kan zijn op de tussentijdse verkiezingen.  

Spannende tijden
Op diverse plaatsen in de wereld nemen de spanningen toe. Er zijn oorlogen en dreigingen van oorlogen. En dat niet alleen in Europa en het Midden-Oosten. De minder bekende strijd in de Ethiopische regio Tigray heeft een enorme humanitaire crisis teweeggebracht. Wereldwijd loopt voedselvoorziening gevaar. Er is daarnaast een energiecrisis, een klimaatcrisis en enorme inflatie. Als China Taiwan aanvalt, kan daar de chipproductie stil komen te liggen. En dat zal grote gevolgen hebben voor de wereldwijde industrie, niet alleen die van computers en auto’s, maar ook van heel veel andere producten. Laten we gehoor geven aan de oproep van Paulus in 1 Timotheüs 2:1-4 om te bidden voor de overheidspersonen, opdat zij zich bekeren en er veranderingen ten goede komen.  

Kees Noorlander