Tijdredenen in de troonrede

Jaap Spaans • 90 - 2014 • Uitgave: 23
De wereld verandert in hoog tempo. Mondiale en geopolitieke ontwikkelingen hebben een weerslag op onze leefomgeving. Dat bleek duidelijk uit de inhoud van de troonrede die koning Willem-Alexander uitsprak op Prinsjesdag.

Bij de beantwoording van vragen tijdens de Algemene Beschouwingen op 17 september 2014, had premier Rutte een opvallende inleiding. Hij gaf aan dat het in voorgaande jaren meestal ging over sociaaleconomische onderwerpen, maar dit jaar was het anders. De doorgaans rustige zomerperiode kenmerkte zich door oorlogsgeweld en calamiteiten. Rutte verwees expliciet naar de opkomst van de Islamitische Staat (Kalifaat/IS), de situatie in Gaza, Oekraïne en de ramp die zich voltrok bij vlucht MH17 van Malaysia Airlines. “Binnenland is buitenland en andersom,” voegde de premier er aan toe en onderstreepte daarmee de snel groeiende samenhang bij internationale gebeurtenissen.

Troonrede
Ook in de aangehaalde troonrede werd uitgebreid ingegaan op de internationale gebeurtenissen van afgelopen zomer. Nadrukkelijk werd gewezen op de groeiende kwetsbaarheid van onze samenleving, zoals blijkt uit de volgende citaten: ‘Vrijheid en veiligheid zijn kwetsbaar’, ‘De veerkracht van de samenleving en de economie wordt door dit alles op de proef gesteld’ en ‘De haat die elders in de wereld mensen in het verderf stort, mag niet overslaan naar onze straten’.
De wens is hier de vader van de gedachte, want in dezelfde troonrede werden zorgelijke ontwikkelingen in eigen land benoemd, zoals het groeiende antisemitisme, haat zaaien en dreigen met geweld. Via de media konden we uitgebreid kennis nemen van excessen, bijvoorbeeld tijdens demonstraties. Het volgende citaat getuigt van realiteitszin: ‘In een tijd waarin iedereen de wereld via de smartphone in zijn hand heeft, is de maatschappelijke impact groter en sneller merkbaar.’ Verder aandacht voor de rol van internationale organisaties als de Europese Unie, de NAVO en de Verenigde Naties.

Stad en straat veranderen
Het aangekondigde overheidsbeleid is illustratief voor een samenleving die snel verandert. Zekerheden en verworvenheden die onaantastbaar leken, staan onder druk. Een baan bij de overheid is allang geen verzekering meer voor het leven. De mondiale kredietcrisis heeft de kwetsbaarheid van ons pensioenstelsel bloot gelegd, mede als gevolg van de extreem lage rente die gevolgen heeft voor de dekkingsgraden. De komende stelselherziening in de zorg en sociale sector, zal grote gevolgen hebben voor veel burgers. Conflicten op de wereld hebben een directe weerslag ‘in de straat’. In mijn woonplaats is in allerijl een leegstaande gevangenis omgebouwd tot centrum voor vluchtelingen. Veelal wanhopige mensen, voornamelijk afkomstig uit Afrika en het Midden-Oosten, die oorlogssituaties ontvluchten op zoek naar een betere toekomst.
Op langere termijn kunnen de geschetste ontwikkelingen grote gevolgen hebben voor de demografische verhoudingen in ons land. Antisemitisme, waarvan we dachten dat het na de Tweede Wereldoorlog was uitgebannen, steekt de kop weer op. De naoorlogse term ‘Nooit meer’, die synoniem was voor de naoorlogse vastberadenheid, lijkt geen stand te houden. Moderne oorlogen woeden niet alleen op het slagveld, maar ook op het internet en via sociale media. Computertechnologie heeft vele voordelen, maar is de afgelopen decennia zo dominant geworden, dat we in het systeem verstrikt dreigen te raken. De koning noemde expliciet de smartphone, die zoveel mogelijkheden biedt. Daar staat tegenover dat de enorme hoeveelheid schokkende informatie die ons dagelijks via de massamedia bereikt, bij velen angst en twijfel oproept. De troonrede bepaalde mij bij de tijdredenen die de Here Jezus uitsprak en beschreven staan in Matteüs 24, Marcus 13 en Lucas 21. Deze worden ondersteund en bevestigd in vele andere profetische Bijbelteksten en zijn actueler dan ooit.

Tijdredenen
In de tijdredenen wordt een tijd beschreven van wereldwijde onrust met oorlogen, tekenen in de natuur, aardbevingen, besmettelijke ziektes, wetsverachting en verleidingen. Als duidelijk teken is er de uitspruitende vijgenboom, die beeldend is voor het herstel van Israël.
De Here Jezus maakt de vergelijking met de weeën die een bevalling inluiden, een vergelijking die ook de apostel Paulus maakt. Lucas schrijft nadrukkelijk over de angst die zich meester maakt van de volkeren (Matteüs 24:8, Romeinen 8:22, Lucas 21:25-35). Angst die ook bij ons merkbaar is onder de bevolking. Nadat onze regering bekend had gemaakt dat Nederland zich aansloot bij de coalitie tegen IS, sloeg de angst toe. De leiding van een school zag af van een schoolreisje naar Parijs, vanwege de terreurdreiging. Militairen kregen voorgeschreven om in het openbaar geen uniform meer te dragen. Een maatregel die door critici wordt beschouwd als zwichten voor terreur.
Dat we in spannende tijden leven, zoals in de tijdredenen is voorzegd, is duidelijk. De Islamitische Staat die IS beoogt, omvat een groot gebied waaronder ook het land Israël. Onlangs kondigde Zweden aan een Palestijnse staat te erkennen, want alleen een diplomatieke oplossing zou vrede kunnen brengen. Andere Europese landen staan te popelen om het Zweedse voorbeeld te volgen. Inmiddels vliegen boven Jordanië, ver van huis en vaderland en ‘op steenworpafstand’ van Jeruzalem, Europese jachtvliegtuigen om ‘vrede’ af te dwingen. Terecht. Maar als Israël hetzelfde doet om dat stukje land voor vernietiging te behoeden, vormt het een bedreiging voor de wereldvrede. Selectieve verontwaardiging, die de afgelopen decennia het Israëlbeleid van veel landen beheerst. Daarom stel ik mijn hoop op Hem die ons de tijdredenen gaf en zie ik uit naar Zijn wederkomst.

Jaap Spaans