Therapeutic touch, een aanwinst voor verpleegkundigen...
drs. Ruud van der Ven • 91 - 2015 • Uitgave: 11
Anno 2015 zijn er zo’n 450 alternatieve geneeswijzen. Door de bomen is nauwelijks het bos meer te zien. Wat is goed en wat is niet goed? Een christen kan ook in verkeerd geestelijk vaarwater komen, schadelijk voor zijn geloofsleven.
‘Beproef alle dingen, behoud het goede’ (1 Tessalonicenzen 5:21) is de beste richtlijn bij het maken van keuzes. Deze wordt aangehouden in mijn boek ‘Genezing uit het Oosten? Alternatieve geneeswijzen getoetst’ (2011).1 Als vijfde voorbeeld2 van een veelgebruikte alternatieve geneeswijze wordt stilgestaan bij therapeutic touch.
Wat is therapeutic touch?
Therapeutic touch (TT) ofwel therapeutische aanraking is een vorm van com¬plementaire zorg, waarbij de zorgverlener via zijn handen het energieveld van de patiënt meer in evenwicht wil brengen. Bij TT wordt er vanuit gegaan dat de mens ook uit energie bestaat en dat de balans in die energie verstoord kan zijn als men klachten heeft, ziek is of vermoeid en verzwakt is. Bij deze methode wordt niet de klacht of het symptoom behandeld, maar de verstoring in de energie¬stroom voor zover mogelijk hersteld. Daarom kan TT volgens deze visie heel goed aanvullend aan een meer klachtgerichte, reguliere behandeling aangeboden worden.
TT leent zich zeer goed voor toepassing door verpleegkundigen en verzorgenden die vanuit de aard van hun beroep gericht zijn op begeleiding en onder¬steuning van de patiënt. Maar ook andere hulpverleners passen TT binnen hun werk toe, zoals activiteitenbegeleiders, psychotherapeuten, maatschappelijk werkenden, geestelijk verzorgers, fysiotherapeuten, enzovoorts.
Ontstaan van deze methode
De methode is halverwege de jaren zeventig van de vorige eeuw als verpleegkun¬dige interventie (handeling) ontwikkeld door Dora Kunz (1904-1999) en Dolores Krieger (1929-2009), toenmalig hoogleraar verpleegkunde aan New York University.
Krieger was met het idee ‘genezing door aanraking’ vertrouwd geraakt door contacten met paranormale therapeuten (magnetiseurs). Haar methode was het eindresultaat van integratie van haar academische westerse achtergrond met yoga, ayurvedische, hindoeïstische en Chinese geneeskunde. Zij concludeerde dat prana – de hindoeïstische versie van universele energie – ‘de basis is van de energieoverdracht tijdens de helende handeling’.
Met succes kon TT worden toegepast ter verlichting van pijn en van ziekten met een psychische component (astma, depressies). Maar ook zou de methode de genezing van wonden (brandwonden!) en infecties versnellen en groei en neurologische ontwikkeling bij te vroeg geboren kinderen bevorderen. Krieger claimde zelfs het bijkomen en geheel herstellen van te vroeg geboren kinderen die dood waren verklaard.
Verpleegkundigen in Nederland die werken met TT, geven hoog op over huilbaby’s die stil worden, onrustige demente bejaarden die kalmer worden, wonden die sneller genezen, pijnklachten die minder worden, pas geopereerde patiënten die sneller bijkomen in de verkoeverkamer. ‘Het levert je een lekker rustige nachtdienst op.’3
TT is in Amerika een erkende verpleegkundige interventie voor de verpleegkundige diagnose ‘een verstoord energieveld’. Sinds 1993 wordt de methode ook in Nederland en België onderwezen. Een onderzoek (2005) toonde aan dat 30% van de Amerikaanse ziekenhuizen TT aanbood.
Geschat ruim 4000 mensen in Nederland, met name in de zorg, zijn intussen in deze methode geschoold en passen die, zo mogelijk, toe. Hun belangrijkste redenen om TT te geven zijn ontspanning, pijnvermindering en angstvermindering.
Wat gebeurt bij therapeutic touch?
TT zou het energieveld van de zorgvrager meer in evenwicht brengen en is een energetische interventie, afgeleid van oude technieken als handopleggen, mag¬netiseren en Qigong.
TT is niet therapeutisch bedoeld, maar ondersteunend en werkt in het energieveld dat zich zou bevinden in en rondom het lichaam: het etherische lichaam.
De interventie bestaat uit vijf stappen, die als vaardigheid worden aangeleerd: 1: centeren4,
2. aftasten van het energieveld, 3. harmoniseren van het energieveld5, 4. activeren van het energieveld, 5. afronden. Alle vijf stappen samen nemen in totaal 5 à 8 minuten in beslag en lenen zich uitstekend voor een kortdurende verpleegkundige interventie.
Samengevat komt de methode neer op de overdracht van universele levens¬kracht (prana, Chi) via de handen, waarin zich de handchakra’s6 zouden bevinden, en nadat in meditatieve toestand het om de cliënt gelegen energieveld is afgetast en blokkerende energie is verwijderd.
Maar het werkt toch? En het wordt toch gegeven in echte grote ziekenhuizen door daartoe opgeleide verpleegkundigen?
Martine Busch, directeur van het Van Praag Instituut dat cursussen TT ver¬zorgt, vindt deze methode een werkzame interventie, een uitkomst voor verzorgenden ter vermindering van angst, stress en pijn bij patiënten. Zij bepleit voor Nederland een ontwikkeling zoals in Amerika en Canada waar therapeutic touch-opleidingen zelfs universitair plaatsvinden. Voor haar hoort deze interventie gewoon thuis in het verpleegkundige pakket, of je nu snapt wat er gebeurt of niet. “Er wordt ten slotte gewerkt met kosmische energie, ook wel goddelijke kracht genoemd. En die is gratis, positief en heel liefdevol.” Busch zegt dat het wetenschappelijke kader niet zo belangrijk is, maar het feit dat TT helpt.
Spirituele wortels van therapeutic touch?
Therapeutic touch staat door de theosofische ontdekkers Krieger en Kunz op een theosofisch fundament.7 Krieger’s leermeesters waren de magnetiseur Oskar Estebany en de paranormale therapeut Dora Kunz. De deur ging open voor een nieuw soort verpleegkunde, waarbij een verpleegkundige in haar/zijn kunnen ‘verrijkt’ kon worden door inzet van kosmische energie via de handen. Hierbij hoort een holistisch monistisch mens- en wereldbeeld. Alles is één en alles is (goddelijke) energie. De mens is een ondeelbaar vierdimensionaal energieveld, dat een interactie aan kan gaan – energieoverdracht – met de omgeving (bijvoorbeeld de patiënt). Krieger noemde de binnen het hindoeïsme bekende energie prana ‘de basis van de energieoverdracht tijdens de helende handeling’.
Behalve met theosofie en hindoeïsme is de methode gelinkt aan wicca8, mesmerisme, boeddhisme (Krieger was boeddhist) en andere occulte bronnen. Zo is de prana-healing hetzelfde als het genezingsritueel binnen de wicca-beweging. De helderziende diagnostiek, de magnetische passen9 en het krachtig afslaan van de handen om de negatieve energie kwijt te raken zijn dé elementen binnen wicca en mesmerisme10.
Krieger moedigde studenten therapeutic touch aan hun onderbewuste af te tap¬pen door Jungiaanse droomanalyse, het tekenen en visualiseren van mandala’s11 en waarzeggerij door het consulteren van de I Ching. Ook beveelt zij wichelroeden aan om de energievelden te beoordelen en stelt dat gaandeweg tijdens het praktiseren van therapeutic touch telepathische vermogens te verwachten zijn. Net als bij reiki gaat het bij therapeutic touch om het openen van de chakra’s en het opwekken van de kundalinislang12 (demon).
Samengevat
Bij therapeutic touch ontwikkelen zich gaandeweg occulte gaven van heldervoelendheid13 (diagnostiek) en magnetiseren (behandeling door middel van toverij). Meditatie (centeren) en visualisatie14 versterken de ontwikkeling van deze gaven. Essentieel bij TT is het centeren, waarbij een bewustzijnsverandering optreedt (meditatie).
Degene die deze methode toepast wordt niet als een generator van energie gezien, maar net als bij reiki als een geleidekanaal of medium. In feite is therapeutic touch de westerse zuster van reiki en wordt ook wel meta-nursing of metaphysical nursing (bovenzintuiglijke verpleegkunde) genoemd. Het is een ernstige misvatting dat therapeutic touch los van het occulte verkrijgbaar is. Christenen die zich met deze praktijk bezig houden, al dan niet door verplichte cursussen, zetten hun relatie met God op het spel. Hun Godsbeeld in een soevereine drie-enige God zal geleidelijk aan veranderen in het geloof, dat alles god en liefde is. De gevolgen van een behandeling met therapeutic touch zijn dezelfde als bij magnetiseren en reiki, zoals bijvoorbeeld het optreden van depressies, angst, driftaanvallen en een aantasting van het geloofsleven.
Een teken aan de wand is het feit dat er hulpverleners zijn die deze methode ook ongevraagd beoefenen. Zo kan het voorkomen dat een in TT opgeleide verpleegkundige ‘even tussendoor’ een behandeling geeft aan kinderen (huilbaby’s), demente bejaarden, psychiatrische patiënten en anderen, waarbij sprake is van onrust, pijn, slecht slapen en dergelijke. Pas op voor massagetherapeuten die ‘slechts een ontspannende massage’ zeggen aan te bieden, maar ondertussen tegelijk reiki of therapeutic touch ‘toedienen’. Vraag daarom vooraf of de therapeut ook andere methoden in zijn/haar pakket heeft.
We leven in een tijd waarin het nodig is voor een christen bij ziekenhuisopnames of bezoek aan een therapeut/arts breder te informeren, duidelijk te zijn (‘Ik wil geen reiki of TT en dergelijke’) en keuzes te maken (een andere therapeut/arts).
De Bijbel spreekt duidelijke taal. ‘Onder u zal er niemand worden aangetroffen, die zijn zoon of zijn dochter door het vuur doet gaan, die waarzeggerij pleegt, geen wichelaar, uitlegger van voortekenen, of tovenaar, geen bezweerder, niemand, die de geest van een dode of een waarzeggende geest ondervraagt of die de doden raadpleegt. Want ieder die deze dingen doet, is de HERE een gruwel’ (Deuteronomium 18:10-12).
Ruud van der Ven
1 Bij Het Zoeklicht te verkrijgen zolang de voorraad strekt, á € 14,95.
2 Zie Het Zoeklicht van 9 mei, 4 september, 21 november 2014 en 6 februari 2015 over respectievelijk mindfulness, acupunctuur, homeopathie en reiki.
3 TT wordt openlijk toegepast op de afdeling psychiatrie van het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven (in 2006 had al de helft van de verpleegkundigen een TT-cursus gevolgd), het Brandwondencentrum van het Maasstad Ziekenhuis (Rotterdam) en het Haga Ziekenhuis (afdeling oncologie) in Den Haag. Meerdere verpleegkundigen zouden graag in ziekenhuizen (net als in Amerika) met TT aan de slag willen gaan, maar krijgen hier tot nog toe geen toestemming voor, al wordt het soms oogluikend toegestaan. Hier en daar wordt de methode gepraktiseerd in andere zorginstellingen.
4 Centeren = ‘in je centrum zijn’ = het zijn-in-het-hier-en-nu met behulp van meditatie = een vorm van mindfulness. Tijdens centeren richten TT’ers zich op het hartchakra. Omdat het verstand wordt uitgeschakeld is iemand een open deur voor demonische infiltratie!
5 Strijken, al dan niet in combinatie met visualisatie (met gedachtekracht de stroom van energie begeleiden).
6 Chakra’s zijn energiecentra in het etherische lichaam, dat zich direct om het fysieke lichaam zou bevinden.
7 Theosofie is een syncretisch mengsel van antieke en occulte religies en filosofieën, zoals concepten van hindoeïsme, boeddhisme, taoïsme, de Egyptische hermetische tradities, neoplatonisme, kabbalisme, rozenkruiserij, vrijmetselarij, mesmerisme en spiritualisme.
8 Keltisch voor ‘wijze vrouw’. Moderne vorm van hekserij.
9 Strijkende bewegingen van een magnetiseur of andere spirituele genezer (reiki, therapeutic touch, healing touch) over en boven de zieke lichaamsstreek in het zogenaamde auraveld. Bij dit soort ‘genezingen’ kan bewust of onbewust de hulp van overleden spirituele genezers of geleidegeesten plaatsvinden. Sowieso bewust wordt de hulp van geleidegidsen ingeroepen bij de vervolgopleiding van TT: healing touch. In feite zijn spirituele genezers spiritistische mediums. De geleidegidsen waarmee ze contact onderhouden zijn niets anders dan demonen.
10 Leer en geneeswijze van de Weense arts Franz Anton Mesmer, volgens welke magnetiseurs een onbekende materie, fluïdum, met de hand op zieken kunnen overbrengen en hen daarmee ‘genezen’.
11 Sanskriet: magische cirkel of magische kring. Een meditatiediagram (cirkel of veelhoek) als spiegel van de tijdloze eenheid van al het bestaande (Brahman). Mandala’s zijn bedoeld als hulpmiddel om het bewustzijn te richten op één (middel)punt van leegte, rust en stilte en zo te voeren tot een toestand van trance.
12 Kundalini is de naam van de godin die gesymboliseerd wordt door een slang, opgerold en slapend met de staart in haar bek. Deze ‘slang van leven, vuur en wijsheid’ zou zetelen in het onderste chakra (stuitchakra) onderaan de ruggengraat. Via allerlei psychotechnieken (acupunctuur, yoga, meditatie, reiki, TT) tracht men deze slang te wekken waarna haar energie stroomt langs de wervelkolom naar het kruinchakra. Daar zou de god Shiva verblijven, staande voor puur bewustzijn. De kosmisch opstijgende kracht wordt in het hindoeïsme ook wel Shakti genoemd of Godin. Het einddoel is de vereniging of het huwelijk van Shiva en Shakti, waarbij een geweldige doorbraak van godsbewustzijn (‘Ik ben god’) kan optreden (‘gods’-ervaringen, genezingen). Maar evenzeer kan de doorbraak vernietigend uitwerken, omdat Shiva ook de vernietigende god is (ernstige lichamelijke reacties, psychoses, dood).
13 En daarnaast ook regelmatig telepathie, helderhorendheid, helderruikendheid.
14 Het vermogen om zich door middel van mentale concentratie, geleide fantasie en verbeelding een aanschouwelijke voorstelling te maken van wensen of gedachten, met het doel om deze voorstelling tot werkelijkheid te maken. De mens als schepper (toverij).
‘Beproef alle dingen, behoud het goede’ (1 Tessalonicenzen 5:21) is de beste richtlijn bij het maken van keuzes. Deze wordt aangehouden in mijn boek ‘Genezing uit het Oosten? Alternatieve geneeswijzen getoetst’ (2011).1 Als vijfde voorbeeld2 van een veelgebruikte alternatieve geneeswijze wordt stilgestaan bij therapeutic touch.
Wat is therapeutic touch?
Therapeutic touch (TT) ofwel therapeutische aanraking is een vorm van com¬plementaire zorg, waarbij de zorgverlener via zijn handen het energieveld van de patiënt meer in evenwicht wil brengen. Bij TT wordt er vanuit gegaan dat de mens ook uit energie bestaat en dat de balans in die energie verstoord kan zijn als men klachten heeft, ziek is of vermoeid en verzwakt is. Bij deze methode wordt niet de klacht of het symptoom behandeld, maar de verstoring in de energie¬stroom voor zover mogelijk hersteld. Daarom kan TT volgens deze visie heel goed aanvullend aan een meer klachtgerichte, reguliere behandeling aangeboden worden.
TT leent zich zeer goed voor toepassing door verpleegkundigen en verzorgenden die vanuit de aard van hun beroep gericht zijn op begeleiding en onder¬steuning van de patiënt. Maar ook andere hulpverleners passen TT binnen hun werk toe, zoals activiteitenbegeleiders, psychotherapeuten, maatschappelijk werkenden, geestelijk verzorgers, fysiotherapeuten, enzovoorts.
Ontstaan van deze methode
De methode is halverwege de jaren zeventig van de vorige eeuw als verpleegkun¬dige interventie (handeling) ontwikkeld door Dora Kunz (1904-1999) en Dolores Krieger (1929-2009), toenmalig hoogleraar verpleegkunde aan New York University.
Krieger was met het idee ‘genezing door aanraking’ vertrouwd geraakt door contacten met paranormale therapeuten (magnetiseurs). Haar methode was het eindresultaat van integratie van haar academische westerse achtergrond met yoga, ayurvedische, hindoeïstische en Chinese geneeskunde. Zij concludeerde dat prana – de hindoeïstische versie van universele energie – ‘de basis is van de energieoverdracht tijdens de helende handeling’.
Met succes kon TT worden toegepast ter verlichting van pijn en van ziekten met een psychische component (astma, depressies). Maar ook zou de methode de genezing van wonden (brandwonden!) en infecties versnellen en groei en neurologische ontwikkeling bij te vroeg geboren kinderen bevorderen. Krieger claimde zelfs het bijkomen en geheel herstellen van te vroeg geboren kinderen die dood waren verklaard.
Verpleegkundigen in Nederland die werken met TT, geven hoog op over huilbaby’s die stil worden, onrustige demente bejaarden die kalmer worden, wonden die sneller genezen, pijnklachten die minder worden, pas geopereerde patiënten die sneller bijkomen in de verkoeverkamer. ‘Het levert je een lekker rustige nachtdienst op.’3
TT is in Amerika een erkende verpleegkundige interventie voor de verpleegkundige diagnose ‘een verstoord energieveld’. Sinds 1993 wordt de methode ook in Nederland en België onderwezen. Een onderzoek (2005) toonde aan dat 30% van de Amerikaanse ziekenhuizen TT aanbood.
Geschat ruim 4000 mensen in Nederland, met name in de zorg, zijn intussen in deze methode geschoold en passen die, zo mogelijk, toe. Hun belangrijkste redenen om TT te geven zijn ontspanning, pijnvermindering en angstvermindering.
Wat gebeurt bij therapeutic touch?
TT zou het energieveld van de zorgvrager meer in evenwicht brengen en is een energetische interventie, afgeleid van oude technieken als handopleggen, mag¬netiseren en Qigong.
TT is niet therapeutisch bedoeld, maar ondersteunend en werkt in het energieveld dat zich zou bevinden in en rondom het lichaam: het etherische lichaam.
De interventie bestaat uit vijf stappen, die als vaardigheid worden aangeleerd: 1: centeren4,
2. aftasten van het energieveld, 3. harmoniseren van het energieveld5, 4. activeren van het energieveld, 5. afronden. Alle vijf stappen samen nemen in totaal 5 à 8 minuten in beslag en lenen zich uitstekend voor een kortdurende verpleegkundige interventie.
Samengevat komt de methode neer op de overdracht van universele levens¬kracht (prana, Chi) via de handen, waarin zich de handchakra’s6 zouden bevinden, en nadat in meditatieve toestand het om de cliënt gelegen energieveld is afgetast en blokkerende energie is verwijderd.
Maar het werkt toch? En het wordt toch gegeven in echte grote ziekenhuizen door daartoe opgeleide verpleegkundigen?
Martine Busch, directeur van het Van Praag Instituut dat cursussen TT ver¬zorgt, vindt deze methode een werkzame interventie, een uitkomst voor verzorgenden ter vermindering van angst, stress en pijn bij patiënten. Zij bepleit voor Nederland een ontwikkeling zoals in Amerika en Canada waar therapeutic touch-opleidingen zelfs universitair plaatsvinden. Voor haar hoort deze interventie gewoon thuis in het verpleegkundige pakket, of je nu snapt wat er gebeurt of niet. “Er wordt ten slotte gewerkt met kosmische energie, ook wel goddelijke kracht genoemd. En die is gratis, positief en heel liefdevol.” Busch zegt dat het wetenschappelijke kader niet zo belangrijk is, maar het feit dat TT helpt.
Spirituele wortels van therapeutic touch?
Therapeutic touch staat door de theosofische ontdekkers Krieger en Kunz op een theosofisch fundament.7 Krieger’s leermeesters waren de magnetiseur Oskar Estebany en de paranormale therapeut Dora Kunz. De deur ging open voor een nieuw soort verpleegkunde, waarbij een verpleegkundige in haar/zijn kunnen ‘verrijkt’ kon worden door inzet van kosmische energie via de handen. Hierbij hoort een holistisch monistisch mens- en wereldbeeld. Alles is één en alles is (goddelijke) energie. De mens is een ondeelbaar vierdimensionaal energieveld, dat een interactie aan kan gaan – energieoverdracht – met de omgeving (bijvoorbeeld de patiënt). Krieger noemde de binnen het hindoeïsme bekende energie prana ‘de basis van de energieoverdracht tijdens de helende handeling’.
Behalve met theosofie en hindoeïsme is de methode gelinkt aan wicca8, mesmerisme, boeddhisme (Krieger was boeddhist) en andere occulte bronnen. Zo is de prana-healing hetzelfde als het genezingsritueel binnen de wicca-beweging. De helderziende diagnostiek, de magnetische passen9 en het krachtig afslaan van de handen om de negatieve energie kwijt te raken zijn dé elementen binnen wicca en mesmerisme10.
Krieger moedigde studenten therapeutic touch aan hun onderbewuste af te tap¬pen door Jungiaanse droomanalyse, het tekenen en visualiseren van mandala’s11 en waarzeggerij door het consulteren van de I Ching. Ook beveelt zij wichelroeden aan om de energievelden te beoordelen en stelt dat gaandeweg tijdens het praktiseren van therapeutic touch telepathische vermogens te verwachten zijn. Net als bij reiki gaat het bij therapeutic touch om het openen van de chakra’s en het opwekken van de kundalinislang12 (demon).
Samengevat
Bij therapeutic touch ontwikkelen zich gaandeweg occulte gaven van heldervoelendheid13 (diagnostiek) en magnetiseren (behandeling door middel van toverij). Meditatie (centeren) en visualisatie14 versterken de ontwikkeling van deze gaven. Essentieel bij TT is het centeren, waarbij een bewustzijnsverandering optreedt (meditatie).
Degene die deze methode toepast wordt niet als een generator van energie gezien, maar net als bij reiki als een geleidekanaal of medium. In feite is therapeutic touch de westerse zuster van reiki en wordt ook wel meta-nursing of metaphysical nursing (bovenzintuiglijke verpleegkunde) genoemd. Het is een ernstige misvatting dat therapeutic touch los van het occulte verkrijgbaar is. Christenen die zich met deze praktijk bezig houden, al dan niet door verplichte cursussen, zetten hun relatie met God op het spel. Hun Godsbeeld in een soevereine drie-enige God zal geleidelijk aan veranderen in het geloof, dat alles god en liefde is. De gevolgen van een behandeling met therapeutic touch zijn dezelfde als bij magnetiseren en reiki, zoals bijvoorbeeld het optreden van depressies, angst, driftaanvallen en een aantasting van het geloofsleven.
Een teken aan de wand is het feit dat er hulpverleners zijn die deze methode ook ongevraagd beoefenen. Zo kan het voorkomen dat een in TT opgeleide verpleegkundige ‘even tussendoor’ een behandeling geeft aan kinderen (huilbaby’s), demente bejaarden, psychiatrische patiënten en anderen, waarbij sprake is van onrust, pijn, slecht slapen en dergelijke. Pas op voor massagetherapeuten die ‘slechts een ontspannende massage’ zeggen aan te bieden, maar ondertussen tegelijk reiki of therapeutic touch ‘toedienen’. Vraag daarom vooraf of de therapeut ook andere methoden in zijn/haar pakket heeft.
We leven in een tijd waarin het nodig is voor een christen bij ziekenhuisopnames of bezoek aan een therapeut/arts breder te informeren, duidelijk te zijn (‘Ik wil geen reiki of TT en dergelijke’) en keuzes te maken (een andere therapeut/arts).
De Bijbel spreekt duidelijke taal. ‘Onder u zal er niemand worden aangetroffen, die zijn zoon of zijn dochter door het vuur doet gaan, die waarzeggerij pleegt, geen wichelaar, uitlegger van voortekenen, of tovenaar, geen bezweerder, niemand, die de geest van een dode of een waarzeggende geest ondervraagt of die de doden raadpleegt. Want ieder die deze dingen doet, is de HERE een gruwel’ (Deuteronomium 18:10-12).
Ruud van der Ven
1 Bij Het Zoeklicht te verkrijgen zolang de voorraad strekt, á € 14,95.
2 Zie Het Zoeklicht van 9 mei, 4 september, 21 november 2014 en 6 februari 2015 over respectievelijk mindfulness, acupunctuur, homeopathie en reiki.
3 TT wordt openlijk toegepast op de afdeling psychiatrie van het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven (in 2006 had al de helft van de verpleegkundigen een TT-cursus gevolgd), het Brandwondencentrum van het Maasstad Ziekenhuis (Rotterdam) en het Haga Ziekenhuis (afdeling oncologie) in Den Haag. Meerdere verpleegkundigen zouden graag in ziekenhuizen (net als in Amerika) met TT aan de slag willen gaan, maar krijgen hier tot nog toe geen toestemming voor, al wordt het soms oogluikend toegestaan. Hier en daar wordt de methode gepraktiseerd in andere zorginstellingen.
4 Centeren = ‘in je centrum zijn’ = het zijn-in-het-hier-en-nu met behulp van meditatie = een vorm van mindfulness. Tijdens centeren richten TT’ers zich op het hartchakra. Omdat het verstand wordt uitgeschakeld is iemand een open deur voor demonische infiltratie!
5 Strijken, al dan niet in combinatie met visualisatie (met gedachtekracht de stroom van energie begeleiden).
6 Chakra’s zijn energiecentra in het etherische lichaam, dat zich direct om het fysieke lichaam zou bevinden.
7 Theosofie is een syncretisch mengsel van antieke en occulte religies en filosofieën, zoals concepten van hindoeïsme, boeddhisme, taoïsme, de Egyptische hermetische tradities, neoplatonisme, kabbalisme, rozenkruiserij, vrijmetselarij, mesmerisme en spiritualisme.
8 Keltisch voor ‘wijze vrouw’. Moderne vorm van hekserij.
9 Strijkende bewegingen van een magnetiseur of andere spirituele genezer (reiki, therapeutic touch, healing touch) over en boven de zieke lichaamsstreek in het zogenaamde auraveld. Bij dit soort ‘genezingen’ kan bewust of onbewust de hulp van overleden spirituele genezers of geleidegeesten plaatsvinden. Sowieso bewust wordt de hulp van geleidegidsen ingeroepen bij de vervolgopleiding van TT: healing touch. In feite zijn spirituele genezers spiritistische mediums. De geleidegidsen waarmee ze contact onderhouden zijn niets anders dan demonen.
10 Leer en geneeswijze van de Weense arts Franz Anton Mesmer, volgens welke magnetiseurs een onbekende materie, fluïdum, met de hand op zieken kunnen overbrengen en hen daarmee ‘genezen’.
11 Sanskriet: magische cirkel of magische kring. Een meditatiediagram (cirkel of veelhoek) als spiegel van de tijdloze eenheid van al het bestaande (Brahman). Mandala’s zijn bedoeld als hulpmiddel om het bewustzijn te richten op één (middel)punt van leegte, rust en stilte en zo te voeren tot een toestand van trance.
12 Kundalini is de naam van de godin die gesymboliseerd wordt door een slang, opgerold en slapend met de staart in haar bek. Deze ‘slang van leven, vuur en wijsheid’ zou zetelen in het onderste chakra (stuitchakra) onderaan de ruggengraat. Via allerlei psychotechnieken (acupunctuur, yoga, meditatie, reiki, TT) tracht men deze slang te wekken waarna haar energie stroomt langs de wervelkolom naar het kruinchakra. Daar zou de god Shiva verblijven, staande voor puur bewustzijn. De kosmisch opstijgende kracht wordt in het hindoeïsme ook wel Shakti genoemd of Godin. Het einddoel is de vereniging of het huwelijk van Shiva en Shakti, waarbij een geweldige doorbraak van godsbewustzijn (‘Ik ben god’) kan optreden (‘gods’-ervaringen, genezingen). Maar evenzeer kan de doorbraak vernietigend uitwerken, omdat Shiva ook de vernietigende god is (ernstige lichamelijke reacties, psychoses, dood).
13 En daarnaast ook regelmatig telepathie, helderhorendheid, helderruikendheid.
14 Het vermogen om zich door middel van mentale concentratie, geleide fantasie en verbeelding een aanschouwelijke voorstelling te maken van wensen of gedachten, met het doel om deze voorstelling tot werkelijkheid te maken. De mens als schepper (toverij).
