Teba
Gieneke van Veen-Vrolijk • 87 - 2011 • Uitgave: 14/15
Het Hebreeuwse woord ‘teba’ dat ditmaal onze aandacht vraagt, wordt in de vertaling(en) op uiteenlopende wijze weergegeven, afhankelijk van de geschiedenis waarin het voorkomt. Dit woord ‘teba’ komt in de Oudtestamentische tekst slechts in twee verschillende passages voor, namelijk in de geschiedenis van Noach (Genesis 6-9) en in die van Mozes’ redding uit het water van de Nijl (Exodus 2:3,5).1 Het woord ‘teba’ is zo verbonden aan de namen van twee mensen die God gebruikte om Zijn boodschap te verkondigen.
Wat betreft de ‘teba’ in de zondvloedgeschiedenis klinkt de vertaling ‘ark’ vertrouwd, terwijl ditzelfde woord met betrekking tot baby Mozes meestal wordt weergegeven met ‘mand(je)’.
Waarin ligt nu de overeenkomst inzake het gebruik van ‘teba’ in genoemde Bijbeldelen?
Noachs ‘teba’
Het woord ‘teba’ wordt in het verslag van de zondvloed en Noachs bouw van een immens reddingsschip veelal vertaald met ‘ark’.2 Vanwege de gruwelijke zonde van de mensheid kondigde de Here God het oordeel van de zondvloed aan en gaf Noach de opdracht: “Maak voor uzelf een ‘teba’/ark van goferhout” (Genesis 6:14). Goferhout was waarschijnlijk een harsachtig houtsoort; gedacht kan worden aan pijnboom of cipres. De hiervan gebouwde ‘teba’/ark werd van binnen en van buiten bedekt met pek (bitumen/teer) om het geheel waterdicht te maken. De afmetingen en bouwinstructies (Genesis 6:15,16) geven aan dat de ‘teba’ een zeer groot schip of vaartuig met kist- of boxachtige vorm was.
Noach en de zijnen kregen opdracht in de ‘teba’ te gaan wanneer het oordeel van de vloed plaats zou vinden. Wie in de ‘teba’ haar/zijn toevlucht zou nemen werd behouden. Ook dieren bracht de Here paarsgewijs naar de ‘teba’ tot behoud (Genesis 7:8,9).
Mozes’ ‘teba’
In Exodus 2 lezen we over moeder Jochebed die voor haar drie maanden oude baby Mozes ook een ‘teba’ klaarmaakte. Het was in de vreselijke tijd voor Gods volk in Egypte, toen de wrede farao, uit angst voor de groei van Israël, had bevolen alle Israëlitische jongetjes die werden geboren, in de Nijl te gooien. Jochebed verborg haar baby, “maar toen zij hem niet langer kon verbergen nam zij voor hem een ‘teba’ van biezen en bestreek het met asfalt en pek” (Exodus 2:3). In dit geval wordt ‘teba’ wel vertaald met ‘mand(je)’. Het materiaal dat Jochebed hiervoor gebruikte was ‘gome’ (papyrus, biezen), zoals dat in Egypte wel vaker voor (kleinere) boten gebruikt werd (vgl. Jesaja 18:2). Evenals destijds Noach deed, bestreek ook deze moeder het ‘vaartuigje’ met pek om het water buiten te houden. Wat zal er in haar zijn omgegaan toen zij haar kleine jongen hierin legde? Haar handelen spreekt van inventiviteit en hoopvol vertrouwen…
Het was farao’s dochter die de mini-‘teba’ ontdekte (Exodus 2:5), door Gods leidende hand Die Mozes teruggaf aan zijn moeder, om hem later als dienaar te roepen (Exodus 3:10).
Betekenis en bedoeling van ‘teba’
Het is duidelijk dat een ‘teba’ bedoeld is voor water en dat dit begrip duidt op een schip, boot(je), drijvende kist of mand. De basisbetekenis van ‘teba’ is daarom: ‘vaartuig’.
Mozes’ ‘teba’ was wat betreft afmetingen en vorm geheel anders dan die van Noach. In beide gevallen duidt ‘teba’ wel op een vaartuig, het één immens en sterk, het ander zeer klein en teer. Maar in Gods hand wordt zowel de reusachtige als de nietige, zwakke ‘teba’ gebruikt als middel in de heilsgeschiedenis.
De overeenkomst tussen het gebruik van ‘teba’ in Noachs en Mozes’ (jeugd)geschiedenis is dat het in beide gevallen een vaartuig betreft, dat onder Gods hoede tot middel van verlossing wordt.
Een opvallende parallel tussen beide ‘teba’-geschiedenissen is, dat zowel Noachs als Mozes’ tijd een zwar(t)e periode is, voorafgaand aan een Godsoordeel, gevolgd door een wonderbaarlijke verlossing, waarbij de ‘teba’ door de Here zelf gestuurd en gebruikt wordt.
Godsoordeel en verlossing
In Noachs tijd ging het om de aankondiging van Gods oordeel over de zondige mensheid, waarbij de ‘teba’ middel van verlossing was. In Mozes’ tijd betrof het de periode voordat Gods oordeel zich over Egypte zou voltrekken (vgl. Exodus 12:12).
De Here Jezus sprak een profetische waarschuwing uit betreffende de eindtijd en de parallel met Noachs dagen. De mens nu leeft - zoals toen - in zonde, zorgeloos en verblind voor de aangekondigde komst van Gods laatste oordeel bij Jezus’ wederkomst (Matteüs 24:37-38; Lucas 17:26-27). Met Zijn waarschuwing wil Jezus de ogen van de mensen openen voor het feit dat zoals Gods oordeel over de wereld zich met de vloed voltrok, dat ook zo zal zijn bij Zijn spoedige komst.
De ‘teba’ is waarschuwing voor hoogmoedige zondaren die voor geen Godsoordeel vrezen, maar bemoediging voor gelovigen in beproeving(en), omdat men zeker mag weten dat de Here uitredding biedt. De reddende God van Noach, Jochebed en Mozes redt ook nu!
“Door het geloof heeft Noach de ‘teba’/ark gebouwd…” (Hebreeën 11:7; vgl. 1 Petrus 3:20).
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
Eindnoten
1 ‘Teba’ komt in totaal 28 keer voor; 26 keer in de zondvloedgeschiedenis en tweemaal i.v.m. baby Mozes.
2 Dit woord houdt verband met het Latijn ‘arca’ (kist, box). Het is zeer belangrijk het woord ‘ark’ als vertaling van het Hebreeuwse ‘teba’ niet te verwarren met hetzelfde woord ‘ark’ dat ook wordt gebruikt als vertaling van de term ‘aron’ die gebruikt wordt m.b.t. de ‘ark van het getuigenis’, zoals dat voorkomt in Exodus.
Wat betreft de ‘teba’ in de zondvloedgeschiedenis klinkt de vertaling ‘ark’ vertrouwd, terwijl ditzelfde woord met betrekking tot baby Mozes meestal wordt weergegeven met ‘mand(je)’.
Waarin ligt nu de overeenkomst inzake het gebruik van ‘teba’ in genoemde Bijbeldelen?
Noachs ‘teba’
Het woord ‘teba’ wordt in het verslag van de zondvloed en Noachs bouw van een immens reddingsschip veelal vertaald met ‘ark’.2 Vanwege de gruwelijke zonde van de mensheid kondigde de Here God het oordeel van de zondvloed aan en gaf Noach de opdracht: “Maak voor uzelf een ‘teba’/ark van goferhout” (Genesis 6:14). Goferhout was waarschijnlijk een harsachtig houtsoort; gedacht kan worden aan pijnboom of cipres. De hiervan gebouwde ‘teba’/ark werd van binnen en van buiten bedekt met pek (bitumen/teer) om het geheel waterdicht te maken. De afmetingen en bouwinstructies (Genesis 6:15,16) geven aan dat de ‘teba’ een zeer groot schip of vaartuig met kist- of boxachtige vorm was.
Noach en de zijnen kregen opdracht in de ‘teba’ te gaan wanneer het oordeel van de vloed plaats zou vinden. Wie in de ‘teba’ haar/zijn toevlucht zou nemen werd behouden. Ook dieren bracht de Here paarsgewijs naar de ‘teba’ tot behoud (Genesis 7:8,9).
Mozes’ ‘teba’
In Exodus 2 lezen we over moeder Jochebed die voor haar drie maanden oude baby Mozes ook een ‘teba’ klaarmaakte. Het was in de vreselijke tijd voor Gods volk in Egypte, toen de wrede farao, uit angst voor de groei van Israël, had bevolen alle Israëlitische jongetjes die werden geboren, in de Nijl te gooien. Jochebed verborg haar baby, “maar toen zij hem niet langer kon verbergen nam zij voor hem een ‘teba’ van biezen en bestreek het met asfalt en pek” (Exodus 2:3). In dit geval wordt ‘teba’ wel vertaald met ‘mand(je)’. Het materiaal dat Jochebed hiervoor gebruikte was ‘gome’ (papyrus, biezen), zoals dat in Egypte wel vaker voor (kleinere) boten gebruikt werd (vgl. Jesaja 18:2). Evenals destijds Noach deed, bestreek ook deze moeder het ‘vaartuigje’ met pek om het water buiten te houden. Wat zal er in haar zijn omgegaan toen zij haar kleine jongen hierin legde? Haar handelen spreekt van inventiviteit en hoopvol vertrouwen…
Het was farao’s dochter die de mini-‘teba’ ontdekte (Exodus 2:5), door Gods leidende hand Die Mozes teruggaf aan zijn moeder, om hem later als dienaar te roepen (Exodus 3:10).
Betekenis en bedoeling van ‘teba’
Het is duidelijk dat een ‘teba’ bedoeld is voor water en dat dit begrip duidt op een schip, boot(je), drijvende kist of mand. De basisbetekenis van ‘teba’ is daarom: ‘vaartuig’.
Mozes’ ‘teba’ was wat betreft afmetingen en vorm geheel anders dan die van Noach. In beide gevallen duidt ‘teba’ wel op een vaartuig, het één immens en sterk, het ander zeer klein en teer. Maar in Gods hand wordt zowel de reusachtige als de nietige, zwakke ‘teba’ gebruikt als middel in de heilsgeschiedenis.
De overeenkomst tussen het gebruik van ‘teba’ in Noachs en Mozes’ (jeugd)geschiedenis is dat het in beide gevallen een vaartuig betreft, dat onder Gods hoede tot middel van verlossing wordt.
Een opvallende parallel tussen beide ‘teba’-geschiedenissen is, dat zowel Noachs als Mozes’ tijd een zwar(t)e periode is, voorafgaand aan een Godsoordeel, gevolgd door een wonderbaarlijke verlossing, waarbij de ‘teba’ door de Here zelf gestuurd en gebruikt wordt.
Godsoordeel en verlossing
In Noachs tijd ging het om de aankondiging van Gods oordeel over de zondige mensheid, waarbij de ‘teba’ middel van verlossing was. In Mozes’ tijd betrof het de periode voordat Gods oordeel zich over Egypte zou voltrekken (vgl. Exodus 12:12).
De Here Jezus sprak een profetische waarschuwing uit betreffende de eindtijd en de parallel met Noachs dagen. De mens nu leeft - zoals toen - in zonde, zorgeloos en verblind voor de aangekondigde komst van Gods laatste oordeel bij Jezus’ wederkomst (Matteüs 24:37-38; Lucas 17:26-27). Met Zijn waarschuwing wil Jezus de ogen van de mensen openen voor het feit dat zoals Gods oordeel over de wereld zich met de vloed voltrok, dat ook zo zal zijn bij Zijn spoedige komst.
De ‘teba’ is waarschuwing voor hoogmoedige zondaren die voor geen Godsoordeel vrezen, maar bemoediging voor gelovigen in beproeving(en), omdat men zeker mag weten dat de Here uitredding biedt. De reddende God van Noach, Jochebed en Mozes redt ook nu!
“Door het geloof heeft Noach de ‘teba’/ark gebouwd…” (Hebreeën 11:7; vgl. 1 Petrus 3:20).
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
Eindnoten
1 ‘Teba’ komt in totaal 28 keer voor; 26 keer in de zondvloedgeschiedenis en tweemaal i.v.m. baby Mozes.
2 Dit woord houdt verband met het Latijn ‘arca’ (kist, box). Het is zeer belangrijk het woord ‘ark’ als vertaling van het Hebreeuwse ‘teba’ niet te verwarren met hetzelfde woord ‘ark’ dat ook wordt gebruikt als vertaling van de term ‘aron’ die gebruikt wordt m.b.t. de ‘ark van het getuigenis’, zoals dat voorkomt in Exodus.
