Spreken zilver, luisteren goud
Els ter Welle • 96 - 2020 • Uitgave: 9
’Iemand die wijs is, zwijgt’ (Spreuken 11:12b).
Het is een oude wijsheid van de rabbijnen dat God een mens heeft gemaakt met één tong maar met twee oren, opdat ze meer zullen luisteren dan spreken. De oren staan altijd klaar om te ontvangen, maar de tong wordt omgegeven door een dubbele rij tanden en kiezen om hem in te sluiten en in te perken.
Jakobus 1 vers 19 zegt: ’Ieder mens moet haastig zijn om te horen, maar traag om te spreken’. Horen, echt luisteren, is een van de mooiste dingen die we iemand kunnen schenken. Het komt tegemoet aan het intense verlangen van een mens om gehoord te worden. Maar we kunnen alleen aandachtig luisteren als we zelf niet aan het woord zijn.
Veel geduld
Er is voor luisteren veel geduld nodig. We kunnen namelijk vijf keer sneller informatie verwerken dan dat deze uitgesproken kan worden. Vaak zijn we de spreker al ver vooruit en hebben we onze conclusie al klaar. Terwijl de ander praat, draaien onze hersenen op volle toeren om een juist antwoord of goede oplossing te kunnen geven. Als dat gebeurt, zijn we niet aandachtig aan het luisteren.
Hoe snel ook interrumperen we en laten we de ander niet uitpraten? Zo vaak zijn we er verlegen mee als er een stilte valt in het gesprek. Terwijl de ander nog naar woorden zoekt, vullen wij die stilte in met ónze woorden. Vaak is de spreker dan de draad kwijt. De drang om onze mening te ventileren is vaak zo groot dat we vergeten te zwijgen.
Concentratie nodig
Voor luisteren is concentratie nodig. Het is er bewust voor kiezen om te begrijpen, waarbij het helpen kan om vragen te stellen die de ander stimuleren zich te uiten.
De bekende Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer noemt luisteren een ambt. Hij schrijft:
“Het is een roeping en opdracht voor iedereen. Vaak denk je dat je iets moet geven, concreet iets moet doen, moet handelen. Als je weet van iemand die het zwaar heeft, een zieke vrouw met een onzekere toekomst, een moeder die er alleen voor staat en zorgen heeft om haar kind, je zoon of dochter die zichzelf in de weg zit en niet meer weet waar hij of zij het zoeken moet. En je vraagt je af, wat kan ik doen? Het eerste wat we kunnen doen en wat ons te doen staat is dit: luisteren.”
Het is een kunst om te luisteren. Het is niet elk mens gegeven. En toch, we kunnen ons erin oefenen. Laten we haastig zijn om te horen, maar niet haastig horen!
Els ter Welle
Mijn mond gaat open, wat komt er uit?
Zijn het woorden met liefde gekruid?
Of is het venijn
Doet het heel veel pijn?
Dan is zwijgen een beter geluid
Het is een oude wijsheid van de rabbijnen dat God een mens heeft gemaakt met één tong maar met twee oren, opdat ze meer zullen luisteren dan spreken. De oren staan altijd klaar om te ontvangen, maar de tong wordt omgegeven door een dubbele rij tanden en kiezen om hem in te sluiten en in te perken.
Jakobus 1 vers 19 zegt: ’Ieder mens moet haastig zijn om te horen, maar traag om te spreken’. Horen, echt luisteren, is een van de mooiste dingen die we iemand kunnen schenken. Het komt tegemoet aan het intense verlangen van een mens om gehoord te worden. Maar we kunnen alleen aandachtig luisteren als we zelf niet aan het woord zijn.
Veel geduld
Er is voor luisteren veel geduld nodig. We kunnen namelijk vijf keer sneller informatie verwerken dan dat deze uitgesproken kan worden. Vaak zijn we de spreker al ver vooruit en hebben we onze conclusie al klaar. Terwijl de ander praat, draaien onze hersenen op volle toeren om een juist antwoord of goede oplossing te kunnen geven. Als dat gebeurt, zijn we niet aandachtig aan het luisteren.
Hoe snel ook interrumperen we en laten we de ander niet uitpraten? Zo vaak zijn we er verlegen mee als er een stilte valt in het gesprek. Terwijl de ander nog naar woorden zoekt, vullen wij die stilte in met ónze woorden. Vaak is de spreker dan de draad kwijt. De drang om onze mening te ventileren is vaak zo groot dat we vergeten te zwijgen.
Concentratie nodig
Voor luisteren is concentratie nodig. Het is er bewust voor kiezen om te begrijpen, waarbij het helpen kan om vragen te stellen die de ander stimuleren zich te uiten.
De bekende Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer noemt luisteren een ambt. Hij schrijft:
“Het is een roeping en opdracht voor iedereen. Vaak denk je dat je iets moet geven, concreet iets moet doen, moet handelen. Als je weet van iemand die het zwaar heeft, een zieke vrouw met een onzekere toekomst, een moeder die er alleen voor staat en zorgen heeft om haar kind, je zoon of dochter die zichzelf in de weg zit en niet meer weet waar hij of zij het zoeken moet. En je vraagt je af, wat kan ik doen? Het eerste wat we kunnen doen en wat ons te doen staat is dit: luisteren.”
Het is een kunst om te luisteren. Het is niet elk mens gegeven. En toch, we kunnen ons erin oefenen. Laten we haastig zijn om te horen, maar niet haastig horen!
Els ter Welle
Mijn mond gaat open, wat komt er uit?
Zijn het woorden met liefde gekruid?
Of is het venijn
Doet het heel veel pijn?
Dan is zwijgen een beter geluid
