Sloot 'Wales' in 1905 het hekje toe?
Leen van Valen • 77 - 2001/02 • Uitgave: 3
'En dit is de overwinning, die de wereld overwint, namelijk ons geloof'(1 Joh. 5 vers 4). Over deze aangrijpende woorden preekte Joseph Jenkins twee maanden lang. Hij was predikant van de Calvinistic Methodist Chapel in het kustplaatsje New Quay in Wales. Ik stond enkele jaren terug voor zijn kerkje dat in de zon baadde. Het was maar enkele tientallen meters van de prachtige baai af. Ik moest denken aan de vele honderden die in dit kerkje ademloos naar de preken van Jenkins luisterden, en niet te vergeten naar die van Seth Joshua. Beiden vonden elkaar in hetzelfde overwinnende geloof. Beiden vertrouwden op de kracht van God en smeekten om de overvloedige werking van de Heilige Geest. En de God van de hemel hoorde! Dit was het begin van een grote opwekking, die Wales maandenlang in beroering bracht. De jaren 1904 en 1905 waren jaren van grote zegen! Duizenden kwamen tot doorbraak. Wales werd een begrip in de reeks van Europese revivals. Het was een hoopgevend begin in een nieuwe eeuw. Het christelijk geloof bood nieuwe perspectieven. Weinigen konden echter bevroeden dat het de eerste en laatste grote opwekking werd van de twintigste eeuw. Weinigen vermoedden dat het verval daarna nog sneller zou inzetten dan ooit tevoren.
De situatie in Wales was bij het inluiden van de vorige eeuw niet best. Het opkomend socialisme zorgde voor veel onrust; de armoede tierde welig en de kerken hadden over het algemeen weinig te bieden. Liberale denkbeelden werden vanaf veel kansels gehoord. De rijke traditie van de opwekkingen dreigde in het vergeetboek te raken. Een hechte kern liet zich door deze ontwikkelingen niet uit het veld slaan. Jenkins was veel in zijn bidvertrek om met God te worstelen. Hij vertelde dat hij 'overstelpende gezicht had van de heerlijkheid van het evangelie bij gelegenheden dat zijn ziel zich ootmoedig wilde onderwerpen, maar de wolk kwam onveranderlijk terug.' Hij zakte weg in moedeloosheid, waarover hij met evangelist Seth Joshua sprak. Dit was een beproeving die nog meer aanzette om de knieën te buigen. Samen smeekten zij God om uitkomst, niet alleen voor henzelf maar voor het gehele land.
Jenkins was vooral bezorgd over het lot van de jeugd, die steeds meer werd meegezogen in de maalstroom van de tijd. Door het lezen van het boek van Andrew Murray "Met Christus in de school van het gebed" en een biografie van D.L. Moody, werd hij zich zijn schuld des te meer bewust. Hij begon als nooit tevoren te bidden en te smeken en het was alsof hij het gevoel van tijd verloren had. Urenlang worstelde hij met God in het verborgen. En toen hij zijn eerste preek over de geloofsoverwinning hield, werd een vrouw diep getroffen. De volgende zondag kwam als gewoonlijk een aantal jonge mensen bij elkaar om met elkaar te bidden. Jenkins was daarbij aanwezig en vroeg of iemand zijn eigen geestelijke ervaring wilde vertellen. Hierop stond een meisje op dat spontaan uitriep: 'Ik heb de Here Jezus lief met geheel mijn hart.' De uitwerking van haar getuigenis was enorm. Een gevoel van Gods aanwezigheid bezette ieders hart. Er gebeurden grote wonderen. Toen Seth Joshua in september 1904 in New Quay aankwam, bemerkte hij dat hier een opwekking was begonnen.
De opwekking in Wales begon met gebed. Gebed in de binnenkamer en gezamenlijk. James A. Stewart schrijft: 'Door gebed werd de hemel opengescheurd; gebed dat hier en nu direct antwoord ontving. De geest van voorbede werd zo krachtig uitgegoten dat de gehele gemeente er urenlang aan deelnam!' De gevolgen waren verbazend! Seth Joshua tekende in zijn agenda in de vorm van korte dagboekstukjes aan wat in New Quay gebeurde. 'De opwekking breekt hier in grote kracht uit. Vele zielen ontvangen een volle verzekering van het heil. De geest van gebed en getuigenis komt op wonderbaarlijke wijze neer. De jongeren ontvangen de grootste mate van zegen. Zij breken op wonderlijke wijze door in gebed, lofprijzing en vermaning.' Zo greep het vuur van de opwekking spoedig om zich heen. Het naburige Newcastle Emlyn werd met dezelfde zegeningen overgoten. De indrukken waren sterk; velen kwamen tot geestelijke doorbraak en namen de Here Jezus als hun persoonlijke Zaligmaker aan. Zo verspreidde de opwekking zich over de gehele streek.
Meer bekend dan Jenkins en Joshua in de geschiedenis van de opwekking, werd de mijnwerker/ student Evan Roberts. Mede door de grote aandacht die de pers hem schonk, werd hij bekend als de grote leider van de beweging. In het bijzijn van Joshua was hij voor de preekstoel neergeknield om zich voor God te buigen. En in Blaenanerch beleefde hij de doop met de Heilige Geest, waardoor hij des te meer werd toegerust om zich geheel aan de dienst van God te wijden. Het vuur sloeg hierna over naar Loughor, waar hij vandaan kwam. In de kapel van Moriah gebeurden wonderen. Bemoedigd door deze hemelse bewijzen, ging hij het gehele land door om de boodschap van opwekking door te geven. Aan zijn bediening kwam na maanden van intens bezig zijn abrupt een einde toen hij zich terugtrok in de villa van Jessie Penn en haar man in Leicester. Vanaf de toppen van heerlijkheid viel hij in een donker gat van moedeloosheid. Toch bleef hij bidden om hernieuwde uitstortingen van Gods Geest, niet alleen over Wales maar over de gehele wereld.
Tot nu toe is de verhoring van de gebeden die Roberts toen opzond, uitgebleven. De oogst van 1905 was groot, maar ook kort. Weldra kwam het land des te meer in de wurggreep van secularisatie terecht. Dit gold eigenlijk voor geheel West-Europa. Het modernisme en postmodernisme sloegen met succes toe. Voor veel gelovigen riep dit proces grote vragen op. Was het hekje door de revival in Wales voorgoed toegedaan? Was de hoop op betere tijden geheel vervlogen? Zou de twintigste eeuw bekend worden als de eeuw van snelle afloop der wateren? Waren de beide wereldoorlogen geen tekenen aan de wand dat het christendom in dit kleine werelddeel op retour was?
Helaas heeft de gloed van Wales ons land niet aangestoken, tenminste niet zo massaal. Het is bekend dat Johannes de Heer Wales tijdens de opwekking bezocht en dezelfde boodschap naar Nederland wilde overdragen. De tentzending die uit dit streven voortkwam, bracht plaatselijk veel zegen, maar liet de officiële kerken onberoerd. Ook zijn Maranatha oproep ontmoette weinig bijval. Het christelijk geloof had in die tijd veel sympathisanten, maar het was meest een dode orthodoxie. Ook hiervan is weinig meer overgebleven. De lauwheid van velen was een wankele basis, die weinig 'wind van leer' nodig had om alles omver te blazen. Zo ging de eeuw voorbij en brak een nieuw millennium aan.
De geschiedenis van de Welshe opwekkingen en wat hiervan over is, noodt tot bezinning. Het ligt niet aan de Geest dat het vuur werd uitgeblust, het ligt aan de mensen die hiermee omgingen. De Geest is dezelfde gebleven, het Woord heeft haar kracht behouden; maar de Godsdienstige mens houdt zich liever met redeneringen en zelfgenoegzaamheid op de been. Als we menen dat het 'hekje' met Wales voorgoed is toegedaan, moeten we niet denken dat we openstaan voor een nieuwe doorbraak. Zonder gebed zal deze ook nooit komen. Alleen als we bidden in vertrouwen mogen we opnieuw wonderen verwachten. Niet op onze tijd, maar op Gods tijd! Het geloof is geen 'doe-het-zelf' hobby van eigen inspanning en prestaties. Het is een middel om het van Boven alleen te verwachten. Het is de vraag of we op korte termijn een nationaal herleven mogen verwachten. Het lijkt er veel meer op dat de oordelen laag over het land hangen. Maar vanwege de rechtvaardigen, kan de Here nog grote wonderen doen. Waar zijn deze rechtvaardigen?
Leen van Valen
De situatie in Wales was bij het inluiden van de vorige eeuw niet best. Het opkomend socialisme zorgde voor veel onrust; de armoede tierde welig en de kerken hadden over het algemeen weinig te bieden. Liberale denkbeelden werden vanaf veel kansels gehoord. De rijke traditie van de opwekkingen dreigde in het vergeetboek te raken. Een hechte kern liet zich door deze ontwikkelingen niet uit het veld slaan. Jenkins was veel in zijn bidvertrek om met God te worstelen. Hij vertelde dat hij 'overstelpende gezicht had van de heerlijkheid van het evangelie bij gelegenheden dat zijn ziel zich ootmoedig wilde onderwerpen, maar de wolk kwam onveranderlijk terug.' Hij zakte weg in moedeloosheid, waarover hij met evangelist Seth Joshua sprak. Dit was een beproeving die nog meer aanzette om de knieën te buigen. Samen smeekten zij God om uitkomst, niet alleen voor henzelf maar voor het gehele land.
Jenkins was vooral bezorgd over het lot van de jeugd, die steeds meer werd meegezogen in de maalstroom van de tijd. Door het lezen van het boek van Andrew Murray "Met Christus in de school van het gebed" en een biografie van D.L. Moody, werd hij zich zijn schuld des te meer bewust. Hij begon als nooit tevoren te bidden en te smeken en het was alsof hij het gevoel van tijd verloren had. Urenlang worstelde hij met God in het verborgen. En toen hij zijn eerste preek over de geloofsoverwinning hield, werd een vrouw diep getroffen. De volgende zondag kwam als gewoonlijk een aantal jonge mensen bij elkaar om met elkaar te bidden. Jenkins was daarbij aanwezig en vroeg of iemand zijn eigen geestelijke ervaring wilde vertellen. Hierop stond een meisje op dat spontaan uitriep: 'Ik heb de Here Jezus lief met geheel mijn hart.' De uitwerking van haar getuigenis was enorm. Een gevoel van Gods aanwezigheid bezette ieders hart. Er gebeurden grote wonderen. Toen Seth Joshua in september 1904 in New Quay aankwam, bemerkte hij dat hier een opwekking was begonnen.
De opwekking in Wales begon met gebed. Gebed in de binnenkamer en gezamenlijk. James A. Stewart schrijft: 'Door gebed werd de hemel opengescheurd; gebed dat hier en nu direct antwoord ontving. De geest van voorbede werd zo krachtig uitgegoten dat de gehele gemeente er urenlang aan deelnam!' De gevolgen waren verbazend! Seth Joshua tekende in zijn agenda in de vorm van korte dagboekstukjes aan wat in New Quay gebeurde. 'De opwekking breekt hier in grote kracht uit. Vele zielen ontvangen een volle verzekering van het heil. De geest van gebed en getuigenis komt op wonderbaarlijke wijze neer. De jongeren ontvangen de grootste mate van zegen. Zij breken op wonderlijke wijze door in gebed, lofprijzing en vermaning.' Zo greep het vuur van de opwekking spoedig om zich heen. Het naburige Newcastle Emlyn werd met dezelfde zegeningen overgoten. De indrukken waren sterk; velen kwamen tot geestelijke doorbraak en namen de Here Jezus als hun persoonlijke Zaligmaker aan. Zo verspreidde de opwekking zich over de gehele streek.
Meer bekend dan Jenkins en Joshua in de geschiedenis van de opwekking, werd de mijnwerker/ student Evan Roberts. Mede door de grote aandacht die de pers hem schonk, werd hij bekend als de grote leider van de beweging. In het bijzijn van Joshua was hij voor de preekstoel neergeknield om zich voor God te buigen. En in Blaenanerch beleefde hij de doop met de Heilige Geest, waardoor hij des te meer werd toegerust om zich geheel aan de dienst van God te wijden. Het vuur sloeg hierna over naar Loughor, waar hij vandaan kwam. In de kapel van Moriah gebeurden wonderen. Bemoedigd door deze hemelse bewijzen, ging hij het gehele land door om de boodschap van opwekking door te geven. Aan zijn bediening kwam na maanden van intens bezig zijn abrupt een einde toen hij zich terugtrok in de villa van Jessie Penn en haar man in Leicester. Vanaf de toppen van heerlijkheid viel hij in een donker gat van moedeloosheid. Toch bleef hij bidden om hernieuwde uitstortingen van Gods Geest, niet alleen over Wales maar over de gehele wereld.
Tot nu toe is de verhoring van de gebeden die Roberts toen opzond, uitgebleven. De oogst van 1905 was groot, maar ook kort. Weldra kwam het land des te meer in de wurggreep van secularisatie terecht. Dit gold eigenlijk voor geheel West-Europa. Het modernisme en postmodernisme sloegen met succes toe. Voor veel gelovigen riep dit proces grote vragen op. Was het hekje door de revival in Wales voorgoed toegedaan? Was de hoop op betere tijden geheel vervlogen? Zou de twintigste eeuw bekend worden als de eeuw van snelle afloop der wateren? Waren de beide wereldoorlogen geen tekenen aan de wand dat het christendom in dit kleine werelddeel op retour was?
Helaas heeft de gloed van Wales ons land niet aangestoken, tenminste niet zo massaal. Het is bekend dat Johannes de Heer Wales tijdens de opwekking bezocht en dezelfde boodschap naar Nederland wilde overdragen. De tentzending die uit dit streven voortkwam, bracht plaatselijk veel zegen, maar liet de officiële kerken onberoerd. Ook zijn Maranatha oproep ontmoette weinig bijval. Het christelijk geloof had in die tijd veel sympathisanten, maar het was meest een dode orthodoxie. Ook hiervan is weinig meer overgebleven. De lauwheid van velen was een wankele basis, die weinig 'wind van leer' nodig had om alles omver te blazen. Zo ging de eeuw voorbij en brak een nieuw millennium aan.
De geschiedenis van de Welshe opwekkingen en wat hiervan over is, noodt tot bezinning. Het ligt niet aan de Geest dat het vuur werd uitgeblust, het ligt aan de mensen die hiermee omgingen. De Geest is dezelfde gebleven, het Woord heeft haar kracht behouden; maar de Godsdienstige mens houdt zich liever met redeneringen en zelfgenoegzaamheid op de been. Als we menen dat het 'hekje' met Wales voorgoed is toegedaan, moeten we niet denken dat we openstaan voor een nieuwe doorbraak. Zonder gebed zal deze ook nooit komen. Alleen als we bidden in vertrouwen mogen we opnieuw wonderen verwachten. Niet op onze tijd, maar op Gods tijd! Het geloof is geen 'doe-het-zelf' hobby van eigen inspanning en prestaties. Het is een middel om het van Boven alleen te verwachten. Het is de vraag of we op korte termijn een nationaal herleven mogen verwachten. Het lijkt er veel meer op dat de oordelen laag over het land hangen. Maar vanwege de rechtvaardigen, kan de Here nog grote wonderen doen. Waar zijn deze rechtvaardigen?
Leen van Valen
