Psalm 84: ‘Voortgaan van kracht tot kracht…’
Gieneke van Veen-Vrolijk • 93 - 2017 • Uitgave: 14/15
Psalm 84 is een levendige, indringende, meeslepende psalm met veel emoties en beeldspraak. De psalmist verwoordt zijn intense verlangen naar de tempel van God en daar te mogen verblijven in Zijn nabijheid. Hij voert ons via uitroepen van verwondering, bewondering, lofprijzing en verzuchting naar Gods huis en het zicht op de tempel.
Deze psalm daarom wel aangeduid als een ‘Sionslied’ (zoals Psalm 46, 48, 76). Toch verschilt deze psalm wat betreft aard en doel van de andere Sionsliederen. In deze psalm klinkt geen geklaag, er is geen verdriet, er zijn geen tranen, zoals in veel andere psalmen. De psalmist bezingt voornamelijk zijn grote liefde voor Gods heiligdom en zijn sterke verlangen Hem daar te ontmoeten…1 Dat is het thema van dit lied.
Niet aan plaats gebonden
Verwijzingen naar een reis (vers 6-7) doen vermoeden dat de psalm de aanbidding, lofprijzing en blijdschap uitdrukt van aanbidders die een pelgrimstocht naar Jeruzalem maakten/maken ter gelegenheid van één van de drie grote feesten – Pesach (Pasen), het Wekenfeest (Pinksteren) en Soekkot (Loofhuttenfeest) – die in de Thora genoemd worden als pelgrimsfeesten (Exodus 23:14-17).2
Van begin tot einde viert deze psalm de diepe vreugde te weten dat de Here God bij de Zijnen woont. In de Oudtestamentische tijd gaf God de Tabernakel en later de tempel als door Hem gekozen plaats en heiligdom om zijn Naam te doen wonen (vgl. Exodus 25:8, 1 Koningen 6:13). Daarom het verlangen naar de tempel… Men wist echter ook dat de Here God niet gebonden is aan plaats en dat Hij, de Alom Aanwezige, overal kan worden aangeroepen en aanbeden. Altijd kan met Hem ontmoeten en dienen!
De psalm behoort aan de Korachieten (vers 1)3 en is opgebouwd rond de driemaal voorkomende zaligspreking ‘rijk gezegend’ (vers 5,6,13).4
Verlangen naar Gods heiligdom (vers 2-5)
Hier klinkt de liefdevolle uitroep van de dichter die zijn intense verlangen naar Gods heiligdom uit. Zijn hele wezen roept naar de levende God! Hij had gezien hoe zelfs vogels een ‘huis’ vonden in de tempel en zo verlangt hij daar te zijn… Persoonlijk belijdt hij de Here als ‘mijn Koning en mijn God’ en roept Hem aan als ‘Here van de legermachten’.5 Hij beseft ‘rijk gezegend’ wie bij U verblijft, reden tot voortdurende lofprijzing!
Zegeningen van de pelgrim (vers 6-8)
Hier wordt de zegen van de pelgrimstocht beschreven. Weer klinkt de zaligspreking van wie haar/zijn kracht vindt in de Here met in het hart de ‘(gebaande) wegen’.6 Waarschijnlijk duidt dit op de (pelgrims)wegen naar Jeruzalem. Men gaat deze wegen in het vertrouwen dat de Here overal nabij is, leidend, behoedend meegaat, in de zekerheid dat het einddoel wordt behaald…
Onderweg naar het heiligdom moet men door een dor dal trekken. De psalmist noemt dit de ‘balsem of Bakha vallei’. In dit woord ‘bakha’, balsem klinkt ook het Hebreeuwse woord ‘gehuil’ door. Mogelijk is dit een zinspeling op de ‘harstranen’ van deze planten, zo typerend voor een dor en droog gebied.7 Maar juist daar is de HERE bron van zegen. Alleen zo kan de reiziger voortgaan van kracht tot kracht (vgl. 2 Korintiërs 3:18) met verzekerde bestemming: verschijnen voor God...
Verlangen naar God (vers 9-13)
Hier bidt de psalmist tot God als ‘schild’ in de overtuiging dat Hij in de strijd bescherming biedt. Hij verkiest te zijn in Gods Huis boven alles! De Here is zon en schild, licht, leven en veiligheid, Hij geeft genade, eer en al het goede. Niets gaat dit te boven.
In het Nieuwe Testament zijn Gods kinderen (1 Korintiërs 3:16; 6:19) een tempel, als levende stenen (1 Petrus 2:5) gebouwd tot Tempel Gods hier op aarde (Efeziërs 2:20,21). Maar altijd hebben zij vrije toegang tot Gods hemelse heiligdom op de nieuwe, levende weg, gebaand door het offer van Jezus Christus (Hebreeën 9:24; 10:16).
Psalm 84 is een lied om te zingen als je opgaat naar de samenkomst in Gods Huis. Maar het is bovenal het lied van de pelgrim die haar/zijn levenspad aflegt op weg naar de ontmoeting met de Here God, naar de eeuwige woning… (Johannes 14:2).
Gieneke van Veen-Vrolijk
1 Blijkens de gebruikte werkwoordsvormen gaat het hier vooral om vervuld verlangen.
2 Zie ook Exodus 34:23; Deuteronomium 16:16; Leviticus 23:4,37. Psalm 84 behoort echter niet tot de zogeheten ‘Pelgrimspsalmen’ (120-134).
3 Dit zijn Levitische zangers, vgl. Psalm 42-49; 84,85, 87-88.
4 Deze Hebreeuwse uitdrukking ‘ashre’ duidt op oneindig groot geluk, uiterst rijke zegen, ook te vertalen met: gelukkig te prijzen.
5 Viermaal klinkt de aanroep ‘Here van de legers/legermachten’, vers 2,4,9,13. God is de absolute Heerser over alle bestaande legers!
6 Deze uitdrukking komt ook voor in Jesaja 40:3, vgl. Johannes 1:23.
7 Hierom ook de uitdrukking ‘tranendal’.
Deze psalm daarom wel aangeduid als een ‘Sionslied’ (zoals Psalm 46, 48, 76). Toch verschilt deze psalm wat betreft aard en doel van de andere Sionsliederen. In deze psalm klinkt geen geklaag, er is geen verdriet, er zijn geen tranen, zoals in veel andere psalmen. De psalmist bezingt voornamelijk zijn grote liefde voor Gods heiligdom en zijn sterke verlangen Hem daar te ontmoeten…1 Dat is het thema van dit lied.
Niet aan plaats gebonden
Verwijzingen naar een reis (vers 6-7) doen vermoeden dat de psalm de aanbidding, lofprijzing en blijdschap uitdrukt van aanbidders die een pelgrimstocht naar Jeruzalem maakten/maken ter gelegenheid van één van de drie grote feesten – Pesach (Pasen), het Wekenfeest (Pinksteren) en Soekkot (Loofhuttenfeest) – die in de Thora genoemd worden als pelgrimsfeesten (Exodus 23:14-17).2
Van begin tot einde viert deze psalm de diepe vreugde te weten dat de Here God bij de Zijnen woont. In de Oudtestamentische tijd gaf God de Tabernakel en later de tempel als door Hem gekozen plaats en heiligdom om zijn Naam te doen wonen (vgl. Exodus 25:8, 1 Koningen 6:13). Daarom het verlangen naar de tempel… Men wist echter ook dat de Here God niet gebonden is aan plaats en dat Hij, de Alom Aanwezige, overal kan worden aangeroepen en aanbeden. Altijd kan met Hem ontmoeten en dienen!
De psalm behoort aan de Korachieten (vers 1)3 en is opgebouwd rond de driemaal voorkomende zaligspreking ‘rijk gezegend’ (vers 5,6,13).4
Verlangen naar Gods heiligdom (vers 2-5)
Hier klinkt de liefdevolle uitroep van de dichter die zijn intense verlangen naar Gods heiligdom uit. Zijn hele wezen roept naar de levende God! Hij had gezien hoe zelfs vogels een ‘huis’ vonden in de tempel en zo verlangt hij daar te zijn… Persoonlijk belijdt hij de Here als ‘mijn Koning en mijn God’ en roept Hem aan als ‘Here van de legermachten’.5 Hij beseft ‘rijk gezegend’ wie bij U verblijft, reden tot voortdurende lofprijzing!
Zegeningen van de pelgrim (vers 6-8)
Hier wordt de zegen van de pelgrimstocht beschreven. Weer klinkt de zaligspreking van wie haar/zijn kracht vindt in de Here met in het hart de ‘(gebaande) wegen’.6 Waarschijnlijk duidt dit op de (pelgrims)wegen naar Jeruzalem. Men gaat deze wegen in het vertrouwen dat de Here overal nabij is, leidend, behoedend meegaat, in de zekerheid dat het einddoel wordt behaald…
Onderweg naar het heiligdom moet men door een dor dal trekken. De psalmist noemt dit de ‘balsem of Bakha vallei’. In dit woord ‘bakha’, balsem klinkt ook het Hebreeuwse woord ‘gehuil’ door. Mogelijk is dit een zinspeling op de ‘harstranen’ van deze planten, zo typerend voor een dor en droog gebied.7 Maar juist daar is de HERE bron van zegen. Alleen zo kan de reiziger voortgaan van kracht tot kracht (vgl. 2 Korintiërs 3:18) met verzekerde bestemming: verschijnen voor God...
Verlangen naar God (vers 9-13)
Hier bidt de psalmist tot God als ‘schild’ in de overtuiging dat Hij in de strijd bescherming biedt. Hij verkiest te zijn in Gods Huis boven alles! De Here is zon en schild, licht, leven en veiligheid, Hij geeft genade, eer en al het goede. Niets gaat dit te boven.
In het Nieuwe Testament zijn Gods kinderen (1 Korintiërs 3:16; 6:19) een tempel, als levende stenen (1 Petrus 2:5) gebouwd tot Tempel Gods hier op aarde (Efeziërs 2:20,21). Maar altijd hebben zij vrije toegang tot Gods hemelse heiligdom op de nieuwe, levende weg, gebaand door het offer van Jezus Christus (Hebreeën 9:24; 10:16).
Psalm 84 is een lied om te zingen als je opgaat naar de samenkomst in Gods Huis. Maar het is bovenal het lied van de pelgrim die haar/zijn levenspad aflegt op weg naar de ontmoeting met de Here God, naar de eeuwige woning… (Johannes 14:2).
Gieneke van Veen-Vrolijk
1 Blijkens de gebruikte werkwoordsvormen gaat het hier vooral om vervuld verlangen.
2 Zie ook Exodus 34:23; Deuteronomium 16:16; Leviticus 23:4,37. Psalm 84 behoort echter niet tot de zogeheten ‘Pelgrimspsalmen’ (120-134).
3 Dit zijn Levitische zangers, vgl. Psalm 42-49; 84,85, 87-88.
4 Deze Hebreeuwse uitdrukking ‘ashre’ duidt op oneindig groot geluk, uiterst rijke zegen, ook te vertalen met: gelukkig te prijzen.
5 Viermaal klinkt de aanroep ‘Here van de legers/legermachten’, vers 2,4,9,13. God is de absolute Heerser over alle bestaande legers!
6 Deze uitdrukking komt ook voor in Jesaja 40:3, vgl. Johannes 1:23.
7 Hierom ook de uitdrukking ‘tranendal’.
