Progressief christendom in opmars: Aanval op de waarheid

We worden nu eenmaal, net als alle mensen die ons zijn voorgegaan, beïnvloed door onze culturele denkbeelden, sociale normen en de veronderstellingen die we met elkaar bepalen. Alleen omdat er binnen een cultuur overeenstemming is, of omdat iets een populaire mening of gedachte is, wil nog niet zeggen dat het waar of juist is. De progressieve beweging binnen het christendom begon ooit met een legitiem verlangen naar hervormingen binnen de kerk. Maar bij het zoeken naar hervormingen vonden haar aanhangers een vals evangelie. Het progressieve gedachtegoed, met name met betrekking tot het christendom, is in de afgelopen jaren omhooggeschoten. Steeds meer mensen ontdekken dat het veel aantrekkelijker is dan het Bijbelse christendom, omdat het makkelijker in hun manier van leven past.  

Grote en kleine verschillen
Maar wat is progressief christendom precies en vormt het een bedreiging voor het ware christelijke geloof? Hoewel ze niet verenigd zijn rond een officiële geloofsbelijdenis, zijn progressieve christenen zeker verenigd rond een gemeenschappelijke reeks (soms onuitgesproken) overtuigingen. Als het gaat om dit progressieve gedachtegoed, kan het vanuit het ongetrainde oog lijken op het Bijbelse gedachtegoed. Er wordt namelijk ook daar gesproken over de kracht van God, de liefde van Jezus en het kruis.  

Het is behoorlijk lastig om progressief christendom te definiëren, omdat het een overkoepelende term is voor een breed scala aan overtuigingen. Degenen die onvoldoende kennis hebben van de Bijbel, zullen de verschillen waarschijnlijk niet meteen opmerken. Maar na wat onderzoek, zul je ontdekken dat er wel degelijk kleine en grote verschillen zijn. Wat progressieve christenen leren, komt niet overeen met de waarheid van de Bijbel en feiten worden veranderd, zodat het aansluit bij hun agenda. Judas waarschuwt ons: ‘Want er zijn sommige mensen binnengeslopen, die tot dit oordeel al lang tevoren opgeschreven zijn, goddelozen, die de genade van onze God veranderen in losbandigheid, en die de enige Heerser, God en onze Heere Jezus Christus, verloochenen. Niettemin bezoedelen deze dromers ook nu op dezelfde wijze hun lichaam en zij verwerpen het gezag en lasteren al wat eer toekomt’ (vers 4, 8).  

Hoogste deugd
Precies datgene waar Judas ons voor waarschuwt, is gaande binnen deze beweging. Zij ontkennen niet alleen het verzoenende werk van Jezus aan het kruis, maar veel progressieve christenen gaan zelfs nog een stap verder: Jezus is niet langer onze Verlosser, maar een voorbeeld van hoe we goede werken in de wereld kunnen doen en hoe we anderen kunnen vergeven. Dat is de hoogste deugd geworden, en alle andere waarheidsclaims worden daaraan beoordeeld.  

Opvallend is dat er openlijk getwijfeld wordt of de Bijbel wel het onfeilbare woord van God is. De Bijbel wordt niet langer beschouwd als gezaghebbend voor ons leven. Het progressief christendom laat dit principe over het algemeen varen. In progressieve kerken en gemeenten worden persoonlijke ervaringen, gevoelens en meningen boven de objectieve waarheid gesteld. Zodra de Bijbel niet langer als Gods ultieme woord wordt beschouwd, wordt wat een persoon voelt, als waar en als de ultieme autoriteit beschouwd voor wat men zelf gelooft en praktiseert.  

Men stelt wel dat God onfeilbaar is, maar voegt daaraan toe dat de Bijbel door feilbare mensen is opgeschreven. Specifieke dogma's en doctrines zijn immers allemaal door de handen van de gebrekkige mensheid gegaan. In het progressieve denken is twijfel iets om mee te pronken en dat te koesteren, in plaats van dat het een aanleiding is om koste wat het kost de waarheid boven water te krijgen. Daarmee is de weg vrijgemaakt voor het herdefiniëren en herinterpreteren van de Bijbel over vooral actuele morele kwesties zoals homoseksualiteit, abortus, maar ook wezenlijke doctrines zoals de maagdelijke conceptie en de lichamelijke opstanding van Jezus.  

Liefde als toverwoord
Een progressief christen is van mening dat er naast de Bijbel ook andere boeken zijn, die door God geïnspireerd zijn. Daarmee krijgen diverse onderwerpen een make-over. Een woord dat men in deze context heel veel hoort is het woord 'liefde'. Liefde is het toverwoord. Maar zodra liefde uit zijn Bijbelse context wordt geplukt, wordt het een verzamelnaam voor alles wat vooral niet-confronterend is, maar juist aangenaam en bevestigend.

Het gevolg is dat het hart van de Evangelieboodschap verschuift van zonde en verlossing naar sociale rechtvaardigheid. Er is geen enkele twijfel dat de Bijbel ons gebiedt om voor de minderbedeelden te zorgen en op te komen voor de onderdrukten. Dit is een zeer reëel en zeer belangrijk onderdeel van wat het betekent om te leven als christen. De kernboodschap van het christendom echter - het Evangelie - is dat Jezus stierf voor onze zonden, werd begraven en is opgestaan, en daardoor ons met God verzoende. Dit is de boodschap die echte vrijheid brengt aan de onderdrukten.  

Maar veel progressieve christenen vinden het idee dat God als Vader Zijn Zoon aan het kruis liet sterven, beschamend of zelfs afschuwelijk. Soms aangeduid als 'kosmische kindermishandeling'[1], wordt het idee van bloedverzoening niet langer benadrukt en zelfs helemaal ontkend. In plaats daarvan richt men zich op het bestrijden van sociale onrechtvaardigheid en het doen van goede werken. “Zonde scheidt ons niet van God”, bepaalt men, “we zijn gemaakt naar Zijn beeld en dus goed gemaakt. God eist niet echt een offer voor onze zonden, aangezien de eerste christenen heidense voorbeelden van dierenoffers hebben gebruikt om het verhaal van Jezus in soortgelijke bewoordingen te vertellen. De taak die we hebben is slechts het tonen van liefde, door gerechtigheid te brengen aan de onderdrukten en behoeftigen te helpen...”  

Subtiel en vermengd
Het spreken van de waarheid is één van die dingen waarop Jezus tijdens Zijn rondwandeling op deze aarde het felst werd aangevallen. De waarheid die Jezus verkondigde was het Evangelie van het Koninkrijk van God en dit vatte Hij samen in Johannes 18: ‘Hiertoe ben Ik geboren en hiertoe ben Ik in de wereld gekomen, opdat Ik voor de waarheid zou getuigen; een ieder die uit de waarheid is, hoort naar Mijn stem’ (vers 37).  

Het identificeren van de kenmerken van progressief christendom is niet altijd makkelijk - soms zijn ze subtiel en vermengd met veel waarheid. Het zijn echter halve waarheden en die zijn vaak erger dan hele leugens. Halve waarheden zetten ons op het verkeerde been: ze hebben een schijn van waarheid, maar worden tot leugen omdat ze de volle waarheid niet weergeven. Een halve waarheid komt nooit bij God vandaan.  

Het progressief christendom kan overtuigend en aanlokkelijk zijn, maar als het tot een hoger doel dan het Woord van God wordt verheven, is het een directe aanval op onze Heer en Verlosser Jezus Christus en worden de fundamenten van het Evangelie ontwapend van haar reddende kracht. We moeten er aan de andere kant ook niet verbaasd over zijn, dat de waarheid wordt aangevallen. De Bijbel voorzegt immers dat er een tijd zal zijn dat de mensen niet meer naar de waarheid zullen luisteren maar naar verzinselen over de waarheid[2]. Jezus Zelf waarschuwt ons in Mattheüs 7:15 ‘Maar wees op uw hoede voor de valse profeten, die in schapenvacht naar u toe komen maar van binnen zijn zij roofzuchtige wolven’

De tijden zijn veranderd
Onze cultuur en maatschappij zien waarheid als iets dat in ons is, afhankelijk van onze groei en wat we ervan begrijpen. Op die stelling is het progressief christendom grotendeels gebaseerd. Maar de Bijbel ziet waarheid als buiten ons en wat we vervolgens wel of niet kunnen geloven, maar het blijft hoe dan ook nog steeds de waarheid. Waarheid verandert niet door mijn gevoelens, jouw mening of door onze ervaring. En dat is wat er verloren gaat in onze maatschappij en dus ook in de kerk. Er is geen absolute waarheid meer deze dagen. Omdat de wereld-zonder-God het licht van Gods waarheid niet accepteert, is hun verstand overgeleverd aan de duisternis van de leugen.[3]  

Wat men met zoveel woorden eigenlijk zegt is: De tijden zijn veranderd, we moeten meegaan met de tijd en de culturele ontwikkelingen. Wat God te bieden heeft is niet van deze tijd, het iets van een andere wereld. Het is ouderwets en is niet relevant voor het leven hier en nu; bovendien word je beperkt in je vrijheid en in het genieten van het leven. Deze leugens hebben een enorme uitwerking op het menselijke denken en velen zijn slachtoffer van deze aanval van de leugen. Misschien kunnen we beter zeggen: velen hebben niet vastgehouden aan Gods waarheid en zijn er daardoor ingetuind.  

Met een beetje Bijbelkennis kunnen de leugens ontmaskerd worden. Wat is het dus belangrijk om te weten hoe de vork in de steel zit, Gods wapenrusting aan te trekken en vanuit het Woord gewapend te zijn om verkeerde denkbeelden op een afstand te houden. Onthoud: Jezus Christus is de personificatie van de Waarheid[4]. Laten we deze uitspraak als gordel om onze heupen[5] binden!  

Armand Gimbrère

[1] Alisa Childers – Another Gospel – A lifelong Christian Seeks Truth in Response to Progressive Christianity; Chapter 11
[2] 2 Timotheüs 4:3-4
[3] Efeze 4:17-18
[4] Johannes 14:6
[5] Efeze 6:14