Poetin en het Westen

Feike ter Velde • 93 - 2017 • Uitgave: 12
Een ordinaire ruzie?

Er is sprake van stijgende spanningen tussen het Westen en het Rusland van president Poetin. Als twee mensen ruzie maken, ga je altijd even kijken wat er aan de hand is en wie de schuld heeft van de ruzie. Misschien moeten we ook eens kijken naar de ruzie tussen Rusland en het Westen: Amerika, Europa, de NAVO. Met president Trump van Amerika aan de macht is dat misschien wel extra noodzakelijk. Maar het ligt ingewikkeld.

Er liggen al heel lang grote conflicten op tafel tussen het Westen en Rusland. Na de val van de Berlijnse muur en de ineenstorting van de Sovjet-Unie lag voor Rusland een groot probleem op tafel. De bezette landen van de Sovjet-Unie, vooral aan de westgrens, dienden altijd als een zekere buffer tegen eventuele militaire acties vanuit Europa tegen Rusland. Immers, de Tweede Wereldoorlog was nog niet zo lang geleden afgelopen.
Die oorlog werd ook aan Rusland opgedrongen door de inval van de nazi’s in 1941. Er was immers in 1939 een niet-aanvalsverdrag gesloten (het Molotov-Ribbentroppact) tussen Hitler en Stalin. Daarom was de inval van Duitsland een hele schok voor Joseph Stalin. Grote veldslagen hebben plaatsgevonden. De hele Tweede Wereldoorlog kostte aan Russische zijde tegen de dertig(!) miljoen doden! Dankzij grote overwinningen zoals de slag om Stalingrad moest Hitler bakzeil halen. De nazi’s werden in het Westen verslagen mede, omdat ze aan het Oostfront zulke verschrikkelijke nederlagen moesten incasseren. Ook vele duizenden jonge Duitsers vonden daar een bittere dood. Sommige stierven na een lange doodstrijd onder het kanongebulder van beide kanten. Het was winter en ijskoud. Voor de meeste stervenden was er geen hulp. Aan beide kanten niet. De veldslagen waren uitermate zwaar en hevig.

Dodenherdenking
Een voortdurende vernedering voor Rusland is het bagatelliseren van de strijd van de Russen tegen de nazi’s aan het Oostfront. Alsof dat niet zo veel voorstelde, is nog steeds de teneur in het Westen. We hebben er in onze geschiedenislessen op school ook maar weinig van meegekregen. Het aantal Russische doden is in onze boeken aanzienlijk lager dan in de werkelijkheid destijds.
De meimaand is de maand van de dodenherdenking, ook in Rusland. De verslaggeving op 9 mei door onze televisie is meestal niet meer dan de militaire parade op het Rode Plein in Moskou. Dat is arm en onvoldoende, want het ware treuren van de Russen krijgen we zo nooit in beeld. In dat enorme land, vooral in de westelijke helft van Rusland, staan de mensen met vlaggetjes buiten hun huizen gedurende de twee minuten stilte. De meesten huilen… elk jaar, want overal is wel een dode te herdenken die stierf onder erbarmelijke omstandigheden in de sneeuw op het slagveld, of die gewoon werd vermoord door woedende of plunderende nazi’s die de oorlog dreigden te verliezen.
Dodenherdenking is in Rusland elk jaar een groots en indrukwekkend gebeuren. Bij ons in het Westen is het, mede door de Koude Oorlog, niet in beeld. Mede daaruit is ook de irritatie tussen Rusland en het Westen te verklaren. Rusland voelt zich voortdurend miskend.

Communisme
Na het einde van de Koude Oorlog, mede door de ineenstorting van de Sovjet-Unie tijdens en na Gorbatsjov, kwamen de onderdrukte landen die van de Sovjet-Unie deel uitmaakten vrij. De landen van Oost-Europa en de Baltische Staten in het noordwesten van Europa konden diep ademhalen. De onderdrukking was voorbij.
De Sovjet-Unie ontstond in 1922 na de communistische revolutie van Vladimir Lenin in 1917. Na Lenin kwam de machtige dictator Joseph Stalin aan het roer en vestigde een nog sterkere dictatuur. Miljoenen mensenlevens werden opgeofferd voor het grote industrialisatieplan van Stalin. In 1941 vielen de nazi’s Rusland binnen, na vier jaar werden ze verslagen. De Sovjet-Unie werd een tweede grootmacht, naast de Verenigde Staten van Amerika. De Koude Oorlog ontstond, met een enorme wapenwedloop als gevolg. De wereld stond aan de rand van een enorme afgrond door wederzijds wantrouwen. De atoombom werd de grootste bedreiging.
Maar de ideologie van de Sovjets – het communisme – verpieterde steeds meer in de hoofden en de harten van de Sovjetburgers en van vele politici. Michael Gorbatsjov trachtte het communisme te redden met hervormingen, maar dat bleek spoedig de katalysator van de ineenstorting van het hele Sovjetsysteem. Er kwam een machtsstrijd in het Kremlin. Haastig zocht men een nieuwe staatsvorm: de Russische Federatie werd een feit. Na enige spanningen werd Vladimir Poetin de nieuwe leider.

Miskenning door het Westen
Meer dan tachtig procent van de Russen noemt zichzelf christen – Russisch-orthodox. De Russische kerk is een belangrijke factor, ook in de politiek. Het wantrouwen jegens het immorele Westen is nog steeds groot en de laatste jaren alleen nog maar toegenomen. Men is niet vergeten dat de nazi’s in 1941 het land binnenvielen en daarmee het niet-aanvalsverdrag met de Sovjets met voeten hebben getreden. Stalin was volstrekt verrast door de inval.
Die nazi’s, dat waren de West-Europeanen. Diezelfde Europeanen, samen met de Amerikanen, beloofden na de ineenstorting van de Sovjet-Unie, geen uitbreiding van de NAVO richting het Oosten, richting Rusland. Het tegendeel bleek! De belofte werd gebroken en de Baltische Staten en Polen traden toe tot de NAVO. De grenzen van het grootste land ter wereld hadden geen bufferzones meer tegen dat onbetrouwbare Westen.
Dertig miljoen doden in de 20e eeuw door de strijd tegen datzelfde bedrieglijke Westen hebben elke Rus tot op vandaag achterdochtig gemaakt. En wie zou dat vreemd of onbegrijpelijk vinden? De miskenning door het Westen van Ruslands cruciale rol in de bevrijding van Europa van de nazi’s heeft diepe sporen getrokken in de geest van de Russen. Daaraan voorbijgaan met een nieuwe onbetrouwbare politiek kan opnieuw een Koude Oorlog doen ontstaan en nog veel erger!

Machtswellust
De machtswellust van het Westen jegens Rusland is een gevaarlijke politiek. Rusland wil veiligheid voor de eigen burgers. Veiligheid vooral aan de westelijke grenzen. Men is de westerse inval – door de nazi's – niet vergeten. Dat is nog steeds een grote zaak in Rusland. Maar die strijd voor veiligheid lijkt in Russische ogen bij voorbaat verloren.
Wel heeft men een groot militair apparaat, veel te groot voor de huidige economie. De Russische economie is ongeveer een achtste(!) deel van de Amerikaanse economie. Na de ineenstorting van de olieprijs – de Russische economie drijft bijna geheel op olie-inkomsten – is de economie in een vrije val gekomen. De economische sancties van het Westen tegen Rusland werken uiteindelijk als een wurggreep.
Dat mag goed voelen voor de macht van het Westen tegenover de plannen van Poetin om weer een wereldmacht te worden. Maar je kunt een volk nooit in een wurggreep houden. Het Verdrag van Versailles, na de Eerste Wereldoorlog, bracht Hitler aan de macht en de Tweede Wereldoorlog was het gevolg. Daar had men destijds tegen gewaarschuwd. Maar niemand luisterde. Versailles was de grootste politieke wurggreep ooit, bedacht in Frankrijk met alle dramatische gevolgen van dien. Kijkend naar de politiek van het Westen jegens Rusland komen griezelig veel van diezelfde dingen in beeld.

Verwarring
De wereld komt steeds verder los van Bijbelse normen en geestelijke waarden. Dan gaat de wijsheid ontbreken en het politieke opportunisme zorgt voor diepe politieke valkuilen en afgronden. Europa is daardoor in grote verwarring geraakt. In die verwarring is een machtsgreep door de Antichrist – want die komt(!) – steeds beter voorstelbaar.

Feike ter Velde