Opwekking in de traditionele kerk?
Feike ter Velde • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 3
"Niet alleen in evangelische gemeentes en organisaties heerst een verlangen naar opwekking. Ook binnen de gevestigde kerken wordt in honderden (!) gebedsgroepen gebeden om een nieuwe werking van Gods Geest in Zijn kerk vandaag".
In 1995 publiceerden een aantal predikanten een evangelisch manifest en werd de Stichting 'Evangelisch Werkverband binnen de VPKN i.w.' (afgekort: EW) geboren, met als doel evangelische vernieuwing te brengen binnen de kaders van de SoW kerken. Haar motto is:
'Levend uit Gods liefde - Staande in de kerk - Bewogen met de wereld.' Met één van de oprichters had ik onlangs een gesprek. Het is Ds. Hans Eschbach, voorzitter van het EW, Hervormd predikant in Spijkenisse en enkele jaren geleden spreker op de Zoeklicht Toogdag.
Waarom is het EW opgericht en door wie?
Per jaar verlaten zo'n 60.000 mensen de SoW kerken. Sommigen gaan naar evangelische gemeenten. Maar de meesten keren de kerk volledig de rug toe. En helaas vaak ook de Heer van de Kerk, Jezus Christus. Het EW is opgericht door een aantal predikanten binnen de Hervormde-, Gereformeerde- en Evangelisch Lutherse kerk. Ze delen met elkaar hun verlangen naar geestelijke vernieuwing voor de kerken en hun pijn over de terugloop, binnen hun kerken.
Een stroom van reacties kwam los. Vele honderden gemeenteleden meldden zich, omdat ze zich herkenden in de visie van het Evangelisch Werkverband (EW). Onder hen ook zo'n 200 predikanten uit de SoW kerken.
We zijn nu een paar jaar verder. Steeds meer gemeenteleden uit de SoW kerken melden zich. Steeds meer activiteiten worden ontwikkeld. Een nieuwe beweging is geboren binnen de kerk. Wordt die evangelische beweging nu een nieuwe 'modaliteit' binnen de SoW kerken? Een gesloten groep? Eén van de kenmerken van de evangelische beweging is, dat ze voortdurend in beweging is! Het gaat niet om een klein groepje mensen in de kerk: het gaat om de hele kerk. Om Gods werk in en door de kerk vandaag. Daarom wil de evangelische beweging met haar duidelijke identiteit en geloofsbeleving in het geheel van die kerk dienstbaar zijn.
Na gesprekken met de leiding van de landelijke kerken is door hen uitgesproken, dat ze het EW zien als een kerkelijke spreekbuis van de evangelische beweging. Dat wil het EW dan ook graag zijn.
Is die terugloop niet een gevolg van de moderne/vrijzinnige theologie?
Dat is zeker één van de factoren. We moeten belijden, dat er geestelijk verval is; dat kernwaarheden van de Heilige Schrift ter discussie worden gesteld. Toch is dat niet de enige oorzaak. Want ook in gemeentes, waar de volheid van de Schrift verkondigd wordt zien we terugloop. De secularisatie zit heel diep in ons volk. Mensen denken, zonder God ook te kunnen leven.
Hoe komt het, dat het werk van de Heilige Geest zo onderbelicht is in de kerk?
Het is dank zij de Pinksteropwekking vanuit het begin van deze eeuw, dat er ook in de kerken weer oog gekomen is voor de persoon en het werk van de Heilige Geest. Juist de honger naar Gods Geest vind ik één van de hoopvolle tekenen van deze tijd. De introductie van de Alphacursus door de IZB (een toerustingsorgaan van de Gereformeerde Bond binnen de Hervormde kerk) vind ik hier een teken van. Vorig jaar hebben we in de Dorpskerk van Spijkenisse voor het eerst een Pinksterappèl gehouden. Tussen Pasen en Pinksteren heb ik gesproken over de persoon en het werk van de Heilige Geest. In de Pinksteravonddienst hebben we toen gelegenheid geboden aan mensen om naar voren te komen in de kerk en onder handoplegging voorbede te ontvangen voor hun persoonlijke noden of voor de vervulling met de Heilige Geest. Het was zeer indrukwekkend om zo'n 100 mensen naar voren te zien komen op de uitnodiging. Terwijl onze jongerenpraiseband aanbiddingsliederen zong baden vier teams van ouderlingen voor de gemeenteleden.
Is er nu sprake van een opwekking in uw gemeente? Ziet u nog een opwekking komen in de kerk?
Nee, ik noem dat geen opwekking. We zijn dankbaar voor de groei die we in onze wijkgemeente mogen zien. Maar onder een opwekking versta ik, dat Gods volk, de gemeente, tot een diep berouw komt over haar zonde en met ongekende kracht van de Heilige Geest en diepe bewogenheid voor het verlorene mensen in hun omgeving gaat bereiken met het Evangelie. Dat zie ik nog niet gebeuren.
Het Evangelisch Werkverband weet zich geroepen om binnen de kerken te zoeken naar geestelijke vernieuwing. Wij kunnen geen opwekking 'organiseren'. Wat wij kunnen doen is de kanalen graven, zodat als God Zijn zegen uitstort, die zegen naar alle hoeken van Zijn kerk (en van ons land) kan stromen.
Daarom zien we het gebedswerk als een belangrijke pijler van onze beweging. Enkele honderden kerkelijke gebedsgroepen zijn al actief. Wij stimuleren het gebed om de opwekking. Organiseren toerustings- en bezinningsdagen, enz.
Hoe belangrijk is belijdenis van zonden hierbij?
Heel belangrijk. Samen met andere delen van de gebedsbeweging in Nederland bereiden we ons voor op een tijd van verootmoediging en schuldbelijdenis aan het eind van dit millennium.
We hebben het als kerken en als christenen niet zo geweldig gedaan in de afgelopen eeuw. Aan het begin van de eeuw was bijna heel Nederland -althans in naam- christen. Nu is dat minder dan 50 %. En hoeveel van hen leven er werkelijk intensief met hun Heer en Heiland?
Maar moet er in de kerken niet juist ook op het gebied van de theologie een bekering komen tot Gods Woord?
We hebben inderdaad het gevoel, dat vernieuwing van de gemeente ook alles te maken heeft met vernieuwing van de predikant. Je kunt als herder de gemeente niet verder helpen, dan daar waar je zelf staat in je leven met de Here Jezus. We hebben plannen om met name ons ook te richten op de opleiding van predikanten. Hoe zou het zijn als er meer aandacht en ruimte kwam voor een bijbels-orthodoxe theologie in onze opleidingen. Zodat jonge predikanten vol van Gods liefde en bewogenheid de gemeente zouden ingaan? In feite zien we nu al een beweging in die richting, die zeer bemoedigend is.
Maar kunt u nu met uw geloofsvisie terecht in de kerk? Is daar ruimte voor?
Ik ben nu 20 jaar predikant in de Hervormde Kerk. In die jaren heb ik geleerd met vrijmoedigheid Gods Woord te verkondigen in alle geledingen van de kerk. Daar krijg ik ook zeker de ruimte voor. Het EW is als beweging door de synoden erkend als een legitieme stroming binnen de kerk. Inmiddels zijn zo'n 200 predikanten min of meer betrokken bij deze beweging. Soms merken we, dat predikanten vast dreigen te lopen. Aan de andere kant ervaren we ook veel vrijheid. Wat ik bijvoorbeeld heel leuk vind is, dat we in onze ring van predikanten op het eiland Voorne en Putten nu samen het boek van het EW 'Vurig Verlangen' gaan bespreken. Veel van mijn collega's hebben andere theologische visies. Maar er is een eerlijk en open gesprek mogelijk.
Hebt u nu in uw leven ook zelf een persoonlijke opwekking beleefd?
Als jongen van 17,18 jaar ben ik in Den Haag tot geloof in de Here Jezus gekomen. Al snel kwam ik bij Youth for Christ terecht. In die beweging heb ik 10 jaar als stafwerker mogen dienen, zowel in Nederland als in Denemarken. Daarna ben ik predikant geworden. Het is mijn verlangen om de kracht, de bewegelijkheid, de blijdschap van de evangelische beweging ook binnen de kerk gestalte te geven. In die jaren zijn er bergen en dalen geweest. Periodes, waarin het moeilijk was. Toen mijn zoon ernstig ziek was heb ik met God geworsteld. Soms ben ik moe van de vele taken en verantwoordelijkheden. Maar als ik dan weer meemaak, hoe mensen Christus vinden, dan weet ik het: doorgaan! Van de week kwam er nog een meisje naar me toe. Ze herinnerde me aan een gesprek, dat ik jaren geleden met haar gevoerd had op een conferentie. Dominee, dat gesprek is voor mij het begin geweest van een leven met de Here Jezus. Dat zijn voor mij momenten van diepe dankbaarheid aan onze hemelse Vader. Hij is met ons op weg, met Zijn kerk op weg. Hij laat niet los het werk van Zijn handen.
Welke andere pijlen heeft het EW op haar boog?
Een groot project voor ons is de uitgave van het 'Evangelisch Liedboek voor de kerken'. Het wordt een officiële uitgave van het Boekencentrum, waarin 500 liederen uit de evangelische liederenschat bijeen zijn gebracht:- uit de Johan de Heer bundel, de Opwekkingsbundel, maar ook nieuwe liederen. Op die manier hopen we een impuls te kunnen geven aan de lofprijzing in de gemeente. Na de zomer moet de bundel uitkomen.
Op 5 juni vieren we onze vierde 'verjaardag' als EW met een landelijke dag in de Kruiskerk in Nijkerk. Inmiddels leven duizenden mensen binnen de SoW kerken met het EW mee. Op deze dag verwachten we er zo'n 800 in Nijkerk. Ons gebed is, dat de Here ons wil leiden langs een weg van verootmoediging naar een tijd van opwekking. Van nieuw geestelijk leven, ook binnen de traditionele kerken. Wat zou het geweldig zijn, als juist in deze kerken Gods Geest ruimte mag vinden om Zijn werk te doen!
Feike ter Velde
In 1995 publiceerden een aantal predikanten een evangelisch manifest en werd de Stichting 'Evangelisch Werkverband binnen de VPKN i.w.' (afgekort: EW) geboren, met als doel evangelische vernieuwing te brengen binnen de kaders van de SoW kerken. Haar motto is:
'Levend uit Gods liefde - Staande in de kerk - Bewogen met de wereld.' Met één van de oprichters had ik onlangs een gesprek. Het is Ds. Hans Eschbach, voorzitter van het EW, Hervormd predikant in Spijkenisse en enkele jaren geleden spreker op de Zoeklicht Toogdag.
Waarom is het EW opgericht en door wie?
Per jaar verlaten zo'n 60.000 mensen de SoW kerken. Sommigen gaan naar evangelische gemeenten. Maar de meesten keren de kerk volledig de rug toe. En helaas vaak ook de Heer van de Kerk, Jezus Christus. Het EW is opgericht door een aantal predikanten binnen de Hervormde-, Gereformeerde- en Evangelisch Lutherse kerk. Ze delen met elkaar hun verlangen naar geestelijke vernieuwing voor de kerken en hun pijn over de terugloop, binnen hun kerken.
Een stroom van reacties kwam los. Vele honderden gemeenteleden meldden zich, omdat ze zich herkenden in de visie van het Evangelisch Werkverband (EW). Onder hen ook zo'n 200 predikanten uit de SoW kerken.
We zijn nu een paar jaar verder. Steeds meer gemeenteleden uit de SoW kerken melden zich. Steeds meer activiteiten worden ontwikkeld. Een nieuwe beweging is geboren binnen de kerk. Wordt die evangelische beweging nu een nieuwe 'modaliteit' binnen de SoW kerken? Een gesloten groep? Eén van de kenmerken van de evangelische beweging is, dat ze voortdurend in beweging is! Het gaat niet om een klein groepje mensen in de kerk: het gaat om de hele kerk. Om Gods werk in en door de kerk vandaag. Daarom wil de evangelische beweging met haar duidelijke identiteit en geloofsbeleving in het geheel van die kerk dienstbaar zijn.
Na gesprekken met de leiding van de landelijke kerken is door hen uitgesproken, dat ze het EW zien als een kerkelijke spreekbuis van de evangelische beweging. Dat wil het EW dan ook graag zijn.
Is die terugloop niet een gevolg van de moderne/vrijzinnige theologie?
Dat is zeker één van de factoren. We moeten belijden, dat er geestelijk verval is; dat kernwaarheden van de Heilige Schrift ter discussie worden gesteld. Toch is dat niet de enige oorzaak. Want ook in gemeentes, waar de volheid van de Schrift verkondigd wordt zien we terugloop. De secularisatie zit heel diep in ons volk. Mensen denken, zonder God ook te kunnen leven.
Hoe komt het, dat het werk van de Heilige Geest zo onderbelicht is in de kerk?
Het is dank zij de Pinksteropwekking vanuit het begin van deze eeuw, dat er ook in de kerken weer oog gekomen is voor de persoon en het werk van de Heilige Geest. Juist de honger naar Gods Geest vind ik één van de hoopvolle tekenen van deze tijd. De introductie van de Alphacursus door de IZB (een toerustingsorgaan van de Gereformeerde Bond binnen de Hervormde kerk) vind ik hier een teken van. Vorig jaar hebben we in de Dorpskerk van Spijkenisse voor het eerst een Pinksterappèl gehouden. Tussen Pasen en Pinksteren heb ik gesproken over de persoon en het werk van de Heilige Geest. In de Pinksteravonddienst hebben we toen gelegenheid geboden aan mensen om naar voren te komen in de kerk en onder handoplegging voorbede te ontvangen voor hun persoonlijke noden of voor de vervulling met de Heilige Geest. Het was zeer indrukwekkend om zo'n 100 mensen naar voren te zien komen op de uitnodiging. Terwijl onze jongerenpraiseband aanbiddingsliederen zong baden vier teams van ouderlingen voor de gemeenteleden.
Is er nu sprake van een opwekking in uw gemeente? Ziet u nog een opwekking komen in de kerk?
Nee, ik noem dat geen opwekking. We zijn dankbaar voor de groei die we in onze wijkgemeente mogen zien. Maar onder een opwekking versta ik, dat Gods volk, de gemeente, tot een diep berouw komt over haar zonde en met ongekende kracht van de Heilige Geest en diepe bewogenheid voor het verlorene mensen in hun omgeving gaat bereiken met het Evangelie. Dat zie ik nog niet gebeuren.
Het Evangelisch Werkverband weet zich geroepen om binnen de kerken te zoeken naar geestelijke vernieuwing. Wij kunnen geen opwekking 'organiseren'. Wat wij kunnen doen is de kanalen graven, zodat als God Zijn zegen uitstort, die zegen naar alle hoeken van Zijn kerk (en van ons land) kan stromen.
Daarom zien we het gebedswerk als een belangrijke pijler van onze beweging. Enkele honderden kerkelijke gebedsgroepen zijn al actief. Wij stimuleren het gebed om de opwekking. Organiseren toerustings- en bezinningsdagen, enz.
Hoe belangrijk is belijdenis van zonden hierbij?
Heel belangrijk. Samen met andere delen van de gebedsbeweging in Nederland bereiden we ons voor op een tijd van verootmoediging en schuldbelijdenis aan het eind van dit millennium.
We hebben het als kerken en als christenen niet zo geweldig gedaan in de afgelopen eeuw. Aan het begin van de eeuw was bijna heel Nederland -althans in naam- christen. Nu is dat minder dan 50 %. En hoeveel van hen leven er werkelijk intensief met hun Heer en Heiland?
Maar moet er in de kerken niet juist ook op het gebied van de theologie een bekering komen tot Gods Woord?
We hebben inderdaad het gevoel, dat vernieuwing van de gemeente ook alles te maken heeft met vernieuwing van de predikant. Je kunt als herder de gemeente niet verder helpen, dan daar waar je zelf staat in je leven met de Here Jezus. We hebben plannen om met name ons ook te richten op de opleiding van predikanten. Hoe zou het zijn als er meer aandacht en ruimte kwam voor een bijbels-orthodoxe theologie in onze opleidingen. Zodat jonge predikanten vol van Gods liefde en bewogenheid de gemeente zouden ingaan? In feite zien we nu al een beweging in die richting, die zeer bemoedigend is.
Maar kunt u nu met uw geloofsvisie terecht in de kerk? Is daar ruimte voor?
Ik ben nu 20 jaar predikant in de Hervormde Kerk. In die jaren heb ik geleerd met vrijmoedigheid Gods Woord te verkondigen in alle geledingen van de kerk. Daar krijg ik ook zeker de ruimte voor. Het EW is als beweging door de synoden erkend als een legitieme stroming binnen de kerk. Inmiddels zijn zo'n 200 predikanten min of meer betrokken bij deze beweging. Soms merken we, dat predikanten vast dreigen te lopen. Aan de andere kant ervaren we ook veel vrijheid. Wat ik bijvoorbeeld heel leuk vind is, dat we in onze ring van predikanten op het eiland Voorne en Putten nu samen het boek van het EW 'Vurig Verlangen' gaan bespreken. Veel van mijn collega's hebben andere theologische visies. Maar er is een eerlijk en open gesprek mogelijk.
Hebt u nu in uw leven ook zelf een persoonlijke opwekking beleefd?
Als jongen van 17,18 jaar ben ik in Den Haag tot geloof in de Here Jezus gekomen. Al snel kwam ik bij Youth for Christ terecht. In die beweging heb ik 10 jaar als stafwerker mogen dienen, zowel in Nederland als in Denemarken. Daarna ben ik predikant geworden. Het is mijn verlangen om de kracht, de bewegelijkheid, de blijdschap van de evangelische beweging ook binnen de kerk gestalte te geven. In die jaren zijn er bergen en dalen geweest. Periodes, waarin het moeilijk was. Toen mijn zoon ernstig ziek was heb ik met God geworsteld. Soms ben ik moe van de vele taken en verantwoordelijkheden. Maar als ik dan weer meemaak, hoe mensen Christus vinden, dan weet ik het: doorgaan! Van de week kwam er nog een meisje naar me toe. Ze herinnerde me aan een gesprek, dat ik jaren geleden met haar gevoerd had op een conferentie. Dominee, dat gesprek is voor mij het begin geweest van een leven met de Here Jezus. Dat zijn voor mij momenten van diepe dankbaarheid aan onze hemelse Vader. Hij is met ons op weg, met Zijn kerk op weg. Hij laat niet los het werk van Zijn handen.
Welke andere pijlen heeft het EW op haar boog?
Een groot project voor ons is de uitgave van het 'Evangelisch Liedboek voor de kerken'. Het wordt een officiële uitgave van het Boekencentrum, waarin 500 liederen uit de evangelische liederenschat bijeen zijn gebracht:- uit de Johan de Heer bundel, de Opwekkingsbundel, maar ook nieuwe liederen. Op die manier hopen we een impuls te kunnen geven aan de lofprijzing in de gemeente. Na de zomer moet de bundel uitkomen.
Op 5 juni vieren we onze vierde 'verjaardag' als EW met een landelijke dag in de Kruiskerk in Nijkerk. Inmiddels leven duizenden mensen binnen de SoW kerken met het EW mee. Op deze dag verwachten we er zo'n 800 in Nijkerk. Ons gebed is, dat de Here ons wil leiden langs een weg van verootmoediging naar een tijd van opwekking. Van nieuw geestelijk leven, ook binnen de traditionele kerken. Wat zou het geweldig zijn, als juist in deze kerken Gods Geest ruimte mag vinden om Zijn werk te doen!
Feike ter Velde
