(On)oplosbare kwesties
Joop Schotanus • 78 - 2002/03 • Uitgave: 14
Naar aanleiding van het artikel over problemen met onderlinge relaties in een gemeente, kreeg ik van verschillende kanten een vraag of ik daarmee hun gemeente bedoelde. We mogen er van overtuigd zijn, dat geen enkele gemeente immuun is voor problemen. Waar het dan om gaat is de vraag of er genoeg wijsheid aanwezig is om er mee om te gaan. Of men op tijd en op de juiste manier de draadjes uit een verwarde kluwen te pakken heeft. Een klimaat van onderling vertrouwen in stand houden, zal van doorslaggevende betekenis zijn. Gebrek aan vertrouwen kan tot grote problemen leiden.
Een vakantie-ervaring
In de vakantie probeer ik elke zomer op een 'vrije' zondag een dienst te bezoeken van een meer kerkelijke stijl. Anders dan ik gewend ben. Ten minste een stijl die in vergelijking met de diensten waar ik zelf naar toe ga of vaak voorga enigszins afwijkt. De afgelopen zomer was dat in een gereformeerde kerk. Als je dan flink op tijd bent ga je ergens in het midden zitten, verwachtende dat de rest voor je zich vanzelf gaat opvullen. Dat gebeurde vanwege de vakantietijd niet en zo zat ik dus bij wijze van spreken op de voorste rij. Nog even dacht ik: de dominee gaat straks wel vragen of de mensen wat naar voren willen komen, maar dat gebeurde ook niet. Als intochtslied werd een 'Johannes de Heer' lied gezongen uit de bundel van het Evangelisch Werkverband, wat ik natuurlijk van harte kon meezingen. Ik moest me een beetje inhouden om de zaak niet te overstemmen. De psalmen verder in de dienst deden ook hun werk. De prediker gebruikte in z'n preek heel duidelijke illustraties uit de boekjes van het voormalig Instituut voor Evangelisatie. De vrijblijvendheid (of moet ik zeggen de afstandelijkheid) waarop ogenschijnlijk door de mensen aan de dienst werd deelgenomen, gaf mij de gedachte dat ze daar nooit onenigheid met elkaar zouden kunnen krijgen. Vooral ook de manier, waarop men na de dienst naar de fiets en de auto snelde om weer op tijd thuis te komen.
Andere ervaringen
In andersoortige gemeenten heb je andere ervaringen. Het moment dat de klok aanwijst, waarop de dominee in de voornoemde kerk 'amen' zegt, is in de gemeenten die ik nu bedoel meestal het moment waarop de voorganger de prediking begint. De stijl van de hele dienst is wat losser. Altijd wel enige gelegenheden, waarop er iets gebeurt of gezegd wordt dat op de lachspieren (die de Schepper ons gaf) werkt. Spurgeon zou zeggen: Ik heb liever dat ze lachen dan dat ze slapen. De inhoud van de prediking van de beide diensten maakte in wezen geen verschil. In de gereformeerde kerk zag ik niemand aantekeningen maken. In de diensten waar ik zelf voorga zie ik haast altijd wel enkele mensen die ijverig bezig zijn om van de dingen die ze horen iets op te schrijven. Ogenschijnlijk ook hier weinig reden tot onenigheid.
Achter de schermen
In latere nagesprekken ontdek je dat het niet overal rozengeur en maneschijn is. Dat intochtslied wat ik in voornoemde kerk zo van harte had meegezongen had van mijn buurman naast me beslist niet gehoeven. Hij had genoeg aan de psalmen vertrouwde hij me bij het uitgaan van de kerk toe. In de Evangelie Gemeenten ontdek je ook vaak dat de smaken over de te zingen liederen nogal eens sterk verschillen. Dit soort kwesties kunnen leiden tot spanningen. Meestal kan men hier wel heel lang mee leven in de sfeer van 'geven en nemen', totdat er een kwestie ontstaat, die van een meer ingrijpende aard is. Naar aanleiding van zo'n bepaalde kwestie komt er wrijving en spanning.
Vleugels worden partijen
Tot op een bepaald moment viel er best met elkaar te leven. Bepaalde voorkeuren hadden een eigen aanhang. Dan eens hoorde je aanmerkingen op de prediking en dan weer op het zingen. Maar de twee vleugels hielden elkaar een beetje in het evenwicht van geven en nemen, totdat...
Er gebeurde iets, waardoor de zaken op scherp kwamen te staan. De spanning wordt wrijving, de wrijving wordt botsing en de vleugels worden partijen. De kwesties lijken nu onoplosbaar. Er ontstaat een crisissituatie. Veelal na een periode van groei en bloei. Daarom is het ook nooit los te zien van het werk van de grote Tegenstander.
De neerwaartse spiraal
De onderlinge verhoudingen laten nu heel wat te wensen over. Wantrouwen is veelal het resultaat van een oorspronkelijk te groot vertrouwen, dat door een samenloop van omstandigheden ernstig geschonden wordt. Wantrouwen heeft een dynamiek dat doorvreet in de onderlinge verhoudingen in de gemeente. Het heeft z'n invloed op de gezinnen en jammer genoeg ook op de jonge mensen. Men gaat de gemeenteleden indelen en een etiketje geven van bij een bepaalde partij te horen. Vermeende nare eigenschappen van een broeder of zuster worden breed uitgemeten. Men richt zich op het negatieve. Als de Raad niet in staat is boven de partijen te staan, dan is het hek van de dam. Het respect voor de Raad, en daarmee het gezag, gaat dan verdwijnen. Gezag is een geestelijke eigenschap die tot respect zal leiden en zodra een Raad dat moet afdwingen op grond van bepaalde regels wordt ook dit onderdeel van een neerwaartse spiraal.
De opwaartse spiraal
Hoe kan er een keer komen in de neerwaartse gang. Een door en door bijbelse prediking over onze omgang met de Heer. Een geloofswerkelijkheid ervaren, die helemaal afgestemd is op de Stem van God. Aanspraak maken op Zijn beloften. Ingaan in Zijn ononderbroken Sabbatsrust. De geloofsrust willen blijven ervaren als het hoofdkenmerk van ons christenleven. Elk uur, elk ogenblik. Onze reacties op teleurstellingen en gekwetstheden onder controle van de Heilige Geest brengen en houden. Om alle kritische stemmen in ons hart het zwijgen op te kunnen leggen moet men bij voortduring alleen maar oog hebben voor het geestelijk welzijn van medebroeders en -zusters. Elke negatieve gedachte ten aanzien van een broeder of zuster mijlenver van je afwerpen. Een diepgaande bezinning op gang brengen die zal leiden tot verootmoediging. Bezinning moet vooraf gaan aan verootmoediging. Om in die opwaartse spiraal terecht te komen en te blijven is er veel geduld, vertrouwen en gebed nodig. Hij die het gekrookte riet niet verbreekt, wil ook ons voor elkaar gebruiken, om al wat beschadigd is op den duur te herstellen. Daar mag de basis in vertrouwen voor gelegd worden.
Joop Schotanus
Een vakantie-ervaring
In de vakantie probeer ik elke zomer op een 'vrije' zondag een dienst te bezoeken van een meer kerkelijke stijl. Anders dan ik gewend ben. Ten minste een stijl die in vergelijking met de diensten waar ik zelf naar toe ga of vaak voorga enigszins afwijkt. De afgelopen zomer was dat in een gereformeerde kerk. Als je dan flink op tijd bent ga je ergens in het midden zitten, verwachtende dat de rest voor je zich vanzelf gaat opvullen. Dat gebeurde vanwege de vakantietijd niet en zo zat ik dus bij wijze van spreken op de voorste rij. Nog even dacht ik: de dominee gaat straks wel vragen of de mensen wat naar voren willen komen, maar dat gebeurde ook niet. Als intochtslied werd een 'Johannes de Heer' lied gezongen uit de bundel van het Evangelisch Werkverband, wat ik natuurlijk van harte kon meezingen. Ik moest me een beetje inhouden om de zaak niet te overstemmen. De psalmen verder in de dienst deden ook hun werk. De prediker gebruikte in z'n preek heel duidelijke illustraties uit de boekjes van het voormalig Instituut voor Evangelisatie. De vrijblijvendheid (of moet ik zeggen de afstandelijkheid) waarop ogenschijnlijk door de mensen aan de dienst werd deelgenomen, gaf mij de gedachte dat ze daar nooit onenigheid met elkaar zouden kunnen krijgen. Vooral ook de manier, waarop men na de dienst naar de fiets en de auto snelde om weer op tijd thuis te komen.
Andere ervaringen
In andersoortige gemeenten heb je andere ervaringen. Het moment dat de klok aanwijst, waarop de dominee in de voornoemde kerk 'amen' zegt, is in de gemeenten die ik nu bedoel meestal het moment waarop de voorganger de prediking begint. De stijl van de hele dienst is wat losser. Altijd wel enige gelegenheden, waarop er iets gebeurt of gezegd wordt dat op de lachspieren (die de Schepper ons gaf) werkt. Spurgeon zou zeggen: Ik heb liever dat ze lachen dan dat ze slapen. De inhoud van de prediking van de beide diensten maakte in wezen geen verschil. In de gereformeerde kerk zag ik niemand aantekeningen maken. In de diensten waar ik zelf voorga zie ik haast altijd wel enkele mensen die ijverig bezig zijn om van de dingen die ze horen iets op te schrijven. Ogenschijnlijk ook hier weinig reden tot onenigheid.
Achter de schermen
In latere nagesprekken ontdek je dat het niet overal rozengeur en maneschijn is. Dat intochtslied wat ik in voornoemde kerk zo van harte had meegezongen had van mijn buurman naast me beslist niet gehoeven. Hij had genoeg aan de psalmen vertrouwde hij me bij het uitgaan van de kerk toe. In de Evangelie Gemeenten ontdek je ook vaak dat de smaken over de te zingen liederen nogal eens sterk verschillen. Dit soort kwesties kunnen leiden tot spanningen. Meestal kan men hier wel heel lang mee leven in de sfeer van 'geven en nemen', totdat er een kwestie ontstaat, die van een meer ingrijpende aard is. Naar aanleiding van zo'n bepaalde kwestie komt er wrijving en spanning.
Vleugels worden partijen
Tot op een bepaald moment viel er best met elkaar te leven. Bepaalde voorkeuren hadden een eigen aanhang. Dan eens hoorde je aanmerkingen op de prediking en dan weer op het zingen. Maar de twee vleugels hielden elkaar een beetje in het evenwicht van geven en nemen, totdat...
Er gebeurde iets, waardoor de zaken op scherp kwamen te staan. De spanning wordt wrijving, de wrijving wordt botsing en de vleugels worden partijen. De kwesties lijken nu onoplosbaar. Er ontstaat een crisissituatie. Veelal na een periode van groei en bloei. Daarom is het ook nooit los te zien van het werk van de grote Tegenstander.
De neerwaartse spiraal
De onderlinge verhoudingen laten nu heel wat te wensen over. Wantrouwen is veelal het resultaat van een oorspronkelijk te groot vertrouwen, dat door een samenloop van omstandigheden ernstig geschonden wordt. Wantrouwen heeft een dynamiek dat doorvreet in de onderlinge verhoudingen in de gemeente. Het heeft z'n invloed op de gezinnen en jammer genoeg ook op de jonge mensen. Men gaat de gemeenteleden indelen en een etiketje geven van bij een bepaalde partij te horen. Vermeende nare eigenschappen van een broeder of zuster worden breed uitgemeten. Men richt zich op het negatieve. Als de Raad niet in staat is boven de partijen te staan, dan is het hek van de dam. Het respect voor de Raad, en daarmee het gezag, gaat dan verdwijnen. Gezag is een geestelijke eigenschap die tot respect zal leiden en zodra een Raad dat moet afdwingen op grond van bepaalde regels wordt ook dit onderdeel van een neerwaartse spiraal.
De opwaartse spiraal
Hoe kan er een keer komen in de neerwaartse gang. Een door en door bijbelse prediking over onze omgang met de Heer. Een geloofswerkelijkheid ervaren, die helemaal afgestemd is op de Stem van God. Aanspraak maken op Zijn beloften. Ingaan in Zijn ononderbroken Sabbatsrust. De geloofsrust willen blijven ervaren als het hoofdkenmerk van ons christenleven. Elk uur, elk ogenblik. Onze reacties op teleurstellingen en gekwetstheden onder controle van de Heilige Geest brengen en houden. Om alle kritische stemmen in ons hart het zwijgen op te kunnen leggen moet men bij voortduring alleen maar oog hebben voor het geestelijk welzijn van medebroeders en -zusters. Elke negatieve gedachte ten aanzien van een broeder of zuster mijlenver van je afwerpen. Een diepgaande bezinning op gang brengen die zal leiden tot verootmoediging. Bezinning moet vooraf gaan aan verootmoediging. Om in die opwaartse spiraal terecht te komen en te blijven is er veel geduld, vertrouwen en gebed nodig. Hij die het gekrookte riet niet verbreekt, wil ook ons voor elkaar gebruiken, om al wat beschadigd is op den duur te herstellen. Daar mag de basis in vertrouwen voor gelegd worden.
Joop Schotanus
