Nieuwe regering Israël

Met 64 zetels hebben zij een ruime meerderheid in de Knesset (Israëlische parlement) bemachtigd. Voor premier Netanyahu zijn de belangrijkste doelen van de nieuwe regering:

• beletten dat Iran een kernmacht wordt;

• uitbreiding van het aantal landen waarmee Abraham-akkoorden zijn gesloten;

• Israël blijven opbouwen als innovatieve grootmacht;

• handhaving van de openbare orde en veiligheid.

Eind december heeft Netanyahu een regeerakkoord afgesloten met zijn ultraorthodoxe en nationalistische bondgenoten. Maar aangezien die ook hun wensen hebben, is er bezorgdheid over het te verwachten streng religieuze en nationalistische beleid. Tijdens de beëdiging van de regering werd er buiten de Knesset gedemonstreerd door lhbtq’ers.  

Maoz tegen lhbtq-onderwijs
Er zijn een aantal omstreden bewindslieden aangesteld. In het regeerakkoord is afgesproken om het gezag over het onderwijssysteem over te dragen aan Avi Maoz, leider van de eenmansfractie Noam. Hij is aangesteld als onderminister over immigratie en onderwijs en is tegen het huidige lhbtq -onderwijs op Israëlische openbare scholen. Maoz is ook tegen Gay Pride parades in Jeruzalem. Netanyahu wil echter dat die parades in Jeruzalem blijven. Onder progressieve mensen bestaat de vrees dat lhbtq -verworvenheden zullen verdwijnen. Maoz kan dus op tegenwerking rekenen, met name van Ron Huldai, de linkse burgemeester van Tel Aviv. Deze wil zich tot het uiterste verzetten tegen inperking van bereikte lhbtq-rechten.  

Smotrich beheert nederzettingen
Bezalel Smotrich, leider van Religieus Zionisme, wordt minister van financiën. Hij krijgt tevens meer te zeggen over het goedkeuringsproces voor de bouw van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Goedkeuring van de premier is voortaan alleen nog nodig in de eerste fase van een project van nieuwe nederzettingen. Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever vrezen dat de nieuwe regering haar greep op de Palestijnse gebieden verder zal versterken en de bouw van Joodse nederzettingen sterk zal uitbreiden. Een tweestatenoplossing om het Israëlisch-Palestijns conflict te beëindigen komt nog verder weg te staan. De nieuwe regering moet wel oppassen; eventuele annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever kan bestaande Abraham-akkoorden in gevaar brengen.  

Ben-Gvir minister van veiligheid
De meest controversiële minister is Itamar Ben-Gvir, leider van Otzma Yehudit. Hij is omstreden, omdat hij aanhanger was van de extremistische rabbi Meir Kahane, wiens partij Kach werd beschouwd als terreurorganisatie en daarom verboden. Otzma Yehudit wordt beschouwd als de legale opvolger van de Kach partij. Ben-Gvir is aangewezen als minister van nationale veiligheid. Hij zal meer bevoegdheden krijgen over veel aspecten van het politiewerk. Hij wil agenten meer vrijheid geven om met scherp te schieten en hen beter beschermen tegen juridische vervolging. Het liefst ziet Ben-Gvir dat agenten immuun worden voor vervolging.  

Bijzondere wetgeving
Enkele dagen vóór de beëdiging van de nieuwe regering heeft het Israëlische parlement enkele wetten goedgekeurd, waardoor juridische belemmeringen voor het aanstellen van enkele bewindvoerders zijn weggenomen. Hierdoor kon bijvoorbeeld Aryeh Deri, leider van Shas, aantreden als minister van binnenlandse zaken en van volksgezondheid en als vicepremier.  

Amerikaanse verkiezingen
Op 8 november zijn in de Verenigde Staten tussentijdse verkiezingen geweest. In het Huis van Afgevaardigden hebben de Republikeinen een meerderheid van minstens negen zetels bemachtigd. In de Senaat daarentegen hebben de Democraten een kleine meerderheid van twee zetels verkregen. Het is dus niet uitgelopen op een grote overwinning van de Republikeinen, terwijl veel Amerikaanse media die wel verwachtten.  

Dat minder Amerikanen de overstap van de Democraten naar de Republikeinen maakten lijkt met name aan Donald Trump te liggen. Veel Republikeinse senaatskandidaten waren zeer pro-Trump en steunden zijn voorverkiezing als presidentskandidaat voor 2024. Maar Trump is nog steeds omstreden wegens zijn rol bij de Capitoolbestorming van 6 januari 2021 en zijn betwisting van de uitslag van de laatste presidentsverkiezingen. Door het tegenvallende verkiezingsresultaat begint bij de Republikeinen het besef steeds meer door te dringen dat zij de presidentsverkiezingen van volgend jaar zullen verliezen als Trump dan hun officiële presidentskandidaat is.  

Dat plaatst ook Netanyahu voor een dilemma. Door de Amerikaanse NBC is aan hem gevraagd of hij zijn openlijke steun wil uitspreken voor de terugkeer van Trump in het Witte Huis; ze hebben immers jarenlang heel goed samengewerkt. Maar Netanyahu wil zich niet in een mijnenveld begeven door steun aan Trumps herverkiezing uit te spreken. Hij wil goed omgaan met iedereen die tot president wordt gekozen, en dat wordt met steun aan Trump lastig als Trump niet wordt herkozen als Amerikaanse president. Bovendien is Israël voor uitbreiding van de Abraham-akkoorden niet afhankelijk Trump, want de kiem van deze akkoorden ligt niet bij Donald Trump.  

Kiem Abraham-akkoorden
De Abraham-akkoorden zijn namelijk niet op initiatief van Trump tot stand gekomen. In 2015 werd premier Netanyahu door de Republikeinen uitgenodigd om in het Amerikaanse Congres een toespraak te houden over de nucleaire deal (JCPOA), die Amerika wilde sluiten met Iran. Netanyahu is toen uitgebreid ingegaan op de gevaren van dit nucleaire akkoord. De Israëlische premier wilde zo verhinderen dat dit akkoord er zou komen. Dat is niet gelukt, omdat wel de meerderheid, maar niet de vereiste tweederde meerderheid van de congresleden tegen de deal stemde. De toespraak van Netanyahu werd echter met verbazing gevolgd door diverse Golfstaten, die ook bevreesd zijn voor een nucleair Iran. Het was voor hen ongekend dat een Israëlische premier het Amerikaanse Congres toesprak met als doel de Amerikaanse president Obama te beletten om zijn nucleaire deal met Iran af te sluiten. Zij begrepen dat Israël een belangrijke bondgenoot zou kunnen zijn tegen de gemeenschappelijke vijand Iran, zowel militair als economisch. Dit was de kiem van de Abraham-akkoorden.  

Bij zijn bezoek aan de Amerikaanse president Trump in 2017 vertelde Netanyahu dat er plukrijpe vruchten waren, namelijk vredesverdragen met diverse Arabische Golfstaten. Daar is daarna jaren aan gewerkt. Jared Kushner, de Joodse schoonzoon en naaste adviseur van Donald Trump, is van grote invloed geweest op de uiteindelijke Abraham-akkoorden.  

Stabiele Israëlische regering?
Het is de vraag of we hier te maken hebben met een stabiele regering. De bevolking heeft wel behoefte aan meer veiligheidsmaatregelen, maar op veel invloed van religieuze partijen zitten de meeste Israëliërs niet te wachten. Dat kan een oorzaak zijn van vroegtijdig vallen van deze regering. Het is ook de vraag in hoeverre Messiaanse Joden en andere christenen last zullen krijgen van nieuwe regelgeving. Laten we bidden voor hun bescherming en dat zij nog steeds het Evangelie vrij kunnen verkondigen, bijvoorbeeld via ‘One for Israel’ of Bijbelverspreiding.  

Kees Noorlander