Nieuw op Buitenlandse Zaken

Jaap Spaans • 89 - 2013 • Uitgave: 2
Sinds het aantreden van de regeringscoalitie begin november 2012, heeft ons land een nieuwe minister van Buitenlandse Zaken (BuZa). Veranderingen zijn al aangekondigd op het gebied van het Midden-Oostenbeleid en de verhouding tot Europa. Wat kunnen we verwachten?

Voor een handelsnatie als Nederland zijn goede internationale betrekkingen belangrijk. Vanuit het ministerie van BuZa worden onze belangen op de wereld behartigd door ruim 150 vertegenwoordigingen. Artikel 90 van onze Grondwet schrijft voor, dat de regering de ontwikkeling van de internationale rechtsorde bevordert. In het regeerakkoord wordt ruimschoots aandacht besteed aan de positie van ons land in Europa en de wereld. Twee PvdA-ministers zwaaien de scepter op het departement, Frans Timmermans als minister van BuZa en Lilianne Ploumen als minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

Talenknobbel
Timmermans is een gedreven politicus en uitstekend communicator. Hij beschikt over een talenknobbel en spreekt zes talen vloeiend. In een recent interview met de Duitse krant Die Welt, gaf hij aan een fan te zijn van Duitsland en pleitte voor meer aandacht voor de Duitse taal. “Er is een tragisch misverstand in Europa. Mensen denken dat kennis van de Engelse taal genoeg is” (citaat). Hij is voorstander van meer Nederlands-Duitse samenwerking. Europa zal een steeds grotere rol gaan spelen in het buitenlands beleid en daar zit een logica achter. De legermachten van de EU-lidstaten bij elkaar opgeteld, zouden een van de machtigste legers ter wereld vormen. Verdeeldheid en communicatieproblemen belemmeren dit proces.
Veel actuele onderwerpen vereisen een internationale aanpak, zoals de concurrentie met andere economische machtsblokken en het toezicht op financiële instellingen om nieuwe crises te voorkomen. Dat geldt ook voor bestrijding van grensoverstijgende criminaliteit zoals mensenhandel, terrorisme, identiteitsfraude en computercriminaliteit. Ik verwacht dat het proces van globalisering de Europese integratie in een stroomversnelling zal brengen. Veel christenen zijn daarover bezorgd. Het leidt onvermijdelijk tot machtsconcentratie, verschuiving van het individuele belang naar het algemeen belang en toenemende druk op grondrechten.

Israël
Ook Israël kan rekenen op een beleidsomslag bij BuZa. Bij de Israëlcritici waren de verwachtingen bij het aantreden van Timmermans hoog gespannen. In het verleden uitte hij als Kamerlid kritiek op de pro-Israëlische koers van Nederland. In maart 2012 bestempelde hij het voornemen van Israël om de banden te verbreken met de Mensenrechtenraad van de VN als ongehoord. Dat Israël buitenproportioneel en onevenredig wordt bekritiseerd in VN-organisaties, wordt stelselmatig genegeerd.
Op 12 december 2012 zond Timmermans een uitgebreide brief over het kabinetsbeleid ten aanzien van het Midden-Oosten Vredesproces naar de Tweede Kamer. Daarin toont hij zich voorstander van een twee-statenoplossing met Oost-Jeruzalem als hoofdstad van een Palestijnse staat. Hij bepleit een evenwichtig en gecoördineerd EU-optreden. De Israëlische nederzettingenpolitiek wordt als een bedreiging voor het vredesproces beschouwd, maar er is ook kritiek op Hamas. De brief ‘ademt uit’ dat de druk op Israël zal toenemen. Nederland is niet meer de vanzelfsprekende vriend van de Joodse staat. Dat kwam onlangs al tot uitdrukking bij de stemming in de VN over de waarnemersstatus voor de Palestijnen. Van de 193 lidstaten stemden er 138 voor de resolutie, 9 tegen en 41 onthielden zich van stemming, waaronder Nederland. Vijf lidstaten waren afwezig. Door de waarnemersstatus hebben de Palestijnen spreekrecht en mogen zij lid worden van VN-organisaties.
Het is niet uitgesloten dat er procedures tegen Israëlische politici en militairen zullen volgen bij het in Den Haag gevestigde Internationaal Strafhof. Of deze ontvankelijk worden verklaard zal de tijd leren. Waarom richt de aandacht van de hele wereld zich op een demografisch en geografisch nietig stukje land op de navel van de aarde? Ik kan het alleen maar verklaren vanuit een Bijbels en profetisch perspectief. Israël raakt in een universeel isolement en Jeruzalem ontwikkelt zich tot een schaal der bedwelming voor de volkeren (Zacharia 12:2,3).

NAVO
Op 7 december nam het kabinet het besluit om Patriot-eenheden te plaatsen in Turkije. Het land had erom verzocht in het kader van het NAVO-bondgenootschap, vanwege de raketdreiging uit buurland Syrië. Of de Patriotraketten daadwerkelijk operationeel worden, hangt af van de situatie daar. De NAVO loopt het risico direct betrokken te raken bij de explosieve situatie in het Midden-Oosten. Die is nu veel grimmiger en instabieler dan tijdens de Golfoorlogen van 1991 en 2003, toen ook Patriot-eenheden werden geleverd.
Turkije, tot 2010 een van de belangrijkste bondgenoten van Israël en zelf gewikkeld in een felle strijd met de Koerdische bevrijdingsbeweging PKK, is thans een van de felste critici van Israël. De Turkse premier Erdogan kwalificeerde Israël onlangs nog als ‘terreurstaat’ en beschuldigde het land van ‘etnische zuivering’ in Gaza. Minister Timmermans veroordeelde die uitspraak weliswaar, maar het vormde geen belemmering om Patriot-eenheden toe te zeggen.
De situatie illustreert de turbulente profetische tijden waarin we leven. Tijdens de beëdiging van nieuwe ministers van het kabinet, legden twee van hen de ambtseed af in plaats van de belofte. De beide ministers op BuZa. Zij beantwoordden de eed met: “Zo waarlijk helpe mij God Almachtig.” Timmermans is belijdend rooms-katholiek. Het is mijn bede dat hij, bij de uitvoering van het buitenlands beleid, zicht krijgt op de profetische aspecten van de Bijbel en de bijzondere positie die Israël inneemt in Gods Heilsplan. Ook de Willibrord-vertaling is daar duidelijk over.

Jaap Spaans