New Age denken in de kerk

Bol.com verkocht in 2020 60% meer boeken over astrologie in vergelijking met 2019, en online gepersonaliseerde astrologie apps zijn super populair en worden door miljoenen mensen gebruikt. Astrologie - de leer die de samenhang tussen de stand van de hemellichamen (vooral planeten en sterren) en het leven op aarde beschrijft - is een van de aspecten van de hedendaagse spiritualiteit. Het is niet een wetenschap maar een vorm van waarzeggerij. Andere overtuigingen en praktijken zijn yoga en mindfulness, de wet van aantrekking, mediumschap en channeling, astrale projectie, alternatieve genezingspraktijken zoals reiki, reïncarnatie en karma, en het geloof dat fysieke objecten spirituele energie bevatten. Deze geloofsovertuigingen en praktijken zijn niet geworteld in een Bijbels wereldbeeld, maar vinden hun oorsprong in de New Age-ideologie.

Velen vallen ten prooi  
Mijn zoon schreef zijn thesis voor de afronding van zijn studie theologie over de New Age-beweging en hoe wij daar Bijbels gezien op moeten antwoorden. Hij ontdekte dat deze manier van denken bij steeds meer mensen de overhand krijgt. Mijn zoon bezocht een vriend uit zijn jeugd. Deze vriend bleek diezelfde dag, samen met zijn vriendin, deel te nemen aan een online workshop over meditatie, waarin ze onder andere het dier in zichzelf moesten ontdekken en zich als dat dier moesten gaan gedragen. We liepen samen te wandelen in het bos, kwamen een vrouw tegen die zomaar tegen ons begon te praten over het aanbreken van het tijdperk van Aquarius en daar helemaal vol van was.
Kortgeleden kwam er op zondagmorgen, nadat ik in een gemeente had gepreekt, een jonge vrouw naar mij toe. Ze vertelde dat ze vorig jaar december tot geloof in Jezus Christus is gekomen en dat ze tot die tijd diep in de New Age-beweging heeft gezeten. Zij heeft nu ontdekt hoe occult zij bezig is geweest en hoe duister deze ideologie is.

Nadruk op gevoel en ervaring  
New Age-doctrines kunnen zelfs in christelijke kerken en onder christenen voet aan de grond krijgen en de uitleg van het Evangelie beïnvloeden. Op welk gebieden vindt er een verschuiving plaats, weg van gezonde Bijbelse leer, onder invloed van de New Age beweging? Ik noem er een paar.

Ten eerste zien we dat er een ongezonde aandacht is voor de beleving, die ten koste gaat van aandacht voor de Bijbel en de gezonde leer. In de New Age-beweging gaat het vooral om het verkrijgen van een bepaald bewustzijn – dat je er achter komt dat je zelf god bent – en dat gebeurt door ervaringen die je krijgt door bijvoorbeeld te mediteren. Je moet gaan voelen dat je één bent met het alles en dus één bent met God. Er ligt dus een nadruk op het gevoel, en dat gevoel verkrijg je door ervaringen. Deze spiritualiteit heeft dus een mystiek karakter, de leer doet er minder toe.

Verschil tussen God en mens is er niet
In de New Age-beweging wordt tegen mensen gezegd: ‘Wees stil en weet dat je god bent’. Door middel van meditatie moet je daar achter komen, je ervan bewust worden. Deze god is niet de almachtige, persoonlijke Schepper die in het eerste hoofdstuk van de Bijbel wordt voorgesteld en Die er altijd al is geweest, ook voordat hemel en aarde zijn geschapen. Deze god lijkt meer op een onpersoonlijke energie, en daarom wordt er gewoon­lijk naar verwezen in onpersoonlijke termen als ‘Wezen’, ‘De Bron’, ‘Oneindige Intelligentie’, ‘Principe’, ‘De Kracht’, maar ook ‘de Christus’. God wordt beschreven als de som van alles wat bestaat. Dus, in een zeer reële zin, is er niets anders. Jij bent god. Ik ben god. Alles is god en alles is één. Kan het zijn dat wij zo gewend zijn geraakt aan preken waarin het draait om onszelf, en wat wij uit ons geloof kunnen verkrijgen voor onszelf, dat we niet meer gewend zijn aan preken waarin het gaat over God? Het besef van verschil tussen God en ons is soms zo weinig aanwezig. We hebben Hem verlaagd tot ons niveau, of onszelf opgehemeld tot Zijn niveau, en hebben geen benul meer van de afstand die er is tussen God en Zijn schepping en dus ook tussen God en ons. Op subtiele wijze dringt de tijdgeest door in het denken van christenen. We hebben preken en onderwijs nodig over de majesteit, de grootheid en de heiligheid van God.

Geloof in het onbegrensde potentieel van de mens In de New Age kom je ook duidelijk de cultus van de zelfaanbidding tegen, de nadruk op geloof in jezelf. Om­dat je zelf ook god bent gaat men uit van de onbegrens­de mogelijkheden van de mens. Soms wordt het Evange­lie ook in die richting uitgelegd. In Amerika deed iemand onderzoek naar het geloof van de gemiddelde ‘evange­lical’, waar dat uit bestaat.

Het gaat over ‘ik’
Kort gezegd kwam het hierop neer dat een heel grote groep zei dat de kern van hun geloof was: ‘God helpt mij om te geloven in mijzelf en om het meeste uit mijn leven te halen. Samen met God is niets onmogelijk en kunnen mijn dromen uitkomen.’ Ik ben bang dat heel wat liederen die populair zijn gewor­den in evangelische kringen deze sfeer ademen. Het gaat zo vaak over ‘ik’, ‘mij’, ‘wij’ en ‘ons’ en wat er allemaal in ons en door ons kan gebeuren door het geloof.
Toch is dat meer de moderne tijdgeest dan de spiritualiteit van de Bijbel. Daar komen we immers zo veel mensen tegen die ook faalden en zwak waren, of die vanwege hun geloof in God en gehoorzaamheid aan Hem veel hebben moeten lijden. We mogen de Heere God niet verlagen tot onze dienstknecht, tot iemand die vooral voor ons nuttig en bruikbaar is. Waar het om gaat is dat wij Hem gaan zien in Zijn heerlijkheid, begrijpen wat de Heere Jezus Christus voor ons heeft gedaan, en daarom voor Hem neerknielen in aanbidding en overgave.
Het geloof waar de Heilige Schriften ons toe oproepen is niet vooral een formule tot een succesverhaal. Het sluit veel meer aan bij de echte liefde zoals we die in een goed huwe­lijk tegenkomen, zodat we tegen onze God en Verlosser zeggen: ‘Heere, hier ben ik, ik wil U dienen en eren in voorspoed en tegenspoed, in ziekte en gezondheid, en rijkdom en armoede. In wat voor omstandigheden ik ook terechtkom, ik leef nu om U te aanbidden.’ Verlos ons, o Heere, van onze eigengerichtheid.

Oscar Lohuis