Naar een nieuw christendom?
ds. H.J. Hegger • 78 - 2002/03 • Uitgave: 11
Ds. H.J. Hegger (ex RK-priester -thans N.H.) stuurde ons een hoofdstuk uit zijn nog niet gepubliceerde boek "Naar een nieuw christendom”. We wisselden van gedachten over inhoud. Hier volgt een gedeelte uit dat hoofdstuk, waarvan we denken dat het de moeite van het lezen meer dan waard is.
Die oproep om terug te keren naar het oorspronkelijke levende Woord van God, naar de bijbelse manier van denken, kwam Jezus duur te staan. Hij, de Nederige en Zachtmoedige, werd verworpen door de Joodse godsdienstige prominenten van toen. Hij werd veroordeeld om, vastgespijkerd aan een paar balken, een gruwelijke dood te ondergaan.
Dat is gebeurd op instigatie van enkele extremisten. Die fanatiekelingen wilden zich niet bekeren tot die nieuwe manier van denken. Ze vonden Zijn prediking veel te eenvoudig. Vooral met die gelijkenissen uit het dagelijkse leven zou iedereen het Evangelie kunnen begrijpen. Maar dan zouden de mensen de ingewikkelde leersystemen van hun leiders niet meer nodig hebben. En dat zou de machtspositie van deze religieuze regentenkliek in gevaar brengen. Vooral ook het feit dat het eeuwige leven volgens Jezus slechts verkrijgbaar zou zijn via genade en geloof in Hem alleen, maakte hen razend. Daarom hebben ze Hem zo uitermate fel bestreden. Ze hebben korte metten gemaakt met deze Profeet; zoals ook nu velen van het kerkelijke establishment klokkenluiders die oproepen tot een terugkeer naar het denken van de Stichter van het christendom, buiten spel willen zetten. Terugkeren naar de eenvoudige Jezus met Zijn eenvoudige bood- schap? Nee, dat kan niet, zo beweren ze. Je kunt twintig eeuwen kerkgeschiedenis niet terugdraaien. Nee, is dan mijn antwoord, dat kunnen wij inderdaad niet, maar Jezus kan dat wel door de kracht van Zijn Geest. Hij kan en wil ons weer terugbrengen naar het Evangelie zoals Hij dat bedoeld heeft.
Wat was die manier van denken? Dat was het denken vanuit een Persoon, vanuit Iemand, vanuit de God van het Verbond. En dat denken vanuit God kreeg vlees en bloed in het vertrouwen. Dat heeft de Here dan ook steeds van Israël gevraagd: Vertrouw op Mij! Maar meestal wilden zij dat niet. Ze vertrouwden liever op zichzelf. Hun manier van denken was het eigen machtsdenken. Ze wilden steunen op hun eigen leger, op hun slimme diplomatieke gekonkel met de grootmachten die hen omringen, op de plannetjes die ze beraamden, op hun eigen onderhouding van Gods geboden waardoor ze verdiensten tegenover God meenden te kunnen vergaren. Later kwam daarbij het steunen op de ingewikkelde leerstelsels, de gecompliceerde casuïstiek die hun rabbi's hadden bedacht. En de christenen zijn hen later daarin gevolgd.
Dat Jezus een nieuwe manier van denken op het oog had, blijkt ook -uit Zijn eerste oproep in Marcus 1:15, die in het Nederlands wordt weergegeven met "Bekeert u". Maar in het Grieks staat: "Metanoeite, dat samengesteld is uit noeite = denkt, meta = anders" [11. Bekering is volgens Hem dus in de eerste plaats een kwestie van anders gaan denken. Dat heeft wel tot gevolg dat iemand die bekeerd is, ook anders gaat leven. Maar als die andere manier van leven niet voortkomt uit een andere manier van denken, uit het denken vanuit Christus, heeft dat veranderde gedragspatroon voor Gods aangezicht geen enkele waarde. Bekeringen in de betekenis van veranderingen van gedragspatronen komen in alle religies voor. Dat iemand van een zuiplap in een geheelonthouder of van een hoerenloper in een trouwe echtgenoot verandert, is niet typisch christelijk. Een bekering heeft pas de wezenlijke bijbelse trekken wanneer het natuurlijke denken van een mens totaal gewijzigd is en het denken van de Bijbel daarvoor in de plaats is gekomen. Wezenlijke kenmerken daarvan zijn vooral: het denken vanuit Christus als de Levende en het roemen in zwakheid.
U zult intussen wel begrepen hebben dat sommige vragen heel pijnlijk zullen zijn, met name ook voor u heel persoonlijk. Ontvlucht die dan niet, maar ga na of die vragen misschien niet vanuit een zondig en beperkt mens zoals ik ben, maar vanuit Gods Woord op u worden afgevuurd. Als dat zo is, realiseer u dan dat de vleesgeworden Liefde van God, Jezus Christus, een vriendelijk maar indringend gesprek met u wil beginnen. Wees dan niet bang en stribbel niet tegen. Want Jezus wil van de ene kant wel heel duidelijk zijn. Hij windt er geen doekjes om. Hij zegt u precies waar het op staat. Hij weet meer dan wie ook, dat zachte heelmeesters stinkende wonden maken.
Jezus weet dat het de akelige omklemming van ons eigen 'ik' is waardoor wij verhinderd worden om te gaan denken vanuit Hem. Hij kan en wil echter geen water bij de wijn doen. Hij blijft erop hameren dat we Hem moeten volgen op Zijn kruisweg en dat we dat zondige 'ik' met Hem aan het kruis moeten slaan. Een andere weg naar Hem en Zijn heerlijke liefde is er niet. Maar die kruisweg - dat hebt u intussen wel begrepen - is een weg die voert naar de plaats van de terechtstelling waar ons zondige 'ik' geëxecuteerd gaat worden. En alles in ons, heel onze instinctieve drang naar zelfbehoud, verzet zich daartegen. Maar Hij heeft beloofd dat Hij kracht geven zal aan een ieder die in Hem gelooft.
Ik kan me dan ook heel goed voorstellen dat iemand daarom zegt: "Als u dàt aan mij kwijt wilt, hoeft het voor mij niet." Ik begrijp dat, maar ik vind het jammer voor u. Want wanneer wij niet met Christus willen sterven aan ons zondige 'ik', zullen we ook niet met Hem kunnen opstaan tot het nieuwe leven in Hem, het denken vanuit en in Hem. Wanneer wij geen deel willen hebben aan Zijn lijden en niet met Hem gekruisigd willen worden, zullen we ons ook niet met Hem kunnen verblijden. Dan hebben we geen "deel aan de goddelijke natuur" (2 Petr. 1:4), geen deel aan de Zoon van God.
[I] Wanneer wij in de Nederlandse vertaling van het Nieuwe Testament het woord 'bekeren tegenkomen, staat er een enkele keer in het Grieks 'epistrephoó , bijv. Matt. 13:15; Hand. 26:18. Dat betekent een verandering van de wil en dus van het gedrag. Je zou dat dus voor alle duidelijkheid misschien beter kunnen weergeven met: "Keer je (geestelijk) om" of "Sla (geestelijk) een andere (de tegenovergestelde) richting in." In al de andere gevallen staat 'metanoeite', en zou 'Ga anders denken" de bedoeling
beter weergeven.
ds. H.J. Hegger
Die oproep om terug te keren naar het oorspronkelijke levende Woord van God, naar de bijbelse manier van denken, kwam Jezus duur te staan. Hij, de Nederige en Zachtmoedige, werd verworpen door de Joodse godsdienstige prominenten van toen. Hij werd veroordeeld om, vastgespijkerd aan een paar balken, een gruwelijke dood te ondergaan.
Dat is gebeurd op instigatie van enkele extremisten. Die fanatiekelingen wilden zich niet bekeren tot die nieuwe manier van denken. Ze vonden Zijn prediking veel te eenvoudig. Vooral met die gelijkenissen uit het dagelijkse leven zou iedereen het Evangelie kunnen begrijpen. Maar dan zouden de mensen de ingewikkelde leersystemen van hun leiders niet meer nodig hebben. En dat zou de machtspositie van deze religieuze regentenkliek in gevaar brengen. Vooral ook het feit dat het eeuwige leven volgens Jezus slechts verkrijgbaar zou zijn via genade en geloof in Hem alleen, maakte hen razend. Daarom hebben ze Hem zo uitermate fel bestreden. Ze hebben korte metten gemaakt met deze Profeet; zoals ook nu velen van het kerkelijke establishment klokkenluiders die oproepen tot een terugkeer naar het denken van de Stichter van het christendom, buiten spel willen zetten. Terugkeren naar de eenvoudige Jezus met Zijn eenvoudige bood- schap? Nee, dat kan niet, zo beweren ze. Je kunt twintig eeuwen kerkgeschiedenis niet terugdraaien. Nee, is dan mijn antwoord, dat kunnen wij inderdaad niet, maar Jezus kan dat wel door de kracht van Zijn Geest. Hij kan en wil ons weer terugbrengen naar het Evangelie zoals Hij dat bedoeld heeft.
Wat was die manier van denken? Dat was het denken vanuit een Persoon, vanuit Iemand, vanuit de God van het Verbond. En dat denken vanuit God kreeg vlees en bloed in het vertrouwen. Dat heeft de Here dan ook steeds van Israël gevraagd: Vertrouw op Mij! Maar meestal wilden zij dat niet. Ze vertrouwden liever op zichzelf. Hun manier van denken was het eigen machtsdenken. Ze wilden steunen op hun eigen leger, op hun slimme diplomatieke gekonkel met de grootmachten die hen omringen, op de plannetjes die ze beraamden, op hun eigen onderhouding van Gods geboden waardoor ze verdiensten tegenover God meenden te kunnen vergaren. Later kwam daarbij het steunen op de ingewikkelde leerstelsels, de gecompliceerde casuïstiek die hun rabbi's hadden bedacht. En de christenen zijn hen later daarin gevolgd.
Dat Jezus een nieuwe manier van denken op het oog had, blijkt ook -uit Zijn eerste oproep in Marcus 1:15, die in het Nederlands wordt weergegeven met "Bekeert u". Maar in het Grieks staat: "Metanoeite, dat samengesteld is uit noeite = denkt, meta = anders" [11. Bekering is volgens Hem dus in de eerste plaats een kwestie van anders gaan denken. Dat heeft wel tot gevolg dat iemand die bekeerd is, ook anders gaat leven. Maar als die andere manier van leven niet voortkomt uit een andere manier van denken, uit het denken vanuit Christus, heeft dat veranderde gedragspatroon voor Gods aangezicht geen enkele waarde. Bekeringen in de betekenis van veranderingen van gedragspatronen komen in alle religies voor. Dat iemand van een zuiplap in een geheelonthouder of van een hoerenloper in een trouwe echtgenoot verandert, is niet typisch christelijk. Een bekering heeft pas de wezenlijke bijbelse trekken wanneer het natuurlijke denken van een mens totaal gewijzigd is en het denken van de Bijbel daarvoor in de plaats is gekomen. Wezenlijke kenmerken daarvan zijn vooral: het denken vanuit Christus als de Levende en het roemen in zwakheid.
U zult intussen wel begrepen hebben dat sommige vragen heel pijnlijk zullen zijn, met name ook voor u heel persoonlijk. Ontvlucht die dan niet, maar ga na of die vragen misschien niet vanuit een zondig en beperkt mens zoals ik ben, maar vanuit Gods Woord op u worden afgevuurd. Als dat zo is, realiseer u dan dat de vleesgeworden Liefde van God, Jezus Christus, een vriendelijk maar indringend gesprek met u wil beginnen. Wees dan niet bang en stribbel niet tegen. Want Jezus wil van de ene kant wel heel duidelijk zijn. Hij windt er geen doekjes om. Hij zegt u precies waar het op staat. Hij weet meer dan wie ook, dat zachte heelmeesters stinkende wonden maken.
Jezus weet dat het de akelige omklemming van ons eigen 'ik' is waardoor wij verhinderd worden om te gaan denken vanuit Hem. Hij kan en wil echter geen water bij de wijn doen. Hij blijft erop hameren dat we Hem moeten volgen op Zijn kruisweg en dat we dat zondige 'ik' met Hem aan het kruis moeten slaan. Een andere weg naar Hem en Zijn heerlijke liefde is er niet. Maar die kruisweg - dat hebt u intussen wel begrepen - is een weg die voert naar de plaats van de terechtstelling waar ons zondige 'ik' geëxecuteerd gaat worden. En alles in ons, heel onze instinctieve drang naar zelfbehoud, verzet zich daartegen. Maar Hij heeft beloofd dat Hij kracht geven zal aan een ieder die in Hem gelooft.
Ik kan me dan ook heel goed voorstellen dat iemand daarom zegt: "Als u dàt aan mij kwijt wilt, hoeft het voor mij niet." Ik begrijp dat, maar ik vind het jammer voor u. Want wanneer wij niet met Christus willen sterven aan ons zondige 'ik', zullen we ook niet met Hem kunnen opstaan tot het nieuwe leven in Hem, het denken vanuit en in Hem. Wanneer wij geen deel willen hebben aan Zijn lijden en niet met Hem gekruisigd willen worden, zullen we ons ook niet met Hem kunnen verblijden. Dan hebben we geen "deel aan de goddelijke natuur" (2 Petr. 1:4), geen deel aan de Zoon van God.
[I] Wanneer wij in de Nederlandse vertaling van het Nieuwe Testament het woord 'bekeren tegenkomen, staat er een enkele keer in het Grieks 'epistrephoó , bijv. Matt. 13:15; Hand. 26:18. Dat betekent een verandering van de wil en dus van het gedrag. Je zou dat dus voor alle duidelijkheid misschien beter kunnen weergeven met: "Keer je (geestelijk) om" of "Sla (geestelijk) een andere (de tegenovergestelde) richting in." In al de andere gevallen staat 'metanoeite', en zou 'Ga anders denken" de bedoeling
beter weergeven.
ds. H.J. Hegger
