Muziek ráákt en ontroert…
ds. Yme Horjus • 88 - 2012 • Uitgave: 18
Ik heb eigenlijk nooit zo beseft hoe belangrijk muziek in het leven van mensen kan zijn. Hoe mensen goede muziek hoger kunnen waarderen dan het mooiste proza of de ontroerendste poëzie. Ik ben zelf erg verbaal ingesteld en heb iets met taal. Ik kan erg genieten van de schoonheid waarmee dingen onder woorden worden gebracht. Taal is echt mijn ‘ding’, om het Paulien Cornelisse na te zeggen. Ik smul van haar boeken waarin ze de capriolen van mensen met taal smeuïg uit de doeken doet. Boeken zijn in het algemeen erg aan mij besteed.
Maar met muziek heb ik minder. Dat zal ook wel komen door mijn gehoorhandicap. Waar iedereen de vogels buiten hoort musiceren, is bij mij het vermogen om de hoge tonen te horen nagenoeg afwezig. Ik troost mij met de gedachte dat ik eenmaal een volmaakt gehoor zal hebben en ooit mag genieten van de hogere geluiden van het menselijke Herz-bereik. Mijn vrouw en ik zijn heel vaak in het concertgebouw in Amsterdam naar muziekuitvoeringen gegaan, maar ik merkte dat zij daarvan meer genoot dan ik. Muziek raakt en ontroert haar. Bij een operazangeres als Cecilia Bartoli kan zij de tranen in de ogen krijgen.
Rechtstreeks tot de ziel
Ergens kan ik dat niet helemaal vatten. Natuurlijk zie ik bij haar en anderen de ontroering voor muziek, maar ik sta erbij en kijk er een beetje naar. Ik voel me in diepste wezen een buitenstaander. De keren dat ik zelf in de concertzaal iets onderging van de muziek, waren als er een groot symfonieorkest alles uit de kast haalde en ik door het geweld van de muziek geïmponeerd raakte. Het was echter bij lange na niet wat mijn vrouw onderging. Het raakte haar ziel, niet de mijne. Althans niet echt.
We moeten de kracht van de muziek dan ook dáár zoeken! Ook voor mensen die echt iets met muziek hebben, lukt het niet om uit te kunnen leggen wat muziek met ze ‘doet’. Waarom vinden ze iets prachtig? Soms is het gewoon prachtig, omdat het prachtig is. Misschien is dat ook wel de clou las ik ergens. Sommige muziek lijkt zich aan het domein van de woorden en de formuleringen te onttrekken. Die muziek komt dan op een dieper niveau bij ons binnen, waar ze ‘iets’ met ons doet. De muziek spreekt dan rechtstreeks tot onze ziel!
Praise
Ik ben de laatste tijd steeds meer gaan begrijpen waarom praisemuziek zo belangrijk voor mensen is. Het ‘doet’ inderdaad iets met ze. Die muziek landt rechtstreeks in hun ziel. Het raakt hen soms meer dan alle woorden van de preek die ze op zondagmorgen aanhoren. Ik kom zelf altijd vooral voor de preek naar de dienst, maar er zijn veel kinderen van de Here, die het toch echt van de praisemuziek moeten hebben om aangeraakt en bemoedigd te worden. Natuurlijk zouden ze de preek niet uit de dienst willen weglaten, maar toch…
In de laatste decennia is de muziek belangrijker geworden in de samenkomsten binnen de evangelische wereld. Ik merk wel dat de preek daar wel eens in de verdrukking komt door de grote nadruk die aan de aanbidding wordt gegeven. We mogen dankbaar zijn voor goede muziek die volgens onderzoekster Miranda Klaver, auteur van een belangwekkend recent proefschrift, een vitaal aandeel kan leveren in een effectieve evangelisatie. Haar conclusie is dat praise meer doet dan een preek.
Laat ik daar niet negatief over doen. God is de bedenker en Schepper van muziek. Hij heeft het als het ware ‘uitgevonden’: melodieën, ritmen, instrumenten, geluiden, enzovoorts. Dat schrijft Ronald Koops in zijn nieuwste boek over aanbidding. Maar ik vraag me wel af waarom de volumeknop daarbij helemaal moet worden opengedraaid. Ik ken een gemeente vlak bij mij in de buurt, die ik wel eens gekscherend de gemeente ‘Decibellen’ noem. Ouderen in die gemeente klaagden over de geluidsoverlast die zij daarbij ervoeren, maar kregen te horen dat zij dan maar oordopjes moesten aanschaffen.
Gefluister
Merkwaardig eigenlijk dat dit op deze manier moet. Mijn eigen probleem is dat ik enigszins hardhorend ben, maar dat is God toch niet? God is toch niet doof? Wij moeten het toch niet willen zoeken in decibellen, maar in de kwaliteit van de samenzang en lofprijzing? Toen God zich aan Elia openbaarde was dat niet in een windvlaag, een aardbeving of een vuur, verschijnselen van spectaculaire aard, maar in het suizen van een zachte koelte…
Het gefluister van een zacht gebed kan de Here soms meer behagen dan het muzikale geweld uit geluidsboxen. Ik denk dat de Here meer welgevallen heeft in de stilte waarin wij Hem aanbidden, dan in al het lawaai dat wij produceren! Hij ziet het hart aan! Is er niet een aansprekend gedeelte uit het boek van de profeet Amos, waar kritisch gekeken wordt naar het muzikale bedrijf van mensen? ‘Doe van Mij weg het getier van uw liederen, het getokkel van uw harpen wil Ik niet horen. Maar laat het recht als water golven, en gerechtigheid als een immer vloeiende beek’ (Amos 5:23). Nee, natuurlijk niet: de volumeknop opendraaien is niet hetzelfde als niet oprecht zijn voor Hem! Laten wij onszelf toch in hemelsnaam niet pleasen met harde muziek, maar gericht zijn op Hem om Wie het in de aanbidding gaat!
Ds. Yme Horjus
Maar met muziek heb ik minder. Dat zal ook wel komen door mijn gehoorhandicap. Waar iedereen de vogels buiten hoort musiceren, is bij mij het vermogen om de hoge tonen te horen nagenoeg afwezig. Ik troost mij met de gedachte dat ik eenmaal een volmaakt gehoor zal hebben en ooit mag genieten van de hogere geluiden van het menselijke Herz-bereik. Mijn vrouw en ik zijn heel vaak in het concertgebouw in Amsterdam naar muziekuitvoeringen gegaan, maar ik merkte dat zij daarvan meer genoot dan ik. Muziek raakt en ontroert haar. Bij een operazangeres als Cecilia Bartoli kan zij de tranen in de ogen krijgen.
Rechtstreeks tot de ziel
Ergens kan ik dat niet helemaal vatten. Natuurlijk zie ik bij haar en anderen de ontroering voor muziek, maar ik sta erbij en kijk er een beetje naar. Ik voel me in diepste wezen een buitenstaander. De keren dat ik zelf in de concertzaal iets onderging van de muziek, waren als er een groot symfonieorkest alles uit de kast haalde en ik door het geweld van de muziek geïmponeerd raakte. Het was echter bij lange na niet wat mijn vrouw onderging. Het raakte haar ziel, niet de mijne. Althans niet echt.
We moeten de kracht van de muziek dan ook dáár zoeken! Ook voor mensen die echt iets met muziek hebben, lukt het niet om uit te kunnen leggen wat muziek met ze ‘doet’. Waarom vinden ze iets prachtig? Soms is het gewoon prachtig, omdat het prachtig is. Misschien is dat ook wel de clou las ik ergens. Sommige muziek lijkt zich aan het domein van de woorden en de formuleringen te onttrekken. Die muziek komt dan op een dieper niveau bij ons binnen, waar ze ‘iets’ met ons doet. De muziek spreekt dan rechtstreeks tot onze ziel!
Praise
Ik ben de laatste tijd steeds meer gaan begrijpen waarom praisemuziek zo belangrijk voor mensen is. Het ‘doet’ inderdaad iets met ze. Die muziek landt rechtstreeks in hun ziel. Het raakt hen soms meer dan alle woorden van de preek die ze op zondagmorgen aanhoren. Ik kom zelf altijd vooral voor de preek naar de dienst, maar er zijn veel kinderen van de Here, die het toch echt van de praisemuziek moeten hebben om aangeraakt en bemoedigd te worden. Natuurlijk zouden ze de preek niet uit de dienst willen weglaten, maar toch…
In de laatste decennia is de muziek belangrijker geworden in de samenkomsten binnen de evangelische wereld. Ik merk wel dat de preek daar wel eens in de verdrukking komt door de grote nadruk die aan de aanbidding wordt gegeven. We mogen dankbaar zijn voor goede muziek die volgens onderzoekster Miranda Klaver, auteur van een belangwekkend recent proefschrift, een vitaal aandeel kan leveren in een effectieve evangelisatie. Haar conclusie is dat praise meer doet dan een preek.
Laat ik daar niet negatief over doen. God is de bedenker en Schepper van muziek. Hij heeft het als het ware ‘uitgevonden’: melodieën, ritmen, instrumenten, geluiden, enzovoorts. Dat schrijft Ronald Koops in zijn nieuwste boek over aanbidding. Maar ik vraag me wel af waarom de volumeknop daarbij helemaal moet worden opengedraaid. Ik ken een gemeente vlak bij mij in de buurt, die ik wel eens gekscherend de gemeente ‘Decibellen’ noem. Ouderen in die gemeente klaagden over de geluidsoverlast die zij daarbij ervoeren, maar kregen te horen dat zij dan maar oordopjes moesten aanschaffen.
Gefluister
Merkwaardig eigenlijk dat dit op deze manier moet. Mijn eigen probleem is dat ik enigszins hardhorend ben, maar dat is God toch niet? God is toch niet doof? Wij moeten het toch niet willen zoeken in decibellen, maar in de kwaliteit van de samenzang en lofprijzing? Toen God zich aan Elia openbaarde was dat niet in een windvlaag, een aardbeving of een vuur, verschijnselen van spectaculaire aard, maar in het suizen van een zachte koelte…
Het gefluister van een zacht gebed kan de Here soms meer behagen dan het muzikale geweld uit geluidsboxen. Ik denk dat de Here meer welgevallen heeft in de stilte waarin wij Hem aanbidden, dan in al het lawaai dat wij produceren! Hij ziet het hart aan! Is er niet een aansprekend gedeelte uit het boek van de profeet Amos, waar kritisch gekeken wordt naar het muzikale bedrijf van mensen? ‘Doe van Mij weg het getier van uw liederen, het getokkel van uw harpen wil Ik niet horen. Maar laat het recht als water golven, en gerechtigheid als een immer vloeiende beek’ (Amos 5:23). Nee, natuurlijk niet: de volumeknop opendraaien is niet hetzelfde als niet oprecht zijn voor Hem! Laten wij onszelf toch in hemelsnaam niet pleasen met harde muziek, maar gericht zijn op Hem om Wie het in de aanbidding gaat!
Ds. Yme Horjus
