Mindfulness, Westers boeddhisme
Ruud van der Ven • 90 - 2014 • Uitgave: 10
Anno 2014 zijn er zo’n 450 alternatieve geneeswijzen. Door de bomen is het bos nauwelijks meer te zien. Wat is goed en wat is niet goed? Een christen kan ook in verkeerd geestelijk vaarwater komen, schadelijk voor zijn geloofsleven.
‘Beproef alle dingen, behoud het goede’ (1 Tessalonicenzen 5:21, HSV) is de beste richtlijn bij het maken van keuzes. Deze wordt aangehouden in mijn boek ‘Genezing uit het Oosten? Alternatieve geneeswijzen getoetst’ (2011). In dit artikel wordt een zeer populaire alternatieve geneeswijze behandeld, die gepresenteerd wordt als wetenschappelijk en ontdaan van religieuze ladingen: mindfulness.
Ideale methode om te ontstressen
Mindfulness, ofwel aandachttraining, is gebleken een uitgelezen methode te zijn om stress en depressie kwijt te raken. En wie gaat er in deze over- en overgestresste tijd niet gebukt onder stress? We kunnen best wat ‘rust in de tent’ gebruiken.
Het zou bij mindfulness gaan om een wetenschappelijke en neutrale methode, vooral ook losgekoppeld van het boeddhisme. En daarom graag ingezet door steeds meer christenpsychologen en –psychiaters. Intussen is het zo dat niet alleen patiënten maar ook veel hulpverleners (artsen enzovoorts) de weg gevonden hebben naar mindfulnesscursussen.
Meditatie zonder Boeddha
Het gaat bij mindfulness om een bewust aanwezig zijn in het hier en nu, zonder te oordelen.1 De methode is in 1979 ontwikkeld door de Amerikaanse moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn. Kabat-Zinn, zelf fervent beoefenaar van boeddhistische meditatie, legt uit dat mindfulness westers boeddhisme genoemd kan worden omdat de ballast van religieuze tradities en rituelen ontbreekt.
Meditatie ‘zonder Boeddha’ dus. Geen wierookstokjes, geen Boeddhabeeld, maar een rustige zaal met patiënten die concentratieoefeningen doen onder leiding van psychologen die zich gespecialiseerd hebben in mindfulness.
In het boek ‘Genezing uit het Oosten?’ wordt uiteengezet dat niets minder waar is: bij mindfulness gaat het wel degelijk om boeddhisme, maar dan in westers gewaad gehuld.
Kabat-Zinn’s werkelijke verhaal
Zo geeft Kabat-Zinn in een persoonlijk interview toe dat het bij mindfulness wel degelijk gaat om boeddhisme en dat het een van zijn diepste verlangens is de geneeskunde te transformeren in mindful geneeskunde.
In zijn trainingsprogramma van 8 weken wordt eraan gewerkt dat mindfulness een tweede natuur wordt. Dagelijks dient namelijk drie kwartier tot een uur gemediteerd te worden, ook na het stoppen met het trainingsprogramma. Doel is: transformatie, verandering van de persoon. Zijn leven dient steeds meer in alle opzichten mindful te worden. Mindful thee drinken, eten, traplopen, telefoon aannemen enzovoorts. In stressvolle situaties moeten korte meditaties ontstressen. Je ziet het al voor je: je huisarts, specialist of psycholoog is tijdens het gesprek ‘even afwezig’. ‘Even in het land van mindfulness! Om daar rust en vrede en concentratie op te doen!’
Wat houdt de transformatie in?
Tijdens de meditaties moeten de volgende zaken geleerd worden: niet oordelen, geduld, eindeloos beginnen, vertrouwen, niet streven, acceptatie en loslaten. Mindfulness dient het gehele leven te doortrekken en zichtbaar te worden in de ontwikkeling van eigenschappen als vriendelijkheid en hulpvaardigheid, kalmte, mildheid in je oordeel over jezelf, je inzetten voor het welzijn van mensen, dieren en de natuur, edelmoedigheid, inkeer en niet kwetsen.
Maar: dit zijn toch fantastische eigenschappen? Volop overeenkomsten met christelijke deugden…
Totdat je gaat kijken wat er met deze eigenschappen bedoeld wordt. Niet oordelen en geduld bedoelen elk moment te laten zijn zoals het is, zonder er een etiket met ‘goed’ of ‘slecht’ op te plakken. Om zover te komen is het nodig denken en voelen te ontledigen. En dan kom je geheid als christen in de gevarenzone.
Ontledigen van denken staat namelijk volkomen haaks op de Bijbelse opdracht om de Here, onze God, lief te hebben met geheel ons verstand (Matteüs 22:37) en hervormd te worden door de vernieuwing van ons denken (Romeinen 12:2). Door de meditatie wordt het verstand uitgeschakeld en ontstaat een opening voor de gevallen geestelijke wereld, zoals die van Boeddha.
Mindful niet oordelen en geduld is heel gevaarlijk. Het gevolg is onverschilligheid in plaats van bewogenheid tegenover datgene wat men observeert. Het ging door mij heen: in hoeverre is het denkbeeldig dat iemand die veel mediteert apathisch zou kunnen toekijken naar een moord die vlak voor zijn of haar ogen gebeurt, zonder te oordelen, om niet in de stress te schieten?
Een andere weg, een andere waarheid en een ander leven
Onder de westerse, wetenschappelijke dekmantel van mindfulness gaat niets anders dan een oosterse meditatie schuil; en hoe je het ook wendt of keert: alle oosterse meditatietechnieken zijn heilstechniek en heilsweg ‘van beneden naar boven’. Het doel van de oosterse meditatie is het opgaan van het individuele = het Zelf = Atman (Sanskriet: ademtocht, ziel) in het ‘Al’ = de ‘wereldgeest’ = de ‘goddelijke wereldziel’ = Brahman. Dit opgaan is de echte verlossing/bevrijding en heet: moksja. Bij deze zelfverlossing streeft men naar een opheffing van de individualiteit en gaat het in wezen om zelfvergoddelijking.
Het evangelie van mindfulness belooft geluk en ontspanning door ontlediging van gedachten en gevoelens. Een verkwikkende rust die, bij trouwe dagelijkse meditatie, het hele leven kan doortrekken. Vermoeidheid en belast voelen zijn over (maar zie Jezus’ woorden in Matteüs 11:28-30). Geen saaie stille tijd in de ochtend, maar een in het gelukzalige land van mindfulness vertoeven door de dag te starten met meditatie. Geen angstig levenseinde, want mindfulness wil graag helpen mindful, meditatief, boeddhistisch te sterven.
Kabat-Zinn noemt mindfulness zonder omhaal van woorden ‘een levensbehoefte, een reddingslijn’, waaruit ‘alle heil voortkomt’. Een heilsweg dus, maar dan wel een zonder Christus!
In werkelijkheid is mindfulness een heilsrover met een ander evangelie, een andere Jezus en een andere geest. Leidend naar het land van mindfulness, de fata morgana, die een oase, een ‘hemel op aarde’ voorspiegelt, maar in werkelijkheid een leugenwereld is.
Een ander wereld-, mens- en Godsbeeld
Heel subtiel verlegt mindfulness de blikrichting van Christus naar de eigen goddelijke kern (het atman). Door oefening, lees meditatie, kunnen liefde en vriendelijkheid gegenereerd worden. Deze liefde kan gericht worden op jezelf, op anderen (ook op overledenen…) maar ook op de geschonden aarde (moeder Aarde). Het gevolg van al dit uitreiken is, dat we zelf groeien en veranderen, waardoor we de wereld veranderen. Hier is definitief een andere geest aan het roer gekomen.
Aangeland in de (‘goddelijke’) kern is het bewustzijn ontwaakt/doorgebroken (de Aha-Erlebnis), dat alles één (en goddelijk) is. Mensen worden op deze wijze (al mediterend) rijp gemaakt voor de nieuwe wereldorde onder leiding van de antichrist (het beest uit de zee) en zijn geestelijke adviseur, de ene wereldleraar (het beest uit de aarde, de valse profeet), die aan wil sturen op de éénwereld-religie (Openbaring 13), beiden allerminst vol van de Heilige Geest, maar daarentegen van de geest van de afgrond. Op dit niveau aangeland is er geen absolute waarheid meer, hebben alle religies een weg die alle leidt tot het volmaakt gelukzalige goede (de hemel op aarde).
Het Edele achtvoudige pad is het boeddhistische pad naar verlichting. Mindfulness volgt hetzelfde pad. Een dergelijk pad of een dergelijke verlichting heeft een christen niet nodig.
Jezus zei: ‘Ik ben de weg en de waarheid en het leven; niemand komt tot de Vader dan door Mij’ en ‘Ik ben het licht der wereld; wie Mij volgt, zal nimmer in de duisternis wandelen, maar hij zal het licht des levens hebben.’
Het is een misvatting te menen dat er een christelijke vorm van mindfulness zou kunnen zijn. Er bestaat toch ook niet zoiets als christelijk occultisme?
Ruud van der Ven
1 Dit soort oplettendheid leidt tot een groter bewustzijn, helderheid en aanvaarding van de werkelijkheid op het moment.
‘Beproef alle dingen, behoud het goede’ (1 Tessalonicenzen 5:21, HSV) is de beste richtlijn bij het maken van keuzes. Deze wordt aangehouden in mijn boek ‘Genezing uit het Oosten? Alternatieve geneeswijzen getoetst’ (2011). In dit artikel wordt een zeer populaire alternatieve geneeswijze behandeld, die gepresenteerd wordt als wetenschappelijk en ontdaan van religieuze ladingen: mindfulness.
Ideale methode om te ontstressen
Mindfulness, ofwel aandachttraining, is gebleken een uitgelezen methode te zijn om stress en depressie kwijt te raken. En wie gaat er in deze over- en overgestresste tijd niet gebukt onder stress? We kunnen best wat ‘rust in de tent’ gebruiken.
Het zou bij mindfulness gaan om een wetenschappelijke en neutrale methode, vooral ook losgekoppeld van het boeddhisme. En daarom graag ingezet door steeds meer christenpsychologen en –psychiaters. Intussen is het zo dat niet alleen patiënten maar ook veel hulpverleners (artsen enzovoorts) de weg gevonden hebben naar mindfulnesscursussen.
Meditatie zonder Boeddha
Het gaat bij mindfulness om een bewust aanwezig zijn in het hier en nu, zonder te oordelen.1 De methode is in 1979 ontwikkeld door de Amerikaanse moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn. Kabat-Zinn, zelf fervent beoefenaar van boeddhistische meditatie, legt uit dat mindfulness westers boeddhisme genoemd kan worden omdat de ballast van religieuze tradities en rituelen ontbreekt.
Meditatie ‘zonder Boeddha’ dus. Geen wierookstokjes, geen Boeddhabeeld, maar een rustige zaal met patiënten die concentratieoefeningen doen onder leiding van psychologen die zich gespecialiseerd hebben in mindfulness.
In het boek ‘Genezing uit het Oosten?’ wordt uiteengezet dat niets minder waar is: bij mindfulness gaat het wel degelijk om boeddhisme, maar dan in westers gewaad gehuld.
Kabat-Zinn’s werkelijke verhaal
Zo geeft Kabat-Zinn in een persoonlijk interview toe dat het bij mindfulness wel degelijk gaat om boeddhisme en dat het een van zijn diepste verlangens is de geneeskunde te transformeren in mindful geneeskunde.
In zijn trainingsprogramma van 8 weken wordt eraan gewerkt dat mindfulness een tweede natuur wordt. Dagelijks dient namelijk drie kwartier tot een uur gemediteerd te worden, ook na het stoppen met het trainingsprogramma. Doel is: transformatie, verandering van de persoon. Zijn leven dient steeds meer in alle opzichten mindful te worden. Mindful thee drinken, eten, traplopen, telefoon aannemen enzovoorts. In stressvolle situaties moeten korte meditaties ontstressen. Je ziet het al voor je: je huisarts, specialist of psycholoog is tijdens het gesprek ‘even afwezig’. ‘Even in het land van mindfulness! Om daar rust en vrede en concentratie op te doen!’
Wat houdt de transformatie in?
Tijdens de meditaties moeten de volgende zaken geleerd worden: niet oordelen, geduld, eindeloos beginnen, vertrouwen, niet streven, acceptatie en loslaten. Mindfulness dient het gehele leven te doortrekken en zichtbaar te worden in de ontwikkeling van eigenschappen als vriendelijkheid en hulpvaardigheid, kalmte, mildheid in je oordeel over jezelf, je inzetten voor het welzijn van mensen, dieren en de natuur, edelmoedigheid, inkeer en niet kwetsen.
Maar: dit zijn toch fantastische eigenschappen? Volop overeenkomsten met christelijke deugden…
Totdat je gaat kijken wat er met deze eigenschappen bedoeld wordt. Niet oordelen en geduld bedoelen elk moment te laten zijn zoals het is, zonder er een etiket met ‘goed’ of ‘slecht’ op te plakken. Om zover te komen is het nodig denken en voelen te ontledigen. En dan kom je geheid als christen in de gevarenzone.
Ontledigen van denken staat namelijk volkomen haaks op de Bijbelse opdracht om de Here, onze God, lief te hebben met geheel ons verstand (Matteüs 22:37) en hervormd te worden door de vernieuwing van ons denken (Romeinen 12:2). Door de meditatie wordt het verstand uitgeschakeld en ontstaat een opening voor de gevallen geestelijke wereld, zoals die van Boeddha.
Mindful niet oordelen en geduld is heel gevaarlijk. Het gevolg is onverschilligheid in plaats van bewogenheid tegenover datgene wat men observeert. Het ging door mij heen: in hoeverre is het denkbeeldig dat iemand die veel mediteert apathisch zou kunnen toekijken naar een moord die vlak voor zijn of haar ogen gebeurt, zonder te oordelen, om niet in de stress te schieten?
Een andere weg, een andere waarheid en een ander leven
Onder de westerse, wetenschappelijke dekmantel van mindfulness gaat niets anders dan een oosterse meditatie schuil; en hoe je het ook wendt of keert: alle oosterse meditatietechnieken zijn heilstechniek en heilsweg ‘van beneden naar boven’. Het doel van de oosterse meditatie is het opgaan van het individuele = het Zelf = Atman (Sanskriet: ademtocht, ziel) in het ‘Al’ = de ‘wereldgeest’ = de ‘goddelijke wereldziel’ = Brahman. Dit opgaan is de echte verlossing/bevrijding en heet: moksja. Bij deze zelfverlossing streeft men naar een opheffing van de individualiteit en gaat het in wezen om zelfvergoddelijking.
Het evangelie van mindfulness belooft geluk en ontspanning door ontlediging van gedachten en gevoelens. Een verkwikkende rust die, bij trouwe dagelijkse meditatie, het hele leven kan doortrekken. Vermoeidheid en belast voelen zijn over (maar zie Jezus’ woorden in Matteüs 11:28-30). Geen saaie stille tijd in de ochtend, maar een in het gelukzalige land van mindfulness vertoeven door de dag te starten met meditatie. Geen angstig levenseinde, want mindfulness wil graag helpen mindful, meditatief, boeddhistisch te sterven.
Kabat-Zinn noemt mindfulness zonder omhaal van woorden ‘een levensbehoefte, een reddingslijn’, waaruit ‘alle heil voortkomt’. Een heilsweg dus, maar dan wel een zonder Christus!
In werkelijkheid is mindfulness een heilsrover met een ander evangelie, een andere Jezus en een andere geest. Leidend naar het land van mindfulness, de fata morgana, die een oase, een ‘hemel op aarde’ voorspiegelt, maar in werkelijkheid een leugenwereld is.
Een ander wereld-, mens- en Godsbeeld
Heel subtiel verlegt mindfulness de blikrichting van Christus naar de eigen goddelijke kern (het atman). Door oefening, lees meditatie, kunnen liefde en vriendelijkheid gegenereerd worden. Deze liefde kan gericht worden op jezelf, op anderen (ook op overledenen…) maar ook op de geschonden aarde (moeder Aarde). Het gevolg van al dit uitreiken is, dat we zelf groeien en veranderen, waardoor we de wereld veranderen. Hier is definitief een andere geest aan het roer gekomen.
Aangeland in de (‘goddelijke’) kern is het bewustzijn ontwaakt/doorgebroken (de Aha-Erlebnis), dat alles één (en goddelijk) is. Mensen worden op deze wijze (al mediterend) rijp gemaakt voor de nieuwe wereldorde onder leiding van de antichrist (het beest uit de zee) en zijn geestelijke adviseur, de ene wereldleraar (het beest uit de aarde, de valse profeet), die aan wil sturen op de éénwereld-religie (Openbaring 13), beiden allerminst vol van de Heilige Geest, maar daarentegen van de geest van de afgrond. Op dit niveau aangeland is er geen absolute waarheid meer, hebben alle religies een weg die alle leidt tot het volmaakt gelukzalige goede (de hemel op aarde).
Het Edele achtvoudige pad is het boeddhistische pad naar verlichting. Mindfulness volgt hetzelfde pad. Een dergelijk pad of een dergelijke verlichting heeft een christen niet nodig.
Jezus zei: ‘Ik ben de weg en de waarheid en het leven; niemand komt tot de Vader dan door Mij’ en ‘Ik ben het licht der wereld; wie Mij volgt, zal nimmer in de duisternis wandelen, maar hij zal het licht des levens hebben.’
Het is een misvatting te menen dat er een christelijke vorm van mindfulness zou kunnen zijn. Er bestaat toch ook niet zoiets als christelijk occultisme?
Ruud van der Ven
1 Dit soort oplettendheid leidt tot een groter bewustzijn, helderheid en aanvaarding van de werkelijkheid op het moment.
