Met meer liefde voor genot dan voor God
Henk Schouten • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 10
Ik werd geraakt door enkele uitspraken van de heer Frits Bolkestein., ik las ze in het Dagblad Trouw van zaterdag 26 juni j.l. De heer Bolkestein heeft er spijt van dat hij bleef zitten en zweeg toen de sfeer in zijn partij de VVD zo werd dat ieder die het woord 'moraliseren' in de mond nam besmeurd zou worden met pek en veren.
Toch opmerkelijk voor een liberaal dacht ik, helemaal verwonderd was ik, toen ik uit zijn mond opgetekend las, dat zijn politieke stroming ook een 'libertijnse vleugel kent die grenst aan het anarchisme'. De kop van het artikel had de toon al gezet: Afscheid van het liberalisme'.
WAARDEN EN NORMEN
Ik vraag me af of het tij nog te keren is, De goede bedoelingen van de heer Bolkestein ten spijt. De naoorlogse generaties hebben gekozen voor een manier van leven en denken en vooral van opvoeden, waardoor naar mijn idee een hele nieuwe generatie zonder normbesef komt aanstormen. U ziet dat natuurlijk ook. Voetbalrelletjes zijn voetbalrellen geworden, na afloop van de match wordt de halve stad wordt verbouwd. De katapult is allang antiek, de jongeren lopen met vlindermes en niet zelden met vuurwapens op zak. Respect voor het uniform is ook al lang uit de mode. Tot de dagelijkse uitrusting van de wijkagent moet het kogelvrije vest gaan horen, dat beschermd uiteraard tegen kogels maar ook tegen messteken. Politiebonden zijn daar enthousiast over. Over de omgangsvormen zullen we maar zwijgen, we weten niet eens meer wat dat zijn? De leus van de Franse revolutie was vrijheid, gelijkheid en broederschap. In de context van die tijd wellicht geen overbodige luxe.
De filosofen van de Franse revolutie huldigden de gedachte en velen doen dat nog steeds, alhoewel het tegendeel dagelijks blijkt, dat de mens van nature goed is en zijn eigen weg moet zoeken. Laat iemand begaan, dan komt alles dik voor elkaar, de mens weet immers zelf het beste wat goed of kwaad is. Zo is het echter helemaal niet, mensen hebben nodig dat normen en waarden ontwikkeld worden en de grenzen moeten duidelijk gesteld worden. Zoniet dan krijg je een normloze en waardeloze samenleving. Opmerkelijk is dat een man als Frits Bolkestein daar nu oog voor krijgt. Hij is weliswaar
voor de vrijheid van het individu, maar dan wel gebonden aan verantwoordelijkheid, nodig voor de maatschappelijke orde. juist dat laatste ontbreekt in onze samenleving, de verantwoordelijkheid. Maar kun je het mensen kwalijk nemen geen verantwoordelijkheid te nemen, wanneer hen nooit geleerd is wat dat is?
TEKEN VAN DE EINDTIJD
Wanneer we de samenleving observeren en via het journaal doen we dat dagelijks allemaal, dan zien we wat de apostel Paulus lang geleden al opgetekend heeft en als een profetie voor de toekomst heeft neergezet. Ik nodig u uit mee te lezen uit Paulus' rede, over de laatste dingen. We vinden die in 2 Timotheus 3:1-4:
'Weet wel, dat er in de laatste dagen zware tijden zullen komen: want de mensen zullen zelf zuchtig zijn, geldgierig, pochers, vermetel, kwaadsprekers, aan hun ouders ongehoorzaam, ondankbaar, onheilig, liefdeloos, trouweloos, lasteraars, onmatig, onhandelbaar, afkerig van het goede, verraderlijk, roekeloos, opgeblazen, met meer liefde voor God dan voor genot'.
Krijgt u bij het lezen van deze woorden niet stellig de indruk dat de apostel het heeft over de moderne mens en de moderne jeugd in het bijzonder, dus over onze wereld? Ik besef natuurlijk dat dit een grove generalisatie is, maar toch zien we ook reële overeenkomsten. Er is bij veel mensen geen plichtsbesef meer, verantwoording wordt van de hand gewezen. De mens is zichzelf tot norm en tot wet geworden. Dat alles is vrucht van de moderne opvoeding waar gezag, norm en moraal uit verwijderd is. Dat alles is vrucht van het nieuwe denken dat met de franse revolutie werd ingezet. Maar ook vrucht van wat Bolkestein als de romantiek van de jaren 60 omschrijft.
IK-GERICHT
Wanneer we een paar woorden van Paulus onderstrepen dan herkennen we zonder moeite de moraal van deze tijd. Het eerste woord al 'zelfzuchtig'. Letterlijk betekent dat 'liefde voor zichzelf'. Nu is daar op het eerste gezicht niet veel mis mee. De Here Jezus roept ons op de naaste lief te hebben als jezelf. Maar Hij plaats die liefde in een bepaalde vorm van relatie, waarbij juist het accent op die ander moet vallen. Zoals je zelf behandelt wilt worden, doe dat de man of vrouw die naast je staat. Het woord dat Paulus gebruikt wijst op een overdreven eenzijdig eigenliefde. Dat is postmodern, en helemaal passend in onze tijd, waar we zeggen: dat moet ik zelf weten, dat maak ik zelf wel uit, daar heeft een ander niets mee te maken. Wanneer een ander beschadigd wordt door onze houding, jammer dan.
Een tweede woord dat ik onderstrepen wil is 'ongehoorzaam'. Onovertuigbaar is een andere vertaling. Dat is wat we vandaag zien, we zijn om één of andere reden niet meer in staat de nieuwe generatie te overtuigen, niet in staat de nieuwe generatie de waarden van ons leven over te brengen. Misschien is de oorzaak wel daarin te zoeken dat die waarden voor onszelf dikwijls tot holle klanken geworden zijn. De jeugd prikt daar doorheen, zij zoekt echtheid. Hoe overtuigend zijn wij als gelovigen, stralen wij een duidelijke overtuiging uit. Ik weet wel dat we in onze wereld nergens meer zeker van mogen zijn, alles is relatief, alles is gebaseerd op persoonlijke beleving. Toch zal alleen een sterke eerlijke overtuiging daar tegenover gesteld moeten worden. Wij toch zijn overtuigd van iets beters! We lezen ook het woordje 'onmatig', of zonder zelfbeheersing. Ook dat zien we allerwegen. De mens is onmatig in gebruik van de delfstoffen, onmatig in gebruik van drank, van voeding en veel meer. Dit alles brengt enorme verslavingen met zich mee. We zien dat mensen verslaafd zijn aan gokken, roken, drugs, drank en aan buitensporige eetgewoonten, aan seks. Onze -welvaartstaat ziet steeds meer mensen met overgewicht, met alle kwalijke gevolgen van dien voor de eigen gezondheid en belasting voor andere mensen. Allerwegen wordt gewaarschuwd tegen Soa's. Seksueel overdraagbare aandoeningen. De exploitatie van de aarde begint desastreuze gevolgen aan te nemen, waar ook natuur en klimatologische veranderingen aan te wijten zijn. Onmatig, zonder maat. Paulus schreef het al.
NUCHTER
Paulus schreef bovenstaande zinnen en woorden. Maar voegt dan toe: 'Blijf gij echter nuchter onder alles, aanvaard het lijden, doe het werk van een evangelist, verricht uw dienst ten volle'. Inderdaad laten we niet enkel ach en wee roepen bij gesignaleerde ontwikkelingen, maar laten wij ons inzetten voor onze Here Jezus en met grote en eerlijke overtuiging leven tot voorbeeld en inspiratie, naar de wil van onze Here God.
ds. Henk Schouten
Toch opmerkelijk voor een liberaal dacht ik, helemaal verwonderd was ik, toen ik uit zijn mond opgetekend las, dat zijn politieke stroming ook een 'libertijnse vleugel kent die grenst aan het anarchisme'. De kop van het artikel had de toon al gezet: Afscheid van het liberalisme'.
WAARDEN EN NORMEN
Ik vraag me af of het tij nog te keren is, De goede bedoelingen van de heer Bolkestein ten spijt. De naoorlogse generaties hebben gekozen voor een manier van leven en denken en vooral van opvoeden, waardoor naar mijn idee een hele nieuwe generatie zonder normbesef komt aanstormen. U ziet dat natuurlijk ook. Voetbalrelletjes zijn voetbalrellen geworden, na afloop van de match wordt de halve stad wordt verbouwd. De katapult is allang antiek, de jongeren lopen met vlindermes en niet zelden met vuurwapens op zak. Respect voor het uniform is ook al lang uit de mode. Tot de dagelijkse uitrusting van de wijkagent moet het kogelvrije vest gaan horen, dat beschermd uiteraard tegen kogels maar ook tegen messteken. Politiebonden zijn daar enthousiast over. Over de omgangsvormen zullen we maar zwijgen, we weten niet eens meer wat dat zijn? De leus van de Franse revolutie was vrijheid, gelijkheid en broederschap. In de context van die tijd wellicht geen overbodige luxe.
De filosofen van de Franse revolutie huldigden de gedachte en velen doen dat nog steeds, alhoewel het tegendeel dagelijks blijkt, dat de mens van nature goed is en zijn eigen weg moet zoeken. Laat iemand begaan, dan komt alles dik voor elkaar, de mens weet immers zelf het beste wat goed of kwaad is. Zo is het echter helemaal niet, mensen hebben nodig dat normen en waarden ontwikkeld worden en de grenzen moeten duidelijk gesteld worden. Zoniet dan krijg je een normloze en waardeloze samenleving. Opmerkelijk is dat een man als Frits Bolkestein daar nu oog voor krijgt. Hij is weliswaar
voor de vrijheid van het individu, maar dan wel gebonden aan verantwoordelijkheid, nodig voor de maatschappelijke orde. juist dat laatste ontbreekt in onze samenleving, de verantwoordelijkheid. Maar kun je het mensen kwalijk nemen geen verantwoordelijkheid te nemen, wanneer hen nooit geleerd is wat dat is?
TEKEN VAN DE EINDTIJD
Wanneer we de samenleving observeren en via het journaal doen we dat dagelijks allemaal, dan zien we wat de apostel Paulus lang geleden al opgetekend heeft en als een profetie voor de toekomst heeft neergezet. Ik nodig u uit mee te lezen uit Paulus' rede, over de laatste dingen. We vinden die in 2 Timotheus 3:1-4:
'Weet wel, dat er in de laatste dagen zware tijden zullen komen: want de mensen zullen zelf zuchtig zijn, geldgierig, pochers, vermetel, kwaadsprekers, aan hun ouders ongehoorzaam, ondankbaar, onheilig, liefdeloos, trouweloos, lasteraars, onmatig, onhandelbaar, afkerig van het goede, verraderlijk, roekeloos, opgeblazen, met meer liefde voor God dan voor genot'.
Krijgt u bij het lezen van deze woorden niet stellig de indruk dat de apostel het heeft over de moderne mens en de moderne jeugd in het bijzonder, dus over onze wereld? Ik besef natuurlijk dat dit een grove generalisatie is, maar toch zien we ook reële overeenkomsten. Er is bij veel mensen geen plichtsbesef meer, verantwoording wordt van de hand gewezen. De mens is zichzelf tot norm en tot wet geworden. Dat alles is vrucht van de moderne opvoeding waar gezag, norm en moraal uit verwijderd is. Dat alles is vrucht van het nieuwe denken dat met de franse revolutie werd ingezet. Maar ook vrucht van wat Bolkestein als de romantiek van de jaren 60 omschrijft.
IK-GERICHT
Wanneer we een paar woorden van Paulus onderstrepen dan herkennen we zonder moeite de moraal van deze tijd. Het eerste woord al 'zelfzuchtig'. Letterlijk betekent dat 'liefde voor zichzelf'. Nu is daar op het eerste gezicht niet veel mis mee. De Here Jezus roept ons op de naaste lief te hebben als jezelf. Maar Hij plaats die liefde in een bepaalde vorm van relatie, waarbij juist het accent op die ander moet vallen. Zoals je zelf behandelt wilt worden, doe dat de man of vrouw die naast je staat. Het woord dat Paulus gebruikt wijst op een overdreven eenzijdig eigenliefde. Dat is postmodern, en helemaal passend in onze tijd, waar we zeggen: dat moet ik zelf weten, dat maak ik zelf wel uit, daar heeft een ander niets mee te maken. Wanneer een ander beschadigd wordt door onze houding, jammer dan.
Een tweede woord dat ik onderstrepen wil is 'ongehoorzaam'. Onovertuigbaar is een andere vertaling. Dat is wat we vandaag zien, we zijn om één of andere reden niet meer in staat de nieuwe generatie te overtuigen, niet in staat de nieuwe generatie de waarden van ons leven over te brengen. Misschien is de oorzaak wel daarin te zoeken dat die waarden voor onszelf dikwijls tot holle klanken geworden zijn. De jeugd prikt daar doorheen, zij zoekt echtheid. Hoe overtuigend zijn wij als gelovigen, stralen wij een duidelijke overtuiging uit. Ik weet wel dat we in onze wereld nergens meer zeker van mogen zijn, alles is relatief, alles is gebaseerd op persoonlijke beleving. Toch zal alleen een sterke eerlijke overtuiging daar tegenover gesteld moeten worden. Wij toch zijn overtuigd van iets beters! We lezen ook het woordje 'onmatig', of zonder zelfbeheersing. Ook dat zien we allerwegen. De mens is onmatig in gebruik van de delfstoffen, onmatig in gebruik van drank, van voeding en veel meer. Dit alles brengt enorme verslavingen met zich mee. We zien dat mensen verslaafd zijn aan gokken, roken, drugs, drank en aan buitensporige eetgewoonten, aan seks. Onze -welvaartstaat ziet steeds meer mensen met overgewicht, met alle kwalijke gevolgen van dien voor de eigen gezondheid en belasting voor andere mensen. Allerwegen wordt gewaarschuwd tegen Soa's. Seksueel overdraagbare aandoeningen. De exploitatie van de aarde begint desastreuze gevolgen aan te nemen, waar ook natuur en klimatologische veranderingen aan te wijten zijn. Onmatig, zonder maat. Paulus schreef het al.
NUCHTER
Paulus schreef bovenstaande zinnen en woorden. Maar voegt dan toe: 'Blijf gij echter nuchter onder alles, aanvaard het lijden, doe het werk van een evangelist, verricht uw dienst ten volle'. Inderdaad laten we niet enkel ach en wee roepen bij gesignaleerde ontwikkelingen, maar laten wij ons inzetten voor onze Here Jezus en met grote en eerlijke overtuiging leven tot voorbeeld en inspiratie, naar de wil van onze Here God.
ds. Henk Schouten
