“Koning(in)... een functie waar geen mens om vraagt”

Feike ter Velde • 89 - 2013 • Uitgave: 9
Het leven van koningen en koninginnen wordt in de geschiedenis bijna altijd verbonden aan hoogtepunten en dieptepunten, oorlogen, rampen en natuurrampen, politieke spanningen en andere bijzondere ontwikkelingen. Bijna nooit aan de persoon, wel aan het ambt. De titel hierboven is uit een toespraak van koningin Beatrix bij haar inhuldiging als onze Koningin. Straks gaan we in ons land verder met een koning: Willem-Alexander, onze koning!

Bede voor de Koning
Psalm 20
De HERE antwoorde u ten dage der benauwdheid,
de naam van Jakobs God make u onaantastbaar;
Hij zende u hulp uit het heiligdom
en ondersteune u uit Sion.
Hij gedenke al uw offers,
en uw brandoffer achte Hij welgevallig. sela
Hij geve u naar uw hart,
en doe al uw plannen in vervulling gaan.
Wij willen juichen over uw overwinning,
en in de naam van onze God de vaandels opsteken;
de HERE vervulle al uw begeerten.
Nu weet ik, dat de HERE zijn gezalfde de overwinning geeft,
Hij antwoordt hem uit zijn heilige hemel
met de machtige heilsdaden zijner rechterhand.
Dezen beroemen zich op wagens en genen op paarden,
maar wij roemen in de naam van de HERE, onze God.
Zij zinken neder en vallen,
maar wij richten ons op en houden stand.
O HERE, schenk de koning de overwinning,
Hij antwoorde ons ten dage dat wij roepen.


Gewoon mens zijn
Overal worden we eraan herinnerd: Nederland is een koninkrijk. Daar staan we natuurlijk niet iedere dag bij stil. Andere dingen houden ons bezig: de economische crisis die dit jaar diep gevoeld wordt op alle niveaus van de samenleving. Ook Nederland als deel van Europa is dagelijks nieuws. De eurocrisis domineert en de werkeloosheid neemt toe in een krimpende economie. Maar deze dagen staat ons koningshuis in het middelpunt van de belangstelling.
Onze terugtredende koningin zal gaan wonen in haar mooie paleisje in Lage Vuursche, Drakensteyn. Het kost weinig voorstellingsvermogen om te beseffen dat zij, met zoveel anderen in ons land, weduwe is. Ze komt alleen thuis, daar waar ze vroeger samen met prins Claus woonde. Die herinneringen zullen misschien wel bij haar boven komen en het heimwee, zoals verdriet om de gestorven geliefde, weer sterker worden gevoeld.
Als ze geen koningin meer is, kan ze langzaam terugkeren naar – hoewel ze dat nooit kwijt was – het gewone vrouw, mens zijn. Ben je bezit van heel het volk, dan dien je je ook zo te gedragen. Je bent er voor het algemeen belang. Dat staat voortdurend centraal en dat bedoelde Beatrix ook in de bovengenoemde uitspraak. Die functie kan bijzonder zwaar zijn op momenten van verdriet en rouw.

Koninklijke waardigheid
Als koningin van Nederland heeft ze haar sporen meer dan verdiend. Ze heeft dat algemeen belang in die publieke functie als koningin bijzonder indrukwekkend gediend, tot op vandaag. Betrekkelijk jong moest ze haar man verliezen, die jaren een verloren strijd streed en in oktober 2002 is overleden. Als weduwe ging ze verder, straalde bij de bruiloften van haar kinderen en werd zichtbaar blij een echte oma. Maar toen kwam een nieuwe grote klap in haar leven. Een lawine in Oostenrijk bedolf prins Friso met alle ernstige gevolgen van dien. Haar zoon, haar tweede zoon, vader van twee kinderen werd ruw uit het dagelijks leven weggerukt en ligt sindsdien in coma in een Londens ziekenhuis. In haar publieke functie bleef ze echter rechtop. Ook daarin was ze onze koningin.
Als weduwe, moeder en oma bleef ze herkenbaar voor de miljoenen lotgenoten in ons land, die dezelfde dingen hebben meegemaakt. Ze was ze herkenbaar en misschien wel vooral een voorbeeld. Want in alle leed moet iedereen altijd weer verder. Koningin Beatrix liet ons allemaal zien hoe het verder moet als het leven zo onnoemelijk veel pijn doet. Toen ze ons allen bedankte “voor de jaren dat ze onze Koningin mocht zijn” werd ze een ogenblik voor ons allen onmisbaar! De hoogste macht en het hoogste ambt, uitgeoefend in koninklijke waardigheid, kwam op dat moment in nederigheid tot ons met een woord van dank. Ze mocht dit doen! De functie, waar geen mens om vraagt, heeft ze neergelegd met diezelfde koninklijke waardigheid. Haar macht legt ze af, haar gezag zal ze behouden! Haar macht was niet van haar, haar gezag wel. Ze heeft haar taak volbracht en mag nu in rust onder ons wonen en werken, genieten van haar kinderen en kleinkinderen en van haar creatieve hobby’s. We bidden haar Gods rijke zegen toe.

Medemens onder de mensen
Met grote belangstelling zien we uit naar de nieuwe koning met zijn koningin naast zich. Willem-Alexander en Maxima zullen vooral een nieuwe invulling geven aan het koningschap van Nederland. Ze zullen in de harten van heel veel Nederlanders hun plek wel weten te veroveren, zoals dat in feite al is gebeurd.
De vraag is of de nieuwe koning en zijn koningin meer de nadruk zullen leggen op hun medemens zijn onder de mensen, of dat zij beiden de koninklijke waardigheid, de functie, het hoogste ambt, hoger achten dan de natuurlijke behoefte om medemens onder de mensen te zijn.
Beiden laten steeds zien dat ze bij ons behoren en medemens zijn. Willem-Alexander omhelsde de sportwinnaars, kusten de vrouwen onder hen en deinde mee met de sporters op de behaalde overwinningen. Maxima joelde mee vanaf de publieke tribune, danste de Zuid-Amerikaanse salsa mee op een feestje en liet haar tranen de vrije loop bij de ontroerende muziek op hun huwelijksdag. Op dat moment werd ze helemaal van ons! Nederland zal hen beiden met overtuiging als koning en koningin der Nederlanden ontvangen op de dag van de inhuldiging op 30 april 2013 in Amsterdam. Ook wij allen, bestuur en redactie van Het Zoeklicht, scharen ons daaronder!

Ondanks alle platvloersheid en elkaar kwetsende bejegeningen die veel Nederlanders zo eigen lijken te zijn, is het hoge ambt van het koningschap, uitgeoefend door Willem-Alexander en Maxima, naar wij hopen en bidden, het goede voorbeeld bij de vraag hoe het verder moet in ons land. De huwelijkspreek over Ruth zal met Maxima zeker vooraf zijn doorgesproken: “Uw volk is mijn volk en uw God is mijn God.” Mogelijk was die tekst haar eigen keuze. Maar we zien hoe zij dat onder ons waar wil maken.
We bidden hen beiden toe dat ze verder mogen groeien in gezag bij alle macht die het hoogste ambt vertegenwoordigt. Koninklijke waardigheid in een gezag uitstralend koningspaar is waar ons volk grote behoefte aan heeft. Koningin Beatrix diene hen als voorbeeld!

Feike ter Velde