‘Knielen op een bed violen’ toont extreem christelijke orthodoxie
Henk van Blijderveen • 92 - 2016 • Uitgave: 17
Onlangs is Jan Siebelinks boek ‘Knielen op een bed violen’ verfilmd. Zowel boek als film zijn ware kaskrakers, doordat ze de doorgaans potdichte deur van een extreem orthodox christelijk gezin openen. Het gezin waarin Jan Siebelink opgroeide staat model voor dit deels fictieve, deels autobiografische verhaal. Een verhaal toegespitst op de gebeurtenissen rond zijn vader, hoofdpersoon Hans Sievez.
Jaren geleden las ik het prachtig geschreven ‘Knielen op een bed violen’ in één ruk uit. Achteraf liet het mij echter met een onbehaaglijk gevoel achter. Dat had alles te maken met het kille, bevindelijk geloof van het meest extreme soort, dat door een opdringerige ‘leerverkoper’ aan hoofdpersoon Hans Sievez werd opgedrongen.
Een christelijk fossiel
Hans Sievez, een man die door veel lezers waarschijnlijk wordt getypeerd als een christelijk fossiel met gitzwarte kousen, daterend uit het begin van de vorige eeuw. Hans behoorde tot een groep christenen die zich niet meer kon verenigen met de boodschap zoals die vanaf de kansels werd verkondigd. God was voor hen in geen enkele kerk streng en straffend genoeg. En zo werden zij thuislezers, die iedere zondag in kleine verbanden, meestal in gezinsverband, preken van oudvaders voorlazen en bestudeerden. Hierbij moet opgemerkt worden dat, volgens sommige ingewijden, Jan Siebelink deze thuislezers een stukje extremer heeft neergezet dan dat zij in werkelijkheid waren.
Slaaf van wettische bevindelijkheid
Al lezend ontwikkelde zich bij mij een zwak voor de hoofdpersoon. Want deze Hans had er wél alles voor over om bij God te kunnen komen. Hans wilde zijn ziel veilig stellen. Dat hij in de handen viel van een sektarische groep maakt het pijnlijk, maar laat onverlet dat Hans oprecht zocht. En dat hij knielde toen hij God ontmoette. Nog wel op een bed violen, met 100% decorumverlies, zomaar in de buitenlucht. Hij kon niet meer op zijn benen staan, omdat de grootheid van God op hem viel. Ja, hier gebeurde iets! En dan is het in en in triest dat deze man, die op dat moment dacht genade te hebben ontvangen, later toch weer twijfelde, werkte, leed en uiteindelijk stierf als slaaf van wettische bevindelijkheid.
Groei van de evangelische beweging
Geen wonder dat de evangelische beweging, als reactie op deze al dan niet in een kerk beoefende (ultra)orthodoxie, zo snel kon groeien. Men was de boodschappen van hel en verdoemenis terecht beu en wilde eindelijk weleens de liefdevolle God ontmoeten. De God die geloofszekerheid en genade geeft in zijn Zoon Jezus Christus. En zo groeide de evangelische beweging als kool, bewaterd door de tranen van de orthodoxie.
Thuislezer 2.0
Wist u trouwens dat het aantal thuislezers weer groeiende is? De thuislezer 2.0, die zijn geestelijke voeding haalt uit internetpreken en christelijke tijdschriften. Een groep die zich afkeert van kerkelijke instituten, omdat het geestelijke klimaat er, onder invloed van de tijdgeest, steeds meer wordt bepaald door de christelijke klant. Een klant die plaatsvervangend koning is. Een klant die brood en spelen wil, waardoor steeds meer kerkzalen theatrale trekken vertonen. Drama’s, compleet met toneelspelers, medewerkers licht en geluid, muzikanten en barbedienden. Met samenkomsten waarin het kapitale woordje ‘IK’ in woord, gebaar en zang de boventoon voert.
Doorgeslagen vrijzinnigheid
Door dit geestelijke verval zien we dat menig evangelische kerk nog wel een doopbad heeft, maar dat dit bad vooral symbool staat voor de strijd om het hoofd boven water te houden. Het gebrek aan dogma’s en traditie, juist datgene waar de evangelische beweging zich destijds zo van afkeerde, breekt haar nu op; de grond van hun ontstaan dreigt nu, ironisch genoeg, het drijfzand van hun vergaan te worden. Want waar de orthodoxen vaak te wettisch waren, zijn veel evangelischen inmiddels doorgeslagen in vrijzinnigheid.
Het is een ontwikkeling waar je depri van zou kunnen worden. Ware het niet dat Christus onze Leidsman wil zijn. Hij voedt, bemoedigt en wijst nieuwe wegen. Hij komt met iedereen die zich aan Hem overgeeft tot Zijn doel!
Henk van Blijderveen
Jaren geleden las ik het prachtig geschreven ‘Knielen op een bed violen’ in één ruk uit. Achteraf liet het mij echter met een onbehaaglijk gevoel achter. Dat had alles te maken met het kille, bevindelijk geloof van het meest extreme soort, dat door een opdringerige ‘leerverkoper’ aan hoofdpersoon Hans Sievez werd opgedrongen.
Een christelijk fossiel
Hans Sievez, een man die door veel lezers waarschijnlijk wordt getypeerd als een christelijk fossiel met gitzwarte kousen, daterend uit het begin van de vorige eeuw. Hans behoorde tot een groep christenen die zich niet meer kon verenigen met de boodschap zoals die vanaf de kansels werd verkondigd. God was voor hen in geen enkele kerk streng en straffend genoeg. En zo werden zij thuislezers, die iedere zondag in kleine verbanden, meestal in gezinsverband, preken van oudvaders voorlazen en bestudeerden. Hierbij moet opgemerkt worden dat, volgens sommige ingewijden, Jan Siebelink deze thuislezers een stukje extremer heeft neergezet dan dat zij in werkelijkheid waren.
Slaaf van wettische bevindelijkheid
Al lezend ontwikkelde zich bij mij een zwak voor de hoofdpersoon. Want deze Hans had er wél alles voor over om bij God te kunnen komen. Hans wilde zijn ziel veilig stellen. Dat hij in de handen viel van een sektarische groep maakt het pijnlijk, maar laat onverlet dat Hans oprecht zocht. En dat hij knielde toen hij God ontmoette. Nog wel op een bed violen, met 100% decorumverlies, zomaar in de buitenlucht. Hij kon niet meer op zijn benen staan, omdat de grootheid van God op hem viel. Ja, hier gebeurde iets! En dan is het in en in triest dat deze man, die op dat moment dacht genade te hebben ontvangen, later toch weer twijfelde, werkte, leed en uiteindelijk stierf als slaaf van wettische bevindelijkheid.
Groei van de evangelische beweging
Geen wonder dat de evangelische beweging, als reactie op deze al dan niet in een kerk beoefende (ultra)orthodoxie, zo snel kon groeien. Men was de boodschappen van hel en verdoemenis terecht beu en wilde eindelijk weleens de liefdevolle God ontmoeten. De God die geloofszekerheid en genade geeft in zijn Zoon Jezus Christus. En zo groeide de evangelische beweging als kool, bewaterd door de tranen van de orthodoxie.
Thuislezer 2.0
Wist u trouwens dat het aantal thuislezers weer groeiende is? De thuislezer 2.0, die zijn geestelijke voeding haalt uit internetpreken en christelijke tijdschriften. Een groep die zich afkeert van kerkelijke instituten, omdat het geestelijke klimaat er, onder invloed van de tijdgeest, steeds meer wordt bepaald door de christelijke klant. Een klant die plaatsvervangend koning is. Een klant die brood en spelen wil, waardoor steeds meer kerkzalen theatrale trekken vertonen. Drama’s, compleet met toneelspelers, medewerkers licht en geluid, muzikanten en barbedienden. Met samenkomsten waarin het kapitale woordje ‘IK’ in woord, gebaar en zang de boventoon voert.
Doorgeslagen vrijzinnigheid
Door dit geestelijke verval zien we dat menig evangelische kerk nog wel een doopbad heeft, maar dat dit bad vooral symbool staat voor de strijd om het hoofd boven water te houden. Het gebrek aan dogma’s en traditie, juist datgene waar de evangelische beweging zich destijds zo van afkeerde, breekt haar nu op; de grond van hun ontstaan dreigt nu, ironisch genoeg, het drijfzand van hun vergaan te worden. Want waar de orthodoxen vaak te wettisch waren, zijn veel evangelischen inmiddels doorgeslagen in vrijzinnigheid.
Het is een ontwikkeling waar je depri van zou kunnen worden. Ware het niet dat Christus onze Leidsman wil zijn. Hij voedt, bemoedigt en wijst nieuwe wegen. Hij komt met iedereen die zich aan Hem overgeeft tot Zijn doel!
Henk van Blijderveen
