Hiskil: verstandig zijn
Gieneke van Veen-Vrolijk • 89 - 2013 • Uitgave: 21
‘…opdat u verstandig zult handelen in alles wat u doet’ (Deuteronomium 29:9).
In de Hebreeuwse Bijbel komen regelmatig termen voor die thuishoren in de woordgroep ‘wijsheidstermen’. Tot deze woordgroep kan ook de Hebreeuwse werkwoordsvorm ‘hiskil’ worden gerekend.1 Het betekenisspectrum van deze werkwoordsvorm is zeer breed en omvat onder meer deze vertaalmogelijkheden: inzicht hebben, verstandig zijn/maken, weten, begrijpen, wijs zijn/handelen, juist handelen, opletten, opmerkzaam zijn, met inzicht waarnemen/handelen, leren.
In bepaalde gevallen heeft ‘hiskil’ ook de betekenis van ‘voorspoedig zijn/maken’. Uit deze opsomming blijkt dat we hier te maken hebben met een betekenisvol begrip dat niet altijd op dezelfde wijze kan worden weergegeven. ‘Hiskil’ moet vooral worden bezien ook op basis van woordcombinaties en het verband waarin het in de Bijbeltekst voorkomt. Dit veelomvattende werkwoord heeft ons als wijsheidsterm zeer veel te zeggen.
Geestelijk inzicht hebben
Het werkwoord ‘hiskil’ duidt als Bijbelse wijsheidsterm op het aandachtig opletten, begrip vormen en inzicht verkrijgen, op grond waarvan men de juiste conclusies kan trekken en op de juiste wijze met inzicht kan handelen. Het gaat hierbij vooral om het aandachtig letten op Gods Woord en werken, om hierdoor geestelijk inzicht te verkrijgen. Op grond hiervan zal de mens juist kunnen handelen. Daarom spreekt Mozes in zijn afscheidslied het verlangen uit dat het volk wijs zou zijn om ‘hiskil’/op te merken (Deuteronomium 32:29). Dat is wat Israël in Egypte juist niet deed, leert een psalm die ons de les van de geschiedenis van Gods volk voorhoudt: “Wij hebben gezondigd… zij hebben uw wonderen niet ‘hiskil’/in acht genomen (Psalm 106:7). De Here gaf ook zijn Geest om het volk te onderwijzen en inzicht te geven: “Uw goede Geest gaf U om hen te ‘hiskil’/onderwijzen” (Nehemia 9:20). In het Nieuwe Testament is het de Heilige Geest die inzicht geeft in Gods verlossingswerk en leidt in de waarheid van Christus (Johannes 16:13). Het geloof in Zijn offer heeft ons gerechtvaardigd (Romeinen 3:23-24; 5:9).
De rechtvaardige nu ‘hiskil’/let aandachtig op wat de goddeloze doet en overkomt en trekt daaruit belangrijke levenslessen (Spreuken 21:12). Zo gaat het in veel gevallen om wijze opmerkzaamheid om hierdoor de juiste conclusies te kunnen trekken! Deze wijsheid en dit inzicht helpt te voorkomen dat men valt in mis- en verleidingen van onze vijand en tegenstander...
Met verstand spreken en handelen
In Spreuken lezen we dat in veel woorden de overtreding niet ontbreekt, “maar wie zijn lippen inhoudt ‘hiskil’/handelt verstandig” (Spreuken 10:19). Echter, wie de Here niet vreest spreekt onrecht en bedrog en “…laat na ‘hiskil’/verstandig te handelen om goed te doen” (Psalm 36:4).
Wie de getuigenissen van Gods Woord overdenkt, ‘hiskil’/verkrijgt inzicht boven alle geleerden (Psalm 119:99). Wie God vreest zal ook ‘hiskil’/aandachtig letten op Zijn werken en daden (Psalm 64:10).
De Here zegent met Zijn aanwezigheid wie Hem volgt en zich naar Hem richt. We zien dat in het leven van David, die ‘hiskil’/verstandig handelde overal waarheen hij werd gezonden en “David ‘hiskil’/handelde verstandig op al zijn wegen en de Here was met hem” (1 Samuël 18:5,14,15).
Gods zegen genieten in zijn dienst
‘Hiskil’ in de zin van ‘voorspoedig zijn’ of ‘voorspoedig maken’ komt met name voor met betrekking tot het voorspoedig zijn van iemand die Gods zegeningen geniet. Het betreft dan de zegeningen die de mens die wijs is naar Gods Woord ontvangt. Het gaat hierbij niet om louter materiële voorspoed en welvaart, maar om geestelijke zegeningen en voorspoed die de mens ondervindt wanneer zij/hij zich richt naar Gods geopenbaarde wil in zijn Woord. De mens die de Here gehoorzaamt en volgt wordt door Hem ‘hiskil’/voorspoedig gemaakt in zijn dienst. De Here had dit al beloofd aan Israël vlak voor de intocht in het beloofde land: “Houd daarom de woorden van dit verbond, opdat u ‘hiskil’/verstandig zult handelen in alles wat u doet” (Deuteronomium 29:9). Zo beloofde de Here dat later ook aan Mozes’ opvolger Jozua toen Hij hem opdroeg “Wees slechts sterk… om te handelen naar heel de Wet die Mozes, mijn dienaar, u gebood… opdat ‘hiskil’/u voorspoedig zult zijn overal waar u gaat.” “Dit wetboek mag niet wijken uit uw mond… zodat u… zult handelen naar alles wat daarin is geschreven, want dan zult u uw weg ‘hiskil’/voorspoedig maken” (Jozua 1:7,8). Het gaat om voorspoed in relatie tot Gods Woord en het volgen daarvan, zoals in het geval van Jozua. Gods zegeningen maken de mens voorspoedig, zelfs in tijden van tegenslag, teleurstelling en verdriet! Dit is geen ‘welvaartsevangelie’, maar Gods zegen die voorspoedig maakt in Zijn dienst.
Gods onderwijs
We mogen ons richten op Gods Woord om, zoals in Nehemia’s tijd, “…‘hiskil’/inzicht te krijgen in de woorden van de Thora” (Nehemia 8:14). “Ik ‘hiskil’/onderwijs u en leer u de weg die u moet gaan…” (Psalm 32:8).
Gieneke van Veen-Vrolijk
1 Het gaat om een vorm van het werkwoord ‘sakhal’; daar dit werkwoord vooral voorkomt in de (hif`il)-vorm ‘hiskil’ bespreken we hier uitsluitend deze vorm.
In de Hebreeuwse Bijbel komen regelmatig termen voor die thuishoren in de woordgroep ‘wijsheidstermen’. Tot deze woordgroep kan ook de Hebreeuwse werkwoordsvorm ‘hiskil’ worden gerekend.1 Het betekenisspectrum van deze werkwoordsvorm is zeer breed en omvat onder meer deze vertaalmogelijkheden: inzicht hebben, verstandig zijn/maken, weten, begrijpen, wijs zijn/handelen, juist handelen, opletten, opmerkzaam zijn, met inzicht waarnemen/handelen, leren.
In bepaalde gevallen heeft ‘hiskil’ ook de betekenis van ‘voorspoedig zijn/maken’. Uit deze opsomming blijkt dat we hier te maken hebben met een betekenisvol begrip dat niet altijd op dezelfde wijze kan worden weergegeven. ‘Hiskil’ moet vooral worden bezien ook op basis van woordcombinaties en het verband waarin het in de Bijbeltekst voorkomt. Dit veelomvattende werkwoord heeft ons als wijsheidsterm zeer veel te zeggen.
Geestelijk inzicht hebben
Het werkwoord ‘hiskil’ duidt als Bijbelse wijsheidsterm op het aandachtig opletten, begrip vormen en inzicht verkrijgen, op grond waarvan men de juiste conclusies kan trekken en op de juiste wijze met inzicht kan handelen. Het gaat hierbij vooral om het aandachtig letten op Gods Woord en werken, om hierdoor geestelijk inzicht te verkrijgen. Op grond hiervan zal de mens juist kunnen handelen. Daarom spreekt Mozes in zijn afscheidslied het verlangen uit dat het volk wijs zou zijn om ‘hiskil’/op te merken (Deuteronomium 32:29). Dat is wat Israël in Egypte juist niet deed, leert een psalm die ons de les van de geschiedenis van Gods volk voorhoudt: “Wij hebben gezondigd… zij hebben uw wonderen niet ‘hiskil’/in acht genomen (Psalm 106:7). De Here gaf ook zijn Geest om het volk te onderwijzen en inzicht te geven: “Uw goede Geest gaf U om hen te ‘hiskil’/onderwijzen” (Nehemia 9:20). In het Nieuwe Testament is het de Heilige Geest die inzicht geeft in Gods verlossingswerk en leidt in de waarheid van Christus (Johannes 16:13). Het geloof in Zijn offer heeft ons gerechtvaardigd (Romeinen 3:23-24; 5:9).
De rechtvaardige nu ‘hiskil’/let aandachtig op wat de goddeloze doet en overkomt en trekt daaruit belangrijke levenslessen (Spreuken 21:12). Zo gaat het in veel gevallen om wijze opmerkzaamheid om hierdoor de juiste conclusies te kunnen trekken! Deze wijsheid en dit inzicht helpt te voorkomen dat men valt in mis- en verleidingen van onze vijand en tegenstander...
Met verstand spreken en handelen
In Spreuken lezen we dat in veel woorden de overtreding niet ontbreekt, “maar wie zijn lippen inhoudt ‘hiskil’/handelt verstandig” (Spreuken 10:19). Echter, wie de Here niet vreest spreekt onrecht en bedrog en “…laat na ‘hiskil’/verstandig te handelen om goed te doen” (Psalm 36:4).
Wie de getuigenissen van Gods Woord overdenkt, ‘hiskil’/verkrijgt inzicht boven alle geleerden (Psalm 119:99). Wie God vreest zal ook ‘hiskil’/aandachtig letten op Zijn werken en daden (Psalm 64:10).
De Here zegent met Zijn aanwezigheid wie Hem volgt en zich naar Hem richt. We zien dat in het leven van David, die ‘hiskil’/verstandig handelde overal waarheen hij werd gezonden en “David ‘hiskil’/handelde verstandig op al zijn wegen en de Here was met hem” (1 Samuël 18:5,14,15).
Gods zegen genieten in zijn dienst
‘Hiskil’ in de zin van ‘voorspoedig zijn’ of ‘voorspoedig maken’ komt met name voor met betrekking tot het voorspoedig zijn van iemand die Gods zegeningen geniet. Het betreft dan de zegeningen die de mens die wijs is naar Gods Woord ontvangt. Het gaat hierbij niet om louter materiële voorspoed en welvaart, maar om geestelijke zegeningen en voorspoed die de mens ondervindt wanneer zij/hij zich richt naar Gods geopenbaarde wil in zijn Woord. De mens die de Here gehoorzaamt en volgt wordt door Hem ‘hiskil’/voorspoedig gemaakt in zijn dienst. De Here had dit al beloofd aan Israël vlak voor de intocht in het beloofde land: “Houd daarom de woorden van dit verbond, opdat u ‘hiskil’/verstandig zult handelen in alles wat u doet” (Deuteronomium 29:9). Zo beloofde de Here dat later ook aan Mozes’ opvolger Jozua toen Hij hem opdroeg “Wees slechts sterk… om te handelen naar heel de Wet die Mozes, mijn dienaar, u gebood… opdat ‘hiskil’/u voorspoedig zult zijn overal waar u gaat.” “Dit wetboek mag niet wijken uit uw mond… zodat u… zult handelen naar alles wat daarin is geschreven, want dan zult u uw weg ‘hiskil’/voorspoedig maken” (Jozua 1:7,8). Het gaat om voorspoed in relatie tot Gods Woord en het volgen daarvan, zoals in het geval van Jozua. Gods zegeningen maken de mens voorspoedig, zelfs in tijden van tegenslag, teleurstelling en verdriet! Dit is geen ‘welvaartsevangelie’, maar Gods zegen die voorspoedig maakt in Zijn dienst.
Gods onderwijs
We mogen ons richten op Gods Woord om, zoals in Nehemia’s tijd, “…‘hiskil’/inzicht te krijgen in de woorden van de Thora” (Nehemia 8:14). “Ik ‘hiskil’/onderwijs u en leer u de weg die u moet gaan…” (Psalm 32:8).
Gieneke van Veen-Vrolijk
1 Het gaat om een vorm van het werkwoord ‘sakhal’; daar dit werkwoord vooral voorkomt in de (hif`il)-vorm ‘hiskil’ bespreken we hier uitsluitend deze vorm.
