Het werk van de Heilige Geest
Joop Schotanus • 76 - 2000/01 • Uitgave: 5
Geloof hechten aan het gezag van de Heilige Schrift is uiterst belangrijk. Geloven in de doorslaggevende betekenis van de Here Jezus zelf is onontbeerlijk. Maar buiten het deelhebben aan het gebeuren van Pinksteren kan niemand beantwoorden aan Gods doel. Vanuit praktisch oogpunt gezien betekent dit: het ervaren en beleven van de Heilige Geest in onze omgang met de Here. Dit is doorslaggevend. Het gaat hierbij om het uitschakelen van elk recht op zichzelf, dus van elke prestatie en pretentie van onze oude natuur. Het gaat om een leven onder de heerschappij van de nieuwe natuur die met de wedergeboorte in ons is gelegd. Van daaruit brengt de Geest ons tot een voortdurende erkenning van het gezag van de Bijbel en van het unieke van de Here Jezus zelf.
VASTGEROESTE STANDPUNTEN
Aan sommige theologische problemen lijkt geen eind te komen. Telkens opnieuw komen dezelfde onderwerpen ter sprake. Steeds weer kunnen de mensen dan weer verdeeld worden in twee kampen. Voorstanders en tegenstanders van een bepaald standpunt. Bepaalde standpunten zijn al zo diep ingeburgerd dat men ze kan verbinden met hele groeperingen van mensen uit de geschiedenis. Ben je aanhanger van een bepaalde mening dan kun je vaak al met één pennenstreek ingedeeld worden bij een reeds van eeuwen her bestaande groepering.
In de meeste gevallen is daarmee de discussie gesloten. Afhankelijk van het gezichtspunt kan dat besluit dan uitvallen of in positieve of in negatieve zin.
Soms heb ik de stille hoop dat ik met mijn artikelen bepaalde lezers los kan maken van al te vastgeroeste meningen.
VERHOUDING WOORD EN GEEST
Een discussie die de laatste tijd hoogtij viert gaat over het werk en de plaats van de Heilige Geest. In de geschiedenis zijn er mensen geweest die het werk van de Geest los gemaakt hebben van het Woord. Zij werden de spiritualisten genoemd. In allerlei groeperingen vinden we hier sporen van terug. Als reactie op deze spiritualisten kwam de mening te staan van een Calvinisme, waarbij er enkel sprake kon zijn van het werk van de Geest als een doorwerking en uitwerking via het Woord. Het ontstaan van deze tegenovergestelde standpunten werkt volgens het principe van 'adholkè'. Dat wil zeggen dat, wil men iets dat onder druk staat weer in balans brengen, dan moet men aan de tegenovergestelde kant extra druk uitoefenen. Denk maar aan wat men geneigd is te doen als een boot aan één kant water dreigt te scheppen. Door tegendruk zijn er onzuivere leerstukken ontstaan. Dit geldt allerlei onderwerpen. Behalve de reeds genoemde tegenstelling tussen Woord en Geest, denken we aan de zichtbare en de onzichtbare kerk, aan uitverkiezing en vrije wil, verbond en wedergeboorte.
DE WEDERZIJDSE ANGST
Door de geschiedenis heen heeft men elkaar op een afstand gehouden en is men heel vaak verder uit elkaar gedreven door van elkaar een karikatuur te maken. Toch zien we heden ten dage dat men in sommige gevallen steeds meer op elkaars terrein komt. Beter gezegd dat men bij elkaar op hetzelfde terrein komt. Er is dus sprake van het wegvallen van een zekere angst voor elkaar. Met de belangstelling voor de alpha-cursus, de mannenbeweging, project 2000, en wat er verder nog allemaal op te noemen is, worden er bijzondere ontdekkingen gedaan. Bestaat er nog wel een zuiver Arminianisme? Als het wel bestaat is dan niet de ontdekking dat er heel wat van te vinden is aan de kant van hen die het Contra-Remonstrantisme tot leidraad hebben (hadden). Als we ergens bang voor moeten zijn is dat dan misschien niet eerst en vooral in eigen gelederen? Niet als import van buiten, maar een soort dat eigen is aan de neiging van onze 'oude natuur'. Onze 'oude natuur' (ons vlees) wil aanzien, erkenning, waardering. Dit is te bereiken door presteren en pretenderen. Iets waar zelfs ons Calvinistische Nederlandse karakter aan toe geschreven wordt? Onze verantwoordelijkheid en onze verplichtingen vanuit ons rentmeesterschapsgevoel. Dit is een Oudtestamentische benadering met het oog op een theocratische maatschappij. Ons arbeidsethos kan hieraan toegeschreven worden.
DE OPLOSSING
De theocratische oplossing voor ons maatschappelijk bestel kunnen we nu wel vergeten. Die komt er pas in het Duizendjarig Rijk. Toch laat de Bijbel ons niet in het onzekere over de grote verandering nl het Pinkstergebeuren.
In het Paasnummer-artikel hebben we gezien dat het leven begint bij de Here Jezus. Met Pasen denken we aan wat de Here Jezus voor ons deed. Met Pinksteren gaat het erom wat Hij in ons bewerkt door Zijn Geest. Daarbij gaat het om het waarachtige en echte. Dat wat aantrekkelijk en aanstekelijk is. Wat meer is dan het gewone in onze relatie met de Here God, in onze relatie tot ons bezit, in onze relatie tot onze naaste. We noemen dat buitengewoon in het gewone. Dit is niet de vrucht van eigen inspanning en streven. Dit is niet naar de letter, maar naar de Geest. Dit is de vrucht van het nieuwe verbond. Dit vindt plaats daar waar vereenzelviging is met de dood van Christus.
ZELFONDERZOEK
Wat kunnen we als gelovigen onder elkaar stellen tegenover de toenemende wetteloosheid. De neiging is om er een leven naar de letter tegenover te stellen. Hoe veilig en beschermend dat ook kan zijn, er worden geen mensen mee gewonnen. Hoogstens hier en daar een toenemende belangstelling voor normen en waarden. Niet naar de letter, want de letter doodt, maar naar de Geest, want de Geest maakt levend. In ons zelfonderzoek kunnen we maar tot die ene ontdekking komen. Niets van mezelf, maar alles van de Here, die Geest is. Dat is leven naar het nieuwe verbond. De Here Jezus zegt: Blijft in Mij, gelijk Ik in U. want zonder Mij kunt gij niets doen. Dit blijven in Jezus kan alleen, als we de Geest niet bedroeven of uitblussen.
Joop Schotanus
VASTGEROESTE STANDPUNTEN
Aan sommige theologische problemen lijkt geen eind te komen. Telkens opnieuw komen dezelfde onderwerpen ter sprake. Steeds weer kunnen de mensen dan weer verdeeld worden in twee kampen. Voorstanders en tegenstanders van een bepaald standpunt. Bepaalde standpunten zijn al zo diep ingeburgerd dat men ze kan verbinden met hele groeperingen van mensen uit de geschiedenis. Ben je aanhanger van een bepaalde mening dan kun je vaak al met één pennenstreek ingedeeld worden bij een reeds van eeuwen her bestaande groepering.
In de meeste gevallen is daarmee de discussie gesloten. Afhankelijk van het gezichtspunt kan dat besluit dan uitvallen of in positieve of in negatieve zin.
Soms heb ik de stille hoop dat ik met mijn artikelen bepaalde lezers los kan maken van al te vastgeroeste meningen.
VERHOUDING WOORD EN GEEST
Een discussie die de laatste tijd hoogtij viert gaat over het werk en de plaats van de Heilige Geest. In de geschiedenis zijn er mensen geweest die het werk van de Geest los gemaakt hebben van het Woord. Zij werden de spiritualisten genoemd. In allerlei groeperingen vinden we hier sporen van terug. Als reactie op deze spiritualisten kwam de mening te staan van een Calvinisme, waarbij er enkel sprake kon zijn van het werk van de Geest als een doorwerking en uitwerking via het Woord. Het ontstaan van deze tegenovergestelde standpunten werkt volgens het principe van 'adholkè'. Dat wil zeggen dat, wil men iets dat onder druk staat weer in balans brengen, dan moet men aan de tegenovergestelde kant extra druk uitoefenen. Denk maar aan wat men geneigd is te doen als een boot aan één kant water dreigt te scheppen. Door tegendruk zijn er onzuivere leerstukken ontstaan. Dit geldt allerlei onderwerpen. Behalve de reeds genoemde tegenstelling tussen Woord en Geest, denken we aan de zichtbare en de onzichtbare kerk, aan uitverkiezing en vrije wil, verbond en wedergeboorte.
DE WEDERZIJDSE ANGST
Door de geschiedenis heen heeft men elkaar op een afstand gehouden en is men heel vaak verder uit elkaar gedreven door van elkaar een karikatuur te maken. Toch zien we heden ten dage dat men in sommige gevallen steeds meer op elkaars terrein komt. Beter gezegd dat men bij elkaar op hetzelfde terrein komt. Er is dus sprake van het wegvallen van een zekere angst voor elkaar. Met de belangstelling voor de alpha-cursus, de mannenbeweging, project 2000, en wat er verder nog allemaal op te noemen is, worden er bijzondere ontdekkingen gedaan. Bestaat er nog wel een zuiver Arminianisme? Als het wel bestaat is dan niet de ontdekking dat er heel wat van te vinden is aan de kant van hen die het Contra-Remonstrantisme tot leidraad hebben (hadden). Als we ergens bang voor moeten zijn is dat dan misschien niet eerst en vooral in eigen gelederen? Niet als import van buiten, maar een soort dat eigen is aan de neiging van onze 'oude natuur'. Onze 'oude natuur' (ons vlees) wil aanzien, erkenning, waardering. Dit is te bereiken door presteren en pretenderen. Iets waar zelfs ons Calvinistische Nederlandse karakter aan toe geschreven wordt? Onze verantwoordelijkheid en onze verplichtingen vanuit ons rentmeesterschapsgevoel. Dit is een Oudtestamentische benadering met het oog op een theocratische maatschappij. Ons arbeidsethos kan hieraan toegeschreven worden.
DE OPLOSSING
De theocratische oplossing voor ons maatschappelijk bestel kunnen we nu wel vergeten. Die komt er pas in het Duizendjarig Rijk. Toch laat de Bijbel ons niet in het onzekere over de grote verandering nl het Pinkstergebeuren.
In het Paasnummer-artikel hebben we gezien dat het leven begint bij de Here Jezus. Met Pasen denken we aan wat de Here Jezus voor ons deed. Met Pinksteren gaat het erom wat Hij in ons bewerkt door Zijn Geest. Daarbij gaat het om het waarachtige en echte. Dat wat aantrekkelijk en aanstekelijk is. Wat meer is dan het gewone in onze relatie met de Here God, in onze relatie tot ons bezit, in onze relatie tot onze naaste. We noemen dat buitengewoon in het gewone. Dit is niet de vrucht van eigen inspanning en streven. Dit is niet naar de letter, maar naar de Geest. Dit is de vrucht van het nieuwe verbond. Dit vindt plaats daar waar vereenzelviging is met de dood van Christus.
ZELFONDERZOEK
Wat kunnen we als gelovigen onder elkaar stellen tegenover de toenemende wetteloosheid. De neiging is om er een leven naar de letter tegenover te stellen. Hoe veilig en beschermend dat ook kan zijn, er worden geen mensen mee gewonnen. Hoogstens hier en daar een toenemende belangstelling voor normen en waarden. Niet naar de letter, want de letter doodt, maar naar de Geest, want de Geest maakt levend. In ons zelfonderzoek kunnen we maar tot die ene ontdekking komen. Niets van mezelf, maar alles van de Here, die Geest is. Dat is leven naar het nieuwe verbond. De Here Jezus zegt: Blijft in Mij, gelijk Ik in U. want zonder Mij kunt gij niets doen. Dit blijven in Jezus kan alleen, als we de Geest niet bedroeven of uitblussen.
Joop Schotanus
