Het sluwe spel in het Midden-Oosten
Feike ter Velde • 89 - 2013 • Uitgave: 22
Een oud spreekwoord zegt: ‘Als de vos de passie preekt, boer pas op je kippen.’ Dit is zeker van toepassing op de verrassende toenadering die Iran zoekt tot de Verenigde Staten. De nieuwe Iraanse president, Hassan Rouhani, werd al direct bestempeld als een gematigde leider die een andere politiek zou volgen dan zijn fanatieke voorganger. Hij sprak na zijn verkiezing direct verzoenende woorden en belde onlangs rechtstreeks naar het Witte Huis in Washington om een kwartier lang met president Obama te spreken. Wat moeten we hier van denken?
De grootste dreiging in het Midden-Oosten is de ambitie van Iran om te beschikken over nucleaire technologie, waarmee men ook in staat is om een kernbom te produceren. Dat zou de machtsverhoudingen in het Midden-Oosten echter dusdanig verstoren en een zodanige dreiging betekenen voor Israël, dat de Westerse landen deze ontwikkeling niet stilzwijgend toelaten. Met Amerika voorop werden er zware economische sancties opgelegd die in heel de samenleving van Iran worden gevoeld. Met die druk op de ketel is het bijna logisch dat de nieuwe Iraanse regering naar een uitweg zoekt uit de impasse die de vorige regering van de fascistische Ahmadinejad had veroorzaakt.
De gewone bevolking van Iran zucht onder de dwaasheden van die regering. Veel jongeren in Iran hebben grote bewondering voor het democratische Westen en met name voor de Verenigde Staten. Men ziet ook daar Amerikaanse films en proeft het vrije leven in welvaart, ziet de mooie huizen en de luxe auto’s. Daarom gloort er hoop in Iran nu een nieuwe regering is aangetreden en de oude regering naar huis is.
Toenadering
Na het telefoongepsrek van Rouhani met Obama gloort er ook hoop voor de Amerikaanse president op een groot diplomatiek succes: Vrede met Iran en een einde aan de nucleaire dreiging. Maar hoe reëel is dat? In Israël is men allerminst gerust op die ontwikkeling, vooral omdat die tot nu toe alleen maar bestaat uit mooie woorden. Iran wil van de sancties af en dat heeft de bevolking in de laatste verkiezingen duidelijk gemaakt. De toenandering tot Amerika is iets geheel nieuws. Sinds de val van de sjah van Perzië in 1979 en de komst van de Khomeiny met zijn islamitische revolutie is dat niet meer gebeurd.
Amerika en de Westerse landen staan tegenover een hecht bolwerk in het Midden-Oosten dat we in het vizier moeten houden: Iran en Syrië hebben de laatste decennia nauw samengewerkt in de ondermijning van het politieke evenwicht in het Midden-Oosten en de verzwakking van Israëls veiligheid. Desondanks heeft Israël niet geschroomd een wapenfabriek in Syrië totaal met de grond gelijk te maken. Vermoedelijk werd ook daar een begin gemaakt met de productie van massavernietigingswapens en mogelijk van atoomwapens. Israëlisch F16’s voerden een snelle, maar hevige verrassingsaanval uit en de klus was in korte tijd geklaard. De regering van Syrië hield zich stil op het internationale podium over deze actie van Israël.
Israël kan, menselijkerwijs gesproken, nu eenmaal niet met de armen over elkaar blijven zitten terwijl er volstrekt ontoelaatbare bedreigingen worden geuit over de vernietiging van de Israelische natie en de uitroeiing van de Joden. President Obama heeft er in een recente toespraak ook op gewezen dat Israël in staat is zichzelf te verdedigen mocht Syrië besluiten het land aan te vallen als Amerika een strafexpeditie met kruisrakketten zou uitvoeren. Dat was een opmerkelijke, maar terechte uitspraak.
Israëls zorgen
Achter Syrië staat echter Iran. Premier Netanyahu heeft ernstige woorden tot Obama gesproken tijdens zijn recente bezoek aan Washington. Drie dagen tevoren sprak Rouhani met Obama over de telefoon en dat kwam als groot nieuws in de media over de hele wereld. Netanyahu heeft erop gewezen dat de mooie woorden van Iran gepaard dienen te gaan met concrete daden, dat wil zeggen het geheel stoppen van de verrijking van uranium. Obama was het daar geheel mee eens en heeft nog eens benadrukt dat de militaire druk op Iran, naast de economische sancties, gehandhaafd zullen blijven totdat er concrete resultaten zijn bereikt. Obama meldde in zijn persconferentie na het telefoongesprek met Rouhani, dat deze zou hebben verklaard dat Iran er niet over denkt om een atoombom te ontwikkelen en dat in de toekomst ook niet zal doen.
Niet ten onrechte vreest men in Israël voor diplomatieke misleiding en sluw diplomatiek spel van de Perzen, zoals ooit Adolf Hitler deed met de Britse diplomaat Chamberlain. Die zwaaide met een papiertje bij aankomst in Londen, waarop de overeenkomst met Hitler stond. We konden allemaal rustig gaan slapen. De volgende dag vielen de nazies Polen binnen.
Wat is er echt veranderd?
Iran en Syrië samen spelen nu het spel van de ontwapening. Syrië wil zijn chemische wapens wegdoen en Iran wil zijn atoomprogramma herzien. Maar wat is er gewijzigd in hun opvattingen over het bestaan van de staat Israël en de Joden? Wat moeten we denken van alle uitspraken over de vernietiging van de Joden en van de staat Israël? Wie vraagt naar de werkelijke achtergronden van de wijziging in de politieke koers van de beide landen. En hoe zal de internationale diplomatie op handige wijze inspelen op deze ontwikkelingen door ze te koppelen aan het conflict van Israël met de Palestijnen, met Hamas en met Hezbollah? Welke islamitische leider zal het voortouw nemen om de Jodenhaat openlijk als slecht te belijden en af te leggen? Welke prijs zal Obama willen betalen om grote risico’s te nemen in het Midden-Oosten met het oog op de waarde van zijn twee termijnen als president?
Wie is de 64-jarige Hassan Rouhani eigenlijk en wat moet men van hem verwachten? Hij is een spil in de Iraanse politiek en was destijds onderhandelaar in de mislukte gesprekken over de Iraanse atoomambities. Hij suggereerde de doodstraf voor studenten die in 1999 meededen aan de straatprotesten tegen de extreme regering van Ahmadinejad. Hij komt ook voort uit de Iraanse islamitische theocratie en is orthodox en conservatief. Gevreesd moet worden dat bij eventuele onderhandelingen veel gewoon blijft gehandhaafd: het recht om uranium te verrijken en de mogelijkheid om de technologie voor het maken van een atoombom te blijven handhaven. Dit zal aanleiding blijven geven tot diplomatiek geharrewar. De opperste macht in Iran met in de top ayatollah Khamenei zal Hassan Rouhani aan de politieke ketting houden en niet al te ver laten uitlopen. Uiterste waakzaamheid zal daarom nodig zijn.
Feike ter Velde
De grootste dreiging in het Midden-Oosten is de ambitie van Iran om te beschikken over nucleaire technologie, waarmee men ook in staat is om een kernbom te produceren. Dat zou de machtsverhoudingen in het Midden-Oosten echter dusdanig verstoren en een zodanige dreiging betekenen voor Israël, dat de Westerse landen deze ontwikkeling niet stilzwijgend toelaten. Met Amerika voorop werden er zware economische sancties opgelegd die in heel de samenleving van Iran worden gevoeld. Met die druk op de ketel is het bijna logisch dat de nieuwe Iraanse regering naar een uitweg zoekt uit de impasse die de vorige regering van de fascistische Ahmadinejad had veroorzaakt.
De gewone bevolking van Iran zucht onder de dwaasheden van die regering. Veel jongeren in Iran hebben grote bewondering voor het democratische Westen en met name voor de Verenigde Staten. Men ziet ook daar Amerikaanse films en proeft het vrije leven in welvaart, ziet de mooie huizen en de luxe auto’s. Daarom gloort er hoop in Iran nu een nieuwe regering is aangetreden en de oude regering naar huis is.
Toenadering
Na het telefoongepsrek van Rouhani met Obama gloort er ook hoop voor de Amerikaanse president op een groot diplomatiek succes: Vrede met Iran en een einde aan de nucleaire dreiging. Maar hoe reëel is dat? In Israël is men allerminst gerust op die ontwikkeling, vooral omdat die tot nu toe alleen maar bestaat uit mooie woorden. Iran wil van de sancties af en dat heeft de bevolking in de laatste verkiezingen duidelijk gemaakt. De toenandering tot Amerika is iets geheel nieuws. Sinds de val van de sjah van Perzië in 1979 en de komst van de Khomeiny met zijn islamitische revolutie is dat niet meer gebeurd.
Amerika en de Westerse landen staan tegenover een hecht bolwerk in het Midden-Oosten dat we in het vizier moeten houden: Iran en Syrië hebben de laatste decennia nauw samengewerkt in de ondermijning van het politieke evenwicht in het Midden-Oosten en de verzwakking van Israëls veiligheid. Desondanks heeft Israël niet geschroomd een wapenfabriek in Syrië totaal met de grond gelijk te maken. Vermoedelijk werd ook daar een begin gemaakt met de productie van massavernietigingswapens en mogelijk van atoomwapens. Israëlisch F16’s voerden een snelle, maar hevige verrassingsaanval uit en de klus was in korte tijd geklaard. De regering van Syrië hield zich stil op het internationale podium over deze actie van Israël.
Israël kan, menselijkerwijs gesproken, nu eenmaal niet met de armen over elkaar blijven zitten terwijl er volstrekt ontoelaatbare bedreigingen worden geuit over de vernietiging van de Israelische natie en de uitroeiing van de Joden. President Obama heeft er in een recente toespraak ook op gewezen dat Israël in staat is zichzelf te verdedigen mocht Syrië besluiten het land aan te vallen als Amerika een strafexpeditie met kruisrakketten zou uitvoeren. Dat was een opmerkelijke, maar terechte uitspraak.
Israëls zorgen
Achter Syrië staat echter Iran. Premier Netanyahu heeft ernstige woorden tot Obama gesproken tijdens zijn recente bezoek aan Washington. Drie dagen tevoren sprak Rouhani met Obama over de telefoon en dat kwam als groot nieuws in de media over de hele wereld. Netanyahu heeft erop gewezen dat de mooie woorden van Iran gepaard dienen te gaan met concrete daden, dat wil zeggen het geheel stoppen van de verrijking van uranium. Obama was het daar geheel mee eens en heeft nog eens benadrukt dat de militaire druk op Iran, naast de economische sancties, gehandhaafd zullen blijven totdat er concrete resultaten zijn bereikt. Obama meldde in zijn persconferentie na het telefoongesprek met Rouhani, dat deze zou hebben verklaard dat Iran er niet over denkt om een atoombom te ontwikkelen en dat in de toekomst ook niet zal doen.
Niet ten onrechte vreest men in Israël voor diplomatieke misleiding en sluw diplomatiek spel van de Perzen, zoals ooit Adolf Hitler deed met de Britse diplomaat Chamberlain. Die zwaaide met een papiertje bij aankomst in Londen, waarop de overeenkomst met Hitler stond. We konden allemaal rustig gaan slapen. De volgende dag vielen de nazies Polen binnen.
Wat is er echt veranderd?
Iran en Syrië samen spelen nu het spel van de ontwapening. Syrië wil zijn chemische wapens wegdoen en Iran wil zijn atoomprogramma herzien. Maar wat is er gewijzigd in hun opvattingen over het bestaan van de staat Israël en de Joden? Wat moeten we denken van alle uitspraken over de vernietiging van de Joden en van de staat Israël? Wie vraagt naar de werkelijke achtergronden van de wijziging in de politieke koers van de beide landen. En hoe zal de internationale diplomatie op handige wijze inspelen op deze ontwikkelingen door ze te koppelen aan het conflict van Israël met de Palestijnen, met Hamas en met Hezbollah? Welke islamitische leider zal het voortouw nemen om de Jodenhaat openlijk als slecht te belijden en af te leggen? Welke prijs zal Obama willen betalen om grote risico’s te nemen in het Midden-Oosten met het oog op de waarde van zijn twee termijnen als president?
Wie is de 64-jarige Hassan Rouhani eigenlijk en wat moet men van hem verwachten? Hij is een spil in de Iraanse politiek en was destijds onderhandelaar in de mislukte gesprekken over de Iraanse atoomambities. Hij suggereerde de doodstraf voor studenten die in 1999 meededen aan de straatprotesten tegen de extreme regering van Ahmadinejad. Hij komt ook voort uit de Iraanse islamitische theocratie en is orthodox en conservatief. Gevreesd moet worden dat bij eventuele onderhandelingen veel gewoon blijft gehandhaafd: het recht om uranium te verrijken en de mogelijkheid om de technologie voor het maken van een atoombom te blijven handhaven. Dit zal aanleiding blijven geven tot diplomatiek geharrewar. De opperste macht in Iran met in de top ayatollah Khamenei zal Hassan Rouhani aan de politieke ketting houden en niet al te ver laten uitlopen. Uiterste waakzaamheid zal daarom nodig zijn.
Feike ter Velde
