Heb uw puber lief
Anneke Hessels • 90 - 2014 • Uitgave: 24
‘Be patient, God isn’t finished with me yet’
Om een puber met al zijn nukken en wensen lief te hebben, is nog niet zo vanzelfsprekend, zo bleek uit een gesprek dat ik onlangs met iemand had. Hoeveel kinderen ik heb, vroeg ze me. “Vijf”, antwoordde ik. Twee zijn getrouwd en drie wonen er nog thuis, in leeftijd variërend van 21 tot 15 jaar. Haar onmiddellijke reactie: “O, nog allemaal van die lastige pubers in huis dus!”
“Ken je mijn kinderen dan?”, reageerde ik. Nee dus, maar volgens haar waren pubers maar lastige exemplaren. Ik vertelde haar dat ik hele leuke kinderen heb en juist trots op hen ben!
Hoe kan het toch dat veel ouders pubers als vervelend en lastig ervaren? Kun je je op deze, voor velen vaak moeilijke periode voorbereiden en zo ja, hoe dan? Geeft Gods Woord ons hier ook informatie over?
Een duidelijke ‘Ik-boodschap’
Wat opvalt in het gesprek hierboven is dat er een bepaalde verwachting wordt uitgesproken over pubers. Als ik tegen een puber zeg “als ik om vier uur thuis kom, dan zal het wel weer een bende zijn en zitten jullie vast allemaal te gamen”, dan moet ik niet vreemd opkijken als deze profetie ook daadwerkelijk in vervulling gaat. Het zou iedereen verbazen als er om vier uur een panklare maaltijd klaar stond, de strijk was gedaan, het gras gemaaid en de badkamer was gesopt.
Het gaat dus om de boodschap die wij afgeven naar onze kinderen. Deze mag nooit van verbitterde aard zijn (zie bijv. Kolossenzen 3). Natuurlijk mag er van kinderen gehoorzaamheid gevraagd worden. Natuurlijk mag je vragen of ze iets voor je willen doen – of juist laten – maar zeg dat met een duidelijke ‘Ik-boodschap’. Denk aan de wijze woorden in Efeziërs: ‘Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist. Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), opdat het je goed gaat en je lang leeft op de aarde. En vaders, wek geen toorn bij uw kinderen op, maar voed hen op in de onderwijzing en de terechtwijzing van de Heere’ (6:1-4).
Ouders worden nageaapt
Als wij onze kinderen in geloof willen opvoeden, hebben wij een grote verantwoordelijkheid. Kinderen, ook pubers, apen ons na. Op televisie was onlangs nog een spotje te zien waarin het (negatieve) gedrag van ouders nageaapt wordt door kinderen, gedrag dat er is ‘ingeprent’1. Deze kinderen weten niet beter. Kinderen kijken naar wat we doen, veel meer dan dat ze luisteren naar wat we zeggen. Kinderen hebben bovendien een bijzonder gevoelige antenne voor wat echt is en onecht. Hiervan moeten we ons als ouders goed bewust zijn! De Bijbel spreekt ook over ‘inprenten’ in Deuteronomium: ‘Luister, Israël! De HEERE, onze God, de HEERE is één! Daarom zult u de HEERE, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw kracht. Deze woorden, die ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn. U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat’ (6:4-7).
Onvoorwaardelijke liefde
Pubers zijn dezelfde kinderen als de schattige baby’s die we kregen, alleen groter en met ander gedrag. We moeten de opvoeding hierop aanpassen. Dat opvoeden al heel vroeg begint, weten we allemaal. De vorming van een kind wordt voor een derde bepaald door opvoeding, de andere twee derde bestaat uit het karakter van het kind en de invloeden van buitenaf (televisie, school, vrienden, etc.). Sommige mensen zijn van mening dat kinderen gevormd worden vóór hun tiende levensjaar, dit zijn dus de belangrijkste jaren!
Maar ook in de puberjaren is de invloed van de ouders groot, zelfs méér dan een derde! Maar dit kost ons als ouders veel. Tijd, energie, misschien wat rommel in huis, veel opmerkelijke vrienden over de vloer, maar vooral: LIEFDE. Onvoorwaardelijke liefde. Liefde die niet kijkt naar de persoon, naar uiterlijk of naar cijferlijsten. Liefde die uit het hart komt (Deuteronomium 6). Dat vonden we, toen onze kinderen nog baby’s waren, niet zo moeilijk. Maar is het nu een ander verhaal? Wat we nodig hebben is wijsheid en inzicht. ‘Als iemand van u in wijsheid tekortschiet, laat hij die dan vragen aan God, Die aan ieder overvloedig geeft en geen verwijten maakt, en ze zal hem gegeven worden’ (Jakobus 1:5).
Eerlijk naar jezelf kijken
Pubers moeten wijs begeleid/opgevoed worden op een manier en op een niveau die bij hen past. Er gebeurt veel in hun lichaam, denk aan hormonen en groeispurten. Ze vormen een eigen mening, die ze vaak opdoen op school en via de media. Ze horen van de één dit, van een ander dat en ouders hebben vaak weer een andere mening. Het is niet eenvoudig voor een puber hier een weg in te vinden!
Grenzen opzoeken, hoe vervelend voor ons als ouders dat misschien ook is, is part of the job. En ja, daar hoort bepaald gedrag bij. Misschien komt het niet overeen met het beeld dat we eerder in gedachten hadden. De kamer is niet altijd spik en span, de kinderen reageren niet altijd even lief of dankbaar, enzovoorts.
Vergeet niet dat wij zelf ook jong zijn geweest, dat uw ouders ook fouten hebben gemaakt. Durven we eerlijk naar onszelf te kijken en ons af te vragen welke fouten wij zelf maken? Verbitteren wij misschien onze kinderen? En durven wij dat dan ook toe te geven aan onze kinderen? Durven wij ‘sorry’ te zeggen? Om vergeving te vragen?
Ja, dat is nogal wat. Maar het is wel degelijk iets wat de Bijbel ons leert. Vergeet niet dat wij voorbeelden zijn voor onze pubers en dat zij naar ons gedrag kijken.
Werk in uitvoering
Mijn tienerdochter had een T-shirt met de tekst: Be patient, God isn’t finished with me yet (‘Heb geduld, God is nog niet met mij klaar’). Ik wil u uitdagen met geduldige ogen naar pubers te gaan kijken, hen te zien als mensen waar nog een bordje bij staat: ‘Werk in uitvoering’.
Natuurlijk, opvoeden is belangrijk en hierbij is de belangrijkste regel: sta op één lijn als ouders, zeg wat je doet en doe wat je zegt! Doe eens gek, geef zomaar eens een cadeautje of een leuke kaart en een compliment! Toon interesse in hun vrienden, hobby’s of andere bezigheden. Erger u niet aan de rotzooi op hun slaapkamer, maar spreek uit dat u van hen houdt om wie ze zijn. Bid voor ze, maar vergeet ook niet vooral voor ze te danken. Heb uw pubers lief met de liefde van de Heer!
Anneke Hessels
1 Bekijk het reclamefilmpje via http://bit.ly/ZLmag1
Om een puber met al zijn nukken en wensen lief te hebben, is nog niet zo vanzelfsprekend, zo bleek uit een gesprek dat ik onlangs met iemand had. Hoeveel kinderen ik heb, vroeg ze me. “Vijf”, antwoordde ik. Twee zijn getrouwd en drie wonen er nog thuis, in leeftijd variërend van 21 tot 15 jaar. Haar onmiddellijke reactie: “O, nog allemaal van die lastige pubers in huis dus!”
“Ken je mijn kinderen dan?”, reageerde ik. Nee dus, maar volgens haar waren pubers maar lastige exemplaren. Ik vertelde haar dat ik hele leuke kinderen heb en juist trots op hen ben!
Hoe kan het toch dat veel ouders pubers als vervelend en lastig ervaren? Kun je je op deze, voor velen vaak moeilijke periode voorbereiden en zo ja, hoe dan? Geeft Gods Woord ons hier ook informatie over?
Een duidelijke ‘Ik-boodschap’
Wat opvalt in het gesprek hierboven is dat er een bepaalde verwachting wordt uitgesproken over pubers. Als ik tegen een puber zeg “als ik om vier uur thuis kom, dan zal het wel weer een bende zijn en zitten jullie vast allemaal te gamen”, dan moet ik niet vreemd opkijken als deze profetie ook daadwerkelijk in vervulling gaat. Het zou iedereen verbazen als er om vier uur een panklare maaltijd klaar stond, de strijk was gedaan, het gras gemaaid en de badkamer was gesopt.
Het gaat dus om de boodschap die wij afgeven naar onze kinderen. Deze mag nooit van verbitterde aard zijn (zie bijv. Kolossenzen 3). Natuurlijk mag er van kinderen gehoorzaamheid gevraagd worden. Natuurlijk mag je vragen of ze iets voor je willen doen – of juist laten – maar zeg dat met een duidelijke ‘Ik-boodschap’. Denk aan de wijze woorden in Efeziërs: ‘Kinderen, wees je ouders gehoorzaam in de Heere, want dat is juist. Eer je vader en moeder (dat is het eerste gebod met een belofte), opdat het je goed gaat en je lang leeft op de aarde. En vaders, wek geen toorn bij uw kinderen op, maar voed hen op in de onderwijzing en de terechtwijzing van de Heere’ (6:1-4).
Ouders worden nageaapt
Als wij onze kinderen in geloof willen opvoeden, hebben wij een grote verantwoordelijkheid. Kinderen, ook pubers, apen ons na. Op televisie was onlangs nog een spotje te zien waarin het (negatieve) gedrag van ouders nageaapt wordt door kinderen, gedrag dat er is ‘ingeprent’1. Deze kinderen weten niet beter. Kinderen kijken naar wat we doen, veel meer dan dat ze luisteren naar wat we zeggen. Kinderen hebben bovendien een bijzonder gevoelige antenne voor wat echt is en onecht. Hiervan moeten we ons als ouders goed bewust zijn! De Bijbel spreekt ook over ‘inprenten’ in Deuteronomium: ‘Luister, Israël! De HEERE, onze God, de HEERE is één! Daarom zult u de HEERE, uw God, liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw kracht. Deze woorden, die ik u heden gebied, moeten in uw hart zijn. U moet ze uw kinderen inprenten en erover spreken, als u in uw huis zit en als u over de weg gaat, als u neerligt en als u opstaat’ (6:4-7).
Onvoorwaardelijke liefde
Pubers zijn dezelfde kinderen als de schattige baby’s die we kregen, alleen groter en met ander gedrag. We moeten de opvoeding hierop aanpassen. Dat opvoeden al heel vroeg begint, weten we allemaal. De vorming van een kind wordt voor een derde bepaald door opvoeding, de andere twee derde bestaat uit het karakter van het kind en de invloeden van buitenaf (televisie, school, vrienden, etc.). Sommige mensen zijn van mening dat kinderen gevormd worden vóór hun tiende levensjaar, dit zijn dus de belangrijkste jaren!
Maar ook in de puberjaren is de invloed van de ouders groot, zelfs méér dan een derde! Maar dit kost ons als ouders veel. Tijd, energie, misschien wat rommel in huis, veel opmerkelijke vrienden over de vloer, maar vooral: LIEFDE. Onvoorwaardelijke liefde. Liefde die niet kijkt naar de persoon, naar uiterlijk of naar cijferlijsten. Liefde die uit het hart komt (Deuteronomium 6). Dat vonden we, toen onze kinderen nog baby’s waren, niet zo moeilijk. Maar is het nu een ander verhaal? Wat we nodig hebben is wijsheid en inzicht. ‘Als iemand van u in wijsheid tekortschiet, laat hij die dan vragen aan God, Die aan ieder overvloedig geeft en geen verwijten maakt, en ze zal hem gegeven worden’ (Jakobus 1:5).
Eerlijk naar jezelf kijken
Pubers moeten wijs begeleid/opgevoed worden op een manier en op een niveau die bij hen past. Er gebeurt veel in hun lichaam, denk aan hormonen en groeispurten. Ze vormen een eigen mening, die ze vaak opdoen op school en via de media. Ze horen van de één dit, van een ander dat en ouders hebben vaak weer een andere mening. Het is niet eenvoudig voor een puber hier een weg in te vinden!
Grenzen opzoeken, hoe vervelend voor ons als ouders dat misschien ook is, is part of the job. En ja, daar hoort bepaald gedrag bij. Misschien komt het niet overeen met het beeld dat we eerder in gedachten hadden. De kamer is niet altijd spik en span, de kinderen reageren niet altijd even lief of dankbaar, enzovoorts.
Vergeet niet dat wij zelf ook jong zijn geweest, dat uw ouders ook fouten hebben gemaakt. Durven we eerlijk naar onszelf te kijken en ons af te vragen welke fouten wij zelf maken? Verbitteren wij misschien onze kinderen? En durven wij dat dan ook toe te geven aan onze kinderen? Durven wij ‘sorry’ te zeggen? Om vergeving te vragen?
Ja, dat is nogal wat. Maar het is wel degelijk iets wat de Bijbel ons leert. Vergeet niet dat wij voorbeelden zijn voor onze pubers en dat zij naar ons gedrag kijken.
Werk in uitvoering
Mijn tienerdochter had een T-shirt met de tekst: Be patient, God isn’t finished with me yet (‘Heb geduld, God is nog niet met mij klaar’). Ik wil u uitdagen met geduldige ogen naar pubers te gaan kijken, hen te zien als mensen waar nog een bordje bij staat: ‘Werk in uitvoering’.
Natuurlijk, opvoeden is belangrijk en hierbij is de belangrijkste regel: sta op één lijn als ouders, zeg wat je doet en doe wat je zegt! Doe eens gek, geef zomaar eens een cadeautje of een leuke kaart en een compliment! Toon interesse in hun vrienden, hobby’s of andere bezigheden. Erger u niet aan de rotzooi op hun slaapkamer, maar spreek uit dat u van hen houdt om wie ze zijn. Bid voor ze, maar vergeet ook niet vooral voor ze te danken. Heb uw pubers lief met de liefde van de Heer!
Anneke Hessels
1 Bekijk het reclamefilmpje via http://bit.ly/ZLmag1
