Geloofsglans als de glans eraf is

Paul Prijt • 91 - 2015 • Uitgave: 8
‘U bent zelf een brief van Christus, door ons opgesteld, niet met inkt geschreven maar met de Geest van de levende God’ (2 Korintiërs 3).

Een tijdje terug was ik met een groepje mensen op bezoek bij de Koptische (Egyptische) kerk die in mijn woonplaats Eindhoven een behoorlijke gemeenschap vormt. Het is een van de oudste kerken ter wereld en we waren er te gast ter bemoediging en bezinning mede naar aanleiding van de gruwelijke slachtpartij van 21 Koptische mannen op het strand van Libië.

Deze christenen weigerden afstand te doen van hun geloof in de Here Jezus en zich tot de islam te bekeren en zijn, met de naam van Jezus op de lippen, op barbaarse wijze onthoofd. Hun bloed moest volgens de IS naar Europa vloeien. Eerlijk gezegd is voor de toerist elke stap in of uitzicht over de Middellandse Zee daardoor bezoedeld en kan nooit meer onschuldig zijn. In de handdruk naar een van de mensen van de Koptische kerk was ik ineens nog maar een paar stappen verwijderd van zijn neef die als martelaar gestorven was.

Getuigen van het geloofsvertrouwen
Martelaren zijn niet alleen uit vroeger tijden, maar in onze tijd helaas heel concreet dichtbij. Buiten in de tuin van de kerk stond een kruis met daarop de woorden dat Jezus voor onze zonden gestorven is en binnen kregen we een rondleiding in hun kerk: vol kleur en Bijbelse tekeningen. Wel iets anders dan in de meeste kerken. Bij het zien van die betekenisvolle iconen, waar royaal met goud werd gewerkt, voelde je het schrille pijnlijke contrast met de werkelijkheid van verdrukking en martelaarschap waar de Koptische kerk heel de geschiedenis onder te lijden heeft gehad. Maar het mooiste ‘glossy’ moment van de avond zat niet in de gouden iconen, maar in het persoonlijke geloofsgetuigenis van een van de voorgangers, die getuigde van het geloofsvertrouwen dat al die negatieve en destructieve kwade machten uiteindelijk niet zullen winnen en de kerk eronder zullen krijgen! Omdat het Goede Vrijdag en Pasen is geweest zal Christus immers zegevieren! We werden stil van dat prachtige gouden geloofsgetuigenis!

Als de glans eraf is…
Toen me werd gevraagd om iets bij te dragen naar aanleiding van de ‘glossy over Jezus’ moest ik denken aan die avond. Menselijker wijze zou je na zo’n afschuwelijke moordpartij bij de kinderen van je kerkgemeenschap geneigd zijn de gouden iconen misschien maar te verwijderen uit de kerk omdat de glans er wel zo’n beetje af is… Ik denk dat velen in hun leven ook door andere verdrietige omstandigheden kunnen ervaren dat de ‘glans van je leven’ eraf is. Soms er langzaam af gesleten, soms door een plotselinge gebeurtenis. Het leven is immers niet altijd een gouden ‘glossy’. Van belang is wel hoe je daarmee omgaat en ook welke betekenis ons geloof hierin speelt.

‘Late Rembrandt’, met nieuwe kleuren en glans
Misschien mag ik een heel ander voorbeeld noemen van iemand die we allemaal wel kennen: de grote schilder Rembrandt. Op dit moment is er een mooie expositie van hem in het Rijksmuseum over de zgn. ‘late Rembrandt’. Het was de periode in zijn leven vol tegenslagen, nadat zowel zijn vrouw als zijn zoon Titus waren overleden en hij te maken had gekregen met een zakelijk faillissement.
Juist in die periode leek hij de mooiste schilderijen te maken vanuit een soort herwonnen vrijheid en nieuwe vorm van schilderen. Het verdriet had hem blijkbaar niet lamgeslagen, maar juist een soort nieuwe andere glans gegeven in zijn werk en leven. Zaken die ik ook wel persoonlijk herken in mijn eigen leven. Niet dat het verdriet en de pijn niet meer gevoeld worden natuurlijk, maar de nieuwe kleuren waarmee het leven geschilderd worden, hebben ook een soort nieuwe diepgang en geven een andere nieuwe gloed in het leven. Rembrandt liet zich niet leiden door zijn machteloosheid en verdriet, maar hervond een nieuwe vitaliteit en creativiteit.
Ik kom het vaker tegen, ook in mijn pastorale werk: de een wordt overmand door verdriet en staat bijna letterlijk met de handen in de lucht van onmacht en de ander vindt een nieuwe weg waarlangs zijn of haar voet kan gaan, waarbij ook het geloof een belangrijke rol kan spelen. In de Bijbel kom ik er ook een prachtig voorbeeld van tegen in 2 Koningen 4, in een van de geschiedenissen van de profeet Elisa.

Er is altijd nog een ezel die je kunt inspannen!
U kent de geschiedenis wellicht van twee mensen op hogere leeftijd die kinderloos waren gebleven. Ze hadden een druk bestaan en waren gastvrij voor de profeet Elisa, die bij hun een apart gastenverblijf had als hij op doorreis was. Als een soort tegenprestatie had de profeet een zoon voor hun gebeden bij God en dat gebed was vervuld.
Op een donkere dag werd de jongen ernstig ziek in zijn hoofd met een mogelijk fatale afloop. We zien dan twee liefdevolle ouders die totaal verschillend reageerden op de ernstige situatie. De vader lijkt grote moeite te hebben wat nu te doen. Als de jongen het op het veld uitroept van de pijn, vraagt de vader aan een knecht zijn zoon naar zijn moeder te brengen. Hij neemt de jongen niet zelf in de armen en we krijgen een beetje de indruk dat hij hulpeloos met de handen in de lucht staat (in het beste geval om te bidden!). Ach, zo kunnen ook (sommige) vaders wel reageren: ga maar snel naar moeder toe…
Dat gebeurt en dan zien we die prachtige vrouw in actie komen. Ze blijft niet handelingsonbekwaam staan, ze laat zich niet leiden door de paniek, maar legt de inmiddels overleden jongen in de profetenkamer. Daar waar Gods aanwezigheid zo geproefd werd in de goede dagen, verwacht ze dat ook nu op deze kwade dag. Maar dat is niet genoeg: ze roept ook een van de knechten en laat een ezel inspannen om zo snel mogelijk naar de profeet Elisa af te reizen. Als alle glans uit haar leven lijkt weggedaan, als ze letterlijk met de dood in de armen staat en allerlei diepe vragen in haar naar boven komen, is er nog maar een weg: via de profeet naar de Here God…!
De afloop van de geschiedenis kennen we: het wordt een voorbode van Pasen in hun leven: ze mogen de overleden jongen terug ontvangen. Ik hoor sommigen van u denken: was dat in mijn leven ook maar zo gebeurd!

Een glossy geloofsgetuigenis, als leesbare brief van Christus
Maar lieve mensen: het is Pasen geweest en we mogen leven uit de levende hoop van de Opgestane Heer! We zijn niet de beklagenswaardigste van alle mensen, omdat Christus is opgestaan. En van die vrouw mogen we leren dat we nooit met lege handen hoeven te staan en er altijd een ‘ezel’ is die ons naar de Heer kan leiden. Wat die ezel in uw leven is, weet ik natuurlijk niet. Maar die geloofshouding van die eenvoudige vrouw in de diepste ellende van haar leven, als alle glans verloren is, maakt haar voor mij tot een mooie glossy-vrouw. Nee, ze zou nooit op de cover van een glossy blad staan, maar haar leven was een leesbare brief van haar geloofsvertrouwen! Die glossy’s van mensen die in hun leven iets van de glans van Christus weerspiegelen, hebben we ook in onze tijd hard nodig! Span uw ezel maar in!

Met vriendelijke broedergroet,
Paul Prijt