Gebrandmerkt door de computer
Jaap Spaans • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 17
Je hoort het zo nu en dan iemand zeggen: "Ik ben erin gelopen". De persoon in kwestie geeft ermee aan, dat hij of zij bij het nemen van een beslissing of het maken van een keuze geen goede afwegingen heeft gemaakt of gevaren en risico's onvoldoende heeft onderkend. De gevolgen kunnen groot zijn en lang doorwerken. Een belangrijk deel van de mensheid dreigt er op dit moment in te lopen en de val heet "biometrische identificatie". Deskundigen verwachten massale toepassing van het systeem.
Over enige tijd zal elke Nederlander zich bij betaalautomaten of toegangscontroles moeten identificeren met behulp van een uniek lichaamskenmerk. Unieke kenmerken kunnen zijn: de omvang van hand of gelaat, de samenstelling van de iris of stemgeluid, vingerafdruk of DNA-profiel. Dit kenmerk wordt omgezet in een biometrisch getal, dat op een pasje wordt aangebracht of in een centraal computerbestand wordt ingevoerd. Inmiddels is bekend dat de regering het systeem rond het jaar 2001 wil invoeren. Om de burgers hierop voor te bereiden, vond op 5 oktober 1999 in het Haagse perscentrum Nieuwspoort een discussie plaats over het nieuwe identificatie-systeem. Aanwezig waren minister Van Boxtel, en vertegenwoordigers uit de samenleving. Uitgangspunt bij de discussie was een rapport over biometrie dat was opgesteld door TNO en de Registratiekamer. Laatstgenoemde instelling moet namens de regering bewaken of het grondwettelijke recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de burger voldoende wordt beschermd.
Vanzelfsprekend kwamen de voordelen van biometrische identificatie aan de orde. Bevordering van de veiligheid in de samenleving, bestrijding van criminaliteit en het voorkomen van persoonsverwisselingen. Om die voordelen kan niemand heen. Het zijn echter de nadelen die mij zorgen baren. Unieke lichaamskenmerken bevatten meer informatie dan voor identificatie strikt nodig is. Het systeem maakt het mogelijk informatie af te leiden over iemands gezondheidstoestand, ras of emotionele gesteldheid. Mensen worden nog beter meetbaar dan zij reeds waren, als lichaamseigen informatie op meer plaatsen wordt opgeslagen.
Daardoor kunnen computerbestanden nog effectiever worden gekoppeld en individuen of groepen mensen zelfs worden uitgesloten van het sociale en economische verkeer. Het is voor het eerst in de geschiedenis, dat unieke lichaamskenmerken zo massaal zullen worden aangewend voor identificatie. Door de technische haalbaarheid, is ook de introductie van een wereldwijd identificatiesysteem een stap dichterbij gekomen. Een systeem gebaseerd op unieke lichaamskenmerken, aangevuld met een code, zou wel eens de vervulling kunnen worden van Openbaring 13:11-18:
‘En het maakt dat aan allen, die kleinen en de groten, de rijken en de armen, de vrijen en de slaven, een merkteken gegeven wordt op hun rechterhand of op hun voorhoofd, en dat niemand kan kopen of verkopen dan wie het merkteken, de naam van het beest, of het getal van zijn naam heeft … zijn getal is zeshonderdzesenzestig’.
Ik vind dan ook dat de gevaren van het systeem onvoldoende worden onderkend.
Elke Nederlander beschikt wel over één of meer bankrekeningen. Je moet wel, want zonder bankrekening kun je geen betalingen verrichten en niet beschikken over loon of uitkering. In een geleidelijk proces zijn de geldstromen in de samenleving verlegd naar de banken. Deze zijn door hun monopoliepositie steeds machtiger geworden. Tevens kunnen zij informatie over koopgedrag, spaartegoeden en zaken als betalingsdiscipline met behulp van computers uitfilteren, waardoor hun positie verder verstevigt. Financiële instellingen hebben er dan ook alle belang bij om elektronisch betalen en bankieren te stimuleren en het gebruik van contant geld en betaalcheques te ontmoedigen.
Wat in het geheel nog ontbrak was een sluitend identificatiesysteem. Ook dat is nu binnen handbereik. Nog enige jaren en we zullen ons moeten vervoegen bij de gemeente of onze huisbankier om één of meer unieke lichaamskenmerken te laten vastleggen. In een geleidelijk en subtiel proces zijn we voor die stap klaargestoomd. We dreigen er in te lopen. De invoering van het nieuwe identificatiesysteem kan diepe vragen oproepen. Moet ik mijn unieke lichaamskenmerken wel laten registreren en wat is de consequentie van een eventuele weigering? Het zou wel eens zo kunnen zijn, dat je bij weigering niet kunt beschikken over een paspoort of de binnenkort in te voeren gemeentelijke Burger Service Kaart. Wat dat betekent mag u zelf invullen. Het nieuwe millennium brengt ongetwijfeld grote uitdagingen met zich mee. Er is echter ook alle reden om waakzaam te zijn.
Jaap Spaans
Zie ook artikel – “Biometrische identificatie of merkteken van het beest?” van Henk Schouten (jaargang 75 nummer 17), red.
Al vanaf 1920 schrijft Het Zoeklicht, toen onder leiding van oprichter Johannes de Heer, over het toekomstige herstel van het Romeinse Rijk - het verenigde Europa. Thans is het zover. De nieuwe ‘koning’ van Europa EU-voorzitter Prodi zei:
"Voor het eerst sinds de val van het Romeinse Rijk zijn we in staat Europa te verenigen - en deze keer niet gewapenderhand, maar op basis van gemeenschappelijke idealen".
Over enige tijd zal elke Nederlander zich bij betaalautomaten of toegangscontroles moeten identificeren met behulp van een uniek lichaamskenmerk. Unieke kenmerken kunnen zijn: de omvang van hand of gelaat, de samenstelling van de iris of stemgeluid, vingerafdruk of DNA-profiel. Dit kenmerk wordt omgezet in een biometrisch getal, dat op een pasje wordt aangebracht of in een centraal computerbestand wordt ingevoerd. Inmiddels is bekend dat de regering het systeem rond het jaar 2001 wil invoeren. Om de burgers hierop voor te bereiden, vond op 5 oktober 1999 in het Haagse perscentrum Nieuwspoort een discussie plaats over het nieuwe identificatie-systeem. Aanwezig waren minister Van Boxtel, en vertegenwoordigers uit de samenleving. Uitgangspunt bij de discussie was een rapport over biometrie dat was opgesteld door TNO en de Registratiekamer. Laatstgenoemde instelling moet namens de regering bewaken of het grondwettelijke recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de burger voldoende wordt beschermd.
Vanzelfsprekend kwamen de voordelen van biometrische identificatie aan de orde. Bevordering van de veiligheid in de samenleving, bestrijding van criminaliteit en het voorkomen van persoonsverwisselingen. Om die voordelen kan niemand heen. Het zijn echter de nadelen die mij zorgen baren. Unieke lichaamskenmerken bevatten meer informatie dan voor identificatie strikt nodig is. Het systeem maakt het mogelijk informatie af te leiden over iemands gezondheidstoestand, ras of emotionele gesteldheid. Mensen worden nog beter meetbaar dan zij reeds waren, als lichaamseigen informatie op meer plaatsen wordt opgeslagen.
Daardoor kunnen computerbestanden nog effectiever worden gekoppeld en individuen of groepen mensen zelfs worden uitgesloten van het sociale en economische verkeer. Het is voor het eerst in de geschiedenis, dat unieke lichaamskenmerken zo massaal zullen worden aangewend voor identificatie. Door de technische haalbaarheid, is ook de introductie van een wereldwijd identificatiesysteem een stap dichterbij gekomen. Een systeem gebaseerd op unieke lichaamskenmerken, aangevuld met een code, zou wel eens de vervulling kunnen worden van Openbaring 13:11-18:
‘En het maakt dat aan allen, die kleinen en de groten, de rijken en de armen, de vrijen en de slaven, een merkteken gegeven wordt op hun rechterhand of op hun voorhoofd, en dat niemand kan kopen of verkopen dan wie het merkteken, de naam van het beest, of het getal van zijn naam heeft … zijn getal is zeshonderdzesenzestig’.
Ik vind dan ook dat de gevaren van het systeem onvoldoende worden onderkend.
Elke Nederlander beschikt wel over één of meer bankrekeningen. Je moet wel, want zonder bankrekening kun je geen betalingen verrichten en niet beschikken over loon of uitkering. In een geleidelijk proces zijn de geldstromen in de samenleving verlegd naar de banken. Deze zijn door hun monopoliepositie steeds machtiger geworden. Tevens kunnen zij informatie over koopgedrag, spaartegoeden en zaken als betalingsdiscipline met behulp van computers uitfilteren, waardoor hun positie verder verstevigt. Financiële instellingen hebben er dan ook alle belang bij om elektronisch betalen en bankieren te stimuleren en het gebruik van contant geld en betaalcheques te ontmoedigen.
Wat in het geheel nog ontbrak was een sluitend identificatiesysteem. Ook dat is nu binnen handbereik. Nog enige jaren en we zullen ons moeten vervoegen bij de gemeente of onze huisbankier om één of meer unieke lichaamskenmerken te laten vastleggen. In een geleidelijk en subtiel proces zijn we voor die stap klaargestoomd. We dreigen er in te lopen. De invoering van het nieuwe identificatiesysteem kan diepe vragen oproepen. Moet ik mijn unieke lichaamskenmerken wel laten registreren en wat is de consequentie van een eventuele weigering? Het zou wel eens zo kunnen zijn, dat je bij weigering niet kunt beschikken over een paspoort of de binnenkort in te voeren gemeentelijke Burger Service Kaart. Wat dat betekent mag u zelf invullen. Het nieuwe millennium brengt ongetwijfeld grote uitdagingen met zich mee. Er is echter ook alle reden om waakzaam te zijn.
Jaap Spaans
Zie ook artikel – “Biometrische identificatie of merkteken van het beest?” van Henk Schouten (jaargang 75 nummer 17), red.
Al vanaf 1920 schrijft Het Zoeklicht, toen onder leiding van oprichter Johannes de Heer, over het toekomstige herstel van het Romeinse Rijk - het verenigde Europa. Thans is het zover. De nieuwe ‘koning’ van Europa EU-voorzitter Prodi zei:
"Voor het eerst sinds de val van het Romeinse Rijk zijn we in staat Europa te verenigen - en deze keer niet gewapenderhand, maar op basis van gemeenschappelijke idealen".
