Gans Israël - Wat wordt daarmee bedoeld?
Willem J.J. Glashouwer • 91 - 2015 • Uitgave: 18
Romeinen 11:25-27 zegt: ‘Want broeders, opdat gij niet eigenwijs zoudt zijn, wil ik u niet onkundig laten van dit geheimenis: een gedeeltelijke verharding is over Israël gekomen, totdat de volheid der heidenen binnengaat en aldus zal gans Israël behouden worden, gelijk geschreven staat: De Verlosser zal uit Sion komen, Hij zal goddeloosheden van Jakob afwenden. En dit is Mijn verbond met hen, wanneer Ik hun zonden wegneem’ (lees ook Jeremia 31:33-34).
Over deze woorden van Paulus: ‘gans Israël’, is al heel wat geschreven in theologische beschouwingen. Wat bedoelt Paulus daarmee? Zal elke Jood die ooit geleefd heeft behouden worden? Zal de gehele laatste generatie van Joden die leeft bij de wederkomst van Christus behouden worden?
Of bedoelt hij dat onder ‘gans Israël’ verstaan moet worden: het gelovig deel van Israël (gelovig in Jezus de Messias, de Zoon van God, het Lam Gods, dat de zonden der wereld wegneemt) plus het gelovige deel uit de heidenen samen ‘gans Israël’ vormen en dus eigenlijk het ware Israël vormen dat behouden zal worden?
Nieuwe vorm van vervangingstheologie?
Deze laatste opvatting kom je nogal eens tegen in Reformatorische/Gereformeerde kring, in Calvinistische en neo-Calvinistische beschouwingen. Calvijn, Kuyper en zelfs Karl Barth neigen in deze richting en ook in Vrijgemaakt Gereformeerde kring valt dit geluid te beluisteren. Het ware Israël = het geestelijk Israël = het Israël Gods (Galaten 6:16). Het gaat in dit verband te ver om al deze opvattingen gedetailleerd na te lopen. Maar mijn eerste gedachte is: dreigt hiermee niet weer een nieuwe vorm van vervangingstheologie?
Ook in Messiasbelijdende Joodse kring valt deze opvatting te beluisteren.
Eén van de leiders van een Joodse christelijke gemeente in Jeruzalem hoorde ik onlangs zeggen: ‘de wortel’ uit Romeinen 11 is Christus. Wij, Joden die in Jezus geloven, zijn de ware takken van deze edele olijf die uit deze wortel groeit en jullie heidenen zijn erin geënt, hebben deel gekregen aan Christus en zijn bij ons als Joods-christelijke gemeente gekomen en vormen samen met ons het ware Israël. Het ‘natuurlijk’ Israël heeft afgedaan. God heeft dat weggebroken en we hopen door evangelisatie nog zoveel mogelijk Joden te behouden om die toegevoegd te zien worden aan het ware Israël. Jullie, christenen uit de heidenen en wij, christenen uit de Joden vormen samen ‘gans Israël’.
Net als ieder ander volk
Daarmee komen Israël en het Joodse volk op de tocht te staan. En daarmee kun je je ook distantiëren van de Joodse staat Israël, zoals o.a. de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) druk bezig is te doen. Je kunt dan een veel vagere, algemene verbondenheid met ‘land’ en ‘volk’ overeind houden, zonder echte solidariteit met de huidige Joodse staat, of de Israëlische (linkse of rechtse) politiek. Daarmee heeft het ‘natuurlijk’ Israël afgedaan als bijzonder volk Gods en zijn de staat Israël en het Joodse volk een staat als alle staten in deze wereld en een volk als alle volkeren in deze wereld.
En moet Israël dus net als ieder ander volk en als iedere andere staat onder het juk van de Verenigde Naties door, willen ze niet als ‘racistisch volk met een apartheidsstaat’ bestempeld worden. Geen besef meer dat Israël inderdaad een volk is waarvan je door geboorte deel uitmaakt. Inderdaad een ‘ras’ dus, hoewel het Joodse volk eigenlijk alle raskenmerken vertoont die er in de wereld zijn. Er zijn ‘blanke’, ‘zwarte’, ‘gele’, en nog veel meer variaties Joden, omdat wie een Joodse moeder heeft Jood is en omdat heidenen (van welk ras ook) zich tot het Jodendom kunnen bekeren en voluit Jood kunnen worden. Het ‘natuurlijk’ en ‘biologisch’ Israël is door de Heere geschapen uit Abraham en Sara, die hoewel ze de leeftijd van het krijgen van kinderen al gepasseerd waren, toch Isaäk mochten ontvangen als scheppingswonder Gods.
En inderdaad een aparte staat, omdat Israël apart zal wonen en niet onder de volkeren gerekend zal worden, naar Numeri 23:9. Tegen die uitverkiezing Gods lopen de volkeren en velen in de christelijke theologie te hoop.
Maar als je gans Israël vervangt door wat dan ook, dan doe je de Schrift geweld aan. Daarmee zijn de genadegaven en de roeping Gods dus toch niet onberouwelijk (Romeinen 11:29). Daarmee is het verbond van God met Abraham, Isaäk en Jakob dus eigenlijk toch niet eeuwig (Psalm 105:7-11), maar duurt tot op Jezus Christus en daarna niet meer. Of versmalt zich daarna tot een verbond met de Christus-gelovigen uit het Joodse volk, met de daarbij gevoegde gelovigen uit de heidenen.
Drie groepen Joden
Wat bedoelt Paulus met gans Israël? Om het eenvoudig en duidelijk te zeggen: Israël = Israël.
Overal waar de uitdrukking Israël gebruikt wordt, in het Oude én het Nieuwe Testament, wordt Israël bedoelt. Het ‘Joodse’ volk. De 12 stammen en hun nazaten. Daarin wordt wel onderscheid gemaakt tussen een ‘gehoorzaam’, een ‘gelovig’ deel, een ‘heilige’ rest en een deel dat verhard en ongelovig is en telkens door Gods toorn getroffen wordt, maar Israël = Israël.
Je komt in de Schrift eigenlijk drie groepen Joden tegen: een ‘vroom’ Israël, trouw aan Gods geboden; een ‘verwereldlijkt’ Israël dat meegaat met de normen en godsdiensten van de wereld rondom – en dat daarmee op den duur zelfs samensmelt, assimileert, seculariseert en dat door de profeten telkens vermaand wordt en dat door Gods toorn telkens getroffen wordt – én een deel van Israël dat gelooft in Jezus de Messias en dat tegenwoordig steeds intenser zijn eigen Joodse wortels zoekt en tracht te beleven, maar dat zich ook één weet met christenen uit de heidenen.
Deze derde groep heeft het niet gemakkelijk. Door het Joodse volk worden ze als verraders beschouwd die overgelopen zijn naar het kamp van de vijand (want zo ziet Israël het christendom na 2000 jaar van christelijk antisemitisme!) en door de Kerk worden ze wantrouwend bekeken als ze proberen uit te leggen dat door hun geloof hun Jood-zijn er gevoelsmatig alleen maar meer door gegroeid is en dat ze door Jezus een ‘gevuld’ Jodendom beleven.
Romeinen 9-11
Wat bedoelt Paulus met gans Israël?
In de hoofdstukken 9-11 van de brief aan de Romeinen spreekt Paulus over zijn Joodse medebroeders, Zijn broeders naar het vlees. Het Joodse volk. Israël.
En hij worstelt met de vraag: Waarom kunnen sommigen, zoals ik, zien en geloven wie Jezus is en anderen (het overgrote deel) niet? God heeft Zijn volk toch niet verstoten? Dat zij verre! Nee, er is een geheimenis aan de gang. God verhardt het Joodse volk, Zijn eerstgeboren zoon, ‘gedeeltelijk’. Want Joden weten wie God is; het merendeel van het Joodse volk heeft echter een blinde vlek voor wie Jezus is. En ook ‘gedeeltelijk’, omdat er altijd een smal spoor in het Joodse volk gevonden is dat wel kon en mocht zien en geloven wie Jezus werkelijk is, de ‘Messias-belijdende’ Joden. En ook ‘tijdelijk’, want er komt eenmaal een einde aan. Die gedeeltelijke verharding duurt totdat de ‘volheid der heidenen’ bereikt is. En dan zal gans Israël zalig worden, zoals de Statenvertaling zegt.
Het gaat in deze 3 hoofdstukken over Israël. En dus ook in Romeinen 11:24. De oplossing is m.i. eigenlijk heel simpel. De tekst verklaart zichzelf. Je moet geen ‘punt’ zetten achter: ‘en aldus zal gans Israël behouden worden’ , zoals eigenlijk gebeurt bij de hierboven geschetste opvatting die gans Israël bestempelt als het christelijk deel van het Joodse volk plus het christelijk deel van de heiden-volkeren. Die opvatting zegt eigenlijk: dan is het klaar. Als de uitverkoren heidenen erbij gekomen zijn en samen met de Joodse christenen gevoegd zijn, dan is gans Israël behouden. Einde verhaal. Dan komt Jezus en het Koninkrijk en de Opstanding en het Oordeel en de Nieuwe Hemel en de Nieuwe Aarde.
De Verlosser zal uit Sion komen
Maar er staat geen ‘punt’. Er staat een ‘komma’! Je moet dus doorlezen. Israël = Israël. Paulus spreekt over het Joodse volk, over Israël. En alleen maar over hen. Daar gaat het hem in dit gedeelte juist om. Wat gebeurt er met Israël? En hij mag weten: straks, als Gods genadewerk onder de heidenen voltooid is, zal gans Israël behouden worden! Er is hoop!
Hoe zal dat geschieden? God zelf zal dat doen! De Verlosser zal uit Sion komen, Hij zal de goddeloosheden van Jakob (= Israël) afwenden. Dit is Mijn verbond met hen (met Israël en Judea, zoals Jeremia 31:31-34 al mocht profeteren over het Nieuwe Verbond), wanneer Ik hun zonden wegneem. God Zelf zal het doen. Hij zal Zich eenmaal in genade tot Zijn volk Israël wenden. (Hij is daar trouwens al druk mee bezig. Eerst nationaal herstel, dan geestelijk herstel, zie bv. Ezechiël 36:22-28.)
Gans Israël. De laatste generatie vlak voor (of bij) de wederkomst van Christus. Mannen en vrouwen afzonderlijk, in het gehele land Israël. In Jeruzalem en het gehele land. Zo zegt Zacharia het ook in hoofdstuk 12:10-14. De HEERE zal de Heilige Geest op het volk in het Beloofde Land uitstorten.
En alle geslachten afzonderlijk, mannen en vrouwen afzonderlijk, zullen zien op Hem die ze (en wij allen, want Hij stierf voor onze zonden als het Lam Gods dat de zonden der wereld wegdraagt!) doorstoken hebben. Dan komt er rouw en droefheid naar God en worden de ogen voor Hem geopend. Het zal precies zo gaan zoals geschreven staat. Laten we daarom maar rustig doorgaan met te helpen de Joden naar Israël te laten terugkeren. Omdat de Heere ze daar wil ontmoeten. Op Zijn tijd. Want Gods Woord houdt stand in eeuwigheid en zal geen duimbreed wijken.
Ds. Willem J. J. Glashouwer
President Christians for Israel International
Honorary President European Coalition for Israel
www.c4israel.org | www.whyisrael.org
Over deze woorden van Paulus: ‘gans Israël’, is al heel wat geschreven in theologische beschouwingen. Wat bedoelt Paulus daarmee? Zal elke Jood die ooit geleefd heeft behouden worden? Zal de gehele laatste generatie van Joden die leeft bij de wederkomst van Christus behouden worden?
Of bedoelt hij dat onder ‘gans Israël’ verstaan moet worden: het gelovig deel van Israël (gelovig in Jezus de Messias, de Zoon van God, het Lam Gods, dat de zonden der wereld wegneemt) plus het gelovige deel uit de heidenen samen ‘gans Israël’ vormen en dus eigenlijk het ware Israël vormen dat behouden zal worden?
Nieuwe vorm van vervangingstheologie?
Deze laatste opvatting kom je nogal eens tegen in Reformatorische/Gereformeerde kring, in Calvinistische en neo-Calvinistische beschouwingen. Calvijn, Kuyper en zelfs Karl Barth neigen in deze richting en ook in Vrijgemaakt Gereformeerde kring valt dit geluid te beluisteren. Het ware Israël = het geestelijk Israël = het Israël Gods (Galaten 6:16). Het gaat in dit verband te ver om al deze opvattingen gedetailleerd na te lopen. Maar mijn eerste gedachte is: dreigt hiermee niet weer een nieuwe vorm van vervangingstheologie?
Ook in Messiasbelijdende Joodse kring valt deze opvatting te beluisteren.
Eén van de leiders van een Joodse christelijke gemeente in Jeruzalem hoorde ik onlangs zeggen: ‘de wortel’ uit Romeinen 11 is Christus. Wij, Joden die in Jezus geloven, zijn de ware takken van deze edele olijf die uit deze wortel groeit en jullie heidenen zijn erin geënt, hebben deel gekregen aan Christus en zijn bij ons als Joods-christelijke gemeente gekomen en vormen samen met ons het ware Israël. Het ‘natuurlijk’ Israël heeft afgedaan. God heeft dat weggebroken en we hopen door evangelisatie nog zoveel mogelijk Joden te behouden om die toegevoegd te zien worden aan het ware Israël. Jullie, christenen uit de heidenen en wij, christenen uit de Joden vormen samen ‘gans Israël’.
Net als ieder ander volk
Daarmee komen Israël en het Joodse volk op de tocht te staan. En daarmee kun je je ook distantiëren van de Joodse staat Israël, zoals o.a. de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) druk bezig is te doen. Je kunt dan een veel vagere, algemene verbondenheid met ‘land’ en ‘volk’ overeind houden, zonder echte solidariteit met de huidige Joodse staat, of de Israëlische (linkse of rechtse) politiek. Daarmee heeft het ‘natuurlijk’ Israël afgedaan als bijzonder volk Gods en zijn de staat Israël en het Joodse volk een staat als alle staten in deze wereld en een volk als alle volkeren in deze wereld.
En moet Israël dus net als ieder ander volk en als iedere andere staat onder het juk van de Verenigde Naties door, willen ze niet als ‘racistisch volk met een apartheidsstaat’ bestempeld worden. Geen besef meer dat Israël inderdaad een volk is waarvan je door geboorte deel uitmaakt. Inderdaad een ‘ras’ dus, hoewel het Joodse volk eigenlijk alle raskenmerken vertoont die er in de wereld zijn. Er zijn ‘blanke’, ‘zwarte’, ‘gele’, en nog veel meer variaties Joden, omdat wie een Joodse moeder heeft Jood is en omdat heidenen (van welk ras ook) zich tot het Jodendom kunnen bekeren en voluit Jood kunnen worden. Het ‘natuurlijk’ en ‘biologisch’ Israël is door de Heere geschapen uit Abraham en Sara, die hoewel ze de leeftijd van het krijgen van kinderen al gepasseerd waren, toch Isaäk mochten ontvangen als scheppingswonder Gods.
En inderdaad een aparte staat, omdat Israël apart zal wonen en niet onder de volkeren gerekend zal worden, naar Numeri 23:9. Tegen die uitverkiezing Gods lopen de volkeren en velen in de christelijke theologie te hoop.
Maar als je gans Israël vervangt door wat dan ook, dan doe je de Schrift geweld aan. Daarmee zijn de genadegaven en de roeping Gods dus toch niet onberouwelijk (Romeinen 11:29). Daarmee is het verbond van God met Abraham, Isaäk en Jakob dus eigenlijk toch niet eeuwig (Psalm 105:7-11), maar duurt tot op Jezus Christus en daarna niet meer. Of versmalt zich daarna tot een verbond met de Christus-gelovigen uit het Joodse volk, met de daarbij gevoegde gelovigen uit de heidenen.
Drie groepen Joden
Wat bedoelt Paulus met gans Israël? Om het eenvoudig en duidelijk te zeggen: Israël = Israël.
Overal waar de uitdrukking Israël gebruikt wordt, in het Oude én het Nieuwe Testament, wordt Israël bedoelt. Het ‘Joodse’ volk. De 12 stammen en hun nazaten. Daarin wordt wel onderscheid gemaakt tussen een ‘gehoorzaam’, een ‘gelovig’ deel, een ‘heilige’ rest en een deel dat verhard en ongelovig is en telkens door Gods toorn getroffen wordt, maar Israël = Israël.
Je komt in de Schrift eigenlijk drie groepen Joden tegen: een ‘vroom’ Israël, trouw aan Gods geboden; een ‘verwereldlijkt’ Israël dat meegaat met de normen en godsdiensten van de wereld rondom – en dat daarmee op den duur zelfs samensmelt, assimileert, seculariseert en dat door de profeten telkens vermaand wordt en dat door Gods toorn telkens getroffen wordt – én een deel van Israël dat gelooft in Jezus de Messias en dat tegenwoordig steeds intenser zijn eigen Joodse wortels zoekt en tracht te beleven, maar dat zich ook één weet met christenen uit de heidenen.
Deze derde groep heeft het niet gemakkelijk. Door het Joodse volk worden ze als verraders beschouwd die overgelopen zijn naar het kamp van de vijand (want zo ziet Israël het christendom na 2000 jaar van christelijk antisemitisme!) en door de Kerk worden ze wantrouwend bekeken als ze proberen uit te leggen dat door hun geloof hun Jood-zijn er gevoelsmatig alleen maar meer door gegroeid is en dat ze door Jezus een ‘gevuld’ Jodendom beleven.
Romeinen 9-11
Wat bedoelt Paulus met gans Israël?
In de hoofdstukken 9-11 van de brief aan de Romeinen spreekt Paulus over zijn Joodse medebroeders, Zijn broeders naar het vlees. Het Joodse volk. Israël.
En hij worstelt met de vraag: Waarom kunnen sommigen, zoals ik, zien en geloven wie Jezus is en anderen (het overgrote deel) niet? God heeft Zijn volk toch niet verstoten? Dat zij verre! Nee, er is een geheimenis aan de gang. God verhardt het Joodse volk, Zijn eerstgeboren zoon, ‘gedeeltelijk’. Want Joden weten wie God is; het merendeel van het Joodse volk heeft echter een blinde vlek voor wie Jezus is. En ook ‘gedeeltelijk’, omdat er altijd een smal spoor in het Joodse volk gevonden is dat wel kon en mocht zien en geloven wie Jezus werkelijk is, de ‘Messias-belijdende’ Joden. En ook ‘tijdelijk’, want er komt eenmaal een einde aan. Die gedeeltelijke verharding duurt totdat de ‘volheid der heidenen’ bereikt is. En dan zal gans Israël zalig worden, zoals de Statenvertaling zegt.
Het gaat in deze 3 hoofdstukken over Israël. En dus ook in Romeinen 11:24. De oplossing is m.i. eigenlijk heel simpel. De tekst verklaart zichzelf. Je moet geen ‘punt’ zetten achter: ‘en aldus zal gans Israël behouden worden’ , zoals eigenlijk gebeurt bij de hierboven geschetste opvatting die gans Israël bestempelt als het christelijk deel van het Joodse volk plus het christelijk deel van de heiden-volkeren. Die opvatting zegt eigenlijk: dan is het klaar. Als de uitverkoren heidenen erbij gekomen zijn en samen met de Joodse christenen gevoegd zijn, dan is gans Israël behouden. Einde verhaal. Dan komt Jezus en het Koninkrijk en de Opstanding en het Oordeel en de Nieuwe Hemel en de Nieuwe Aarde.
De Verlosser zal uit Sion komen
Maar er staat geen ‘punt’. Er staat een ‘komma’! Je moet dus doorlezen. Israël = Israël. Paulus spreekt over het Joodse volk, over Israël. En alleen maar over hen. Daar gaat het hem in dit gedeelte juist om. Wat gebeurt er met Israël? En hij mag weten: straks, als Gods genadewerk onder de heidenen voltooid is, zal gans Israël behouden worden! Er is hoop!
Hoe zal dat geschieden? God zelf zal dat doen! De Verlosser zal uit Sion komen, Hij zal de goddeloosheden van Jakob (= Israël) afwenden. Dit is Mijn verbond met hen (met Israël en Judea, zoals Jeremia 31:31-34 al mocht profeteren over het Nieuwe Verbond), wanneer Ik hun zonden wegneem. God Zelf zal het doen. Hij zal Zich eenmaal in genade tot Zijn volk Israël wenden. (Hij is daar trouwens al druk mee bezig. Eerst nationaal herstel, dan geestelijk herstel, zie bv. Ezechiël 36:22-28.)
Gans Israël. De laatste generatie vlak voor (of bij) de wederkomst van Christus. Mannen en vrouwen afzonderlijk, in het gehele land Israël. In Jeruzalem en het gehele land. Zo zegt Zacharia het ook in hoofdstuk 12:10-14. De HEERE zal de Heilige Geest op het volk in het Beloofde Land uitstorten.
En alle geslachten afzonderlijk, mannen en vrouwen afzonderlijk, zullen zien op Hem die ze (en wij allen, want Hij stierf voor onze zonden als het Lam Gods dat de zonden der wereld wegdraagt!) doorstoken hebben. Dan komt er rouw en droefheid naar God en worden de ogen voor Hem geopend. Het zal precies zo gaan zoals geschreven staat. Laten we daarom maar rustig doorgaan met te helpen de Joden naar Israël te laten terugkeren. Omdat de Heere ze daar wil ontmoeten. Op Zijn tijd. Want Gods Woord houdt stand in eeuwigheid en zal geen duimbreed wijken.
Ds. Willem J. J. Glashouwer
President Christians for Israel International
Honorary President European Coalition for Israel
www.c4israel.org | www.whyisrael.org
