Eieren

Dick Baarsen • 89 - 2013 • Uitgave: 16
Toen we nog in Oost-Groningen woonden, hadden we een huis met een winkeltje. De vorige bewoners verkochten er rookartikelen, tijdschriften, snoep en ook eieren. Het leek ons leuk om met die eieren door te gaan. Goed voor het sociale contact!
De eieren betrokken we van een bedrijf in een naburig dorp. Dat zou je bijna een eierenfabriek kunnen noemen. Alles gaat daar automatisch. Aan de ene kant gaat het voer erin en aan de andere kant rollen de eieren er aan de lopende band uit. Toch is het natuurlijk geen normale fabriek. Aan het maken van de eieren komt geen machine te pas. Dat gebeurt in de duizenden kippen die daar worden gehouden.
Merkwaardige dingen zijn dat eigenlijk: eieren. Meestal sta je daar niet zo bij stil, maar als je er goed over nadenkt is elk ei in feite niet anders dan een uitwendige baarmoeder van een kip! Vreemde gedachte hè, dat kippen, en alle andere vogels, allemaal een soort van buitenbaarmoederlijke zwangerschappen hebben!

Toevallig
Het heeft wel grote voordelen dat vogels eieren leggen. Niet alleen voor de consument, maar vooral voor henzelf. Want op die manier kunnen ze heel makkelijk in één keer vier of meer nakomelingen tegelijk krijgen zonder toe te nemen in gewicht. En dat is een voorwaarde om goed te kunnen blijven vliegen. Want omdat de zwangerschap om zo te zeggen buiten het lichaam plaatsvindt, worden ze niet gehinderd door zwaarlijvigheid, ook al verwachten ze een tienling!
Wonderlijk zoals dat allemaal in de natuur geregeld is. Dat is niet per ongeluk zo voor elkaar gekomen.
Moet je alleen al eens nagaan wat er voor komt kijken om een simpel eitje te maken van chocola! Daar is een ingewikkelde fabriek voor nodig. Wat een intelligentie en technisch vernuft komt er aan te pas om de machines daarvoor te ontwerpen en te fabriceren. En wat een organisatie komt er bij kijken om voortdurend alle ingrediënten op tijd bij elkaar te krijgen en in de goede verhoudingen te verwerken. Nee, chocolade-eitjes ontstaan niet zomaar vanzelf en toevallig. Laat staan een echt ei.
Of zou het productieproces van een echt ei en het ontstaan van de fabriek waar ze uit komen alleen maar aan het stomme toeval te danken zijn? Zo’n fabriek in een kip zit heel wat ingewikkelder in elkaar dan een chocoladefabriek!
Zelf laten we, als het even kan, niets aan het toeval over. Gewoon omdat van het toeval niet veel te verwachten is. Toch lijken we er geen enkele moeite mee te hebben om het ontstaan van vogels en echte eieren aan het toeval toe te schrijven. Die zouden zich toevallig zo ontwikkeld hebben, vanzelf!
“Ja, maar wacht nou eens even", zeg je nu misschien. "Dat komt natuurlijk omdat het leeft! Want als iets leeft, dan ontwikkelt zich dat allemaal vanzelf!”
Ja, dat is zo. Maar weet je, voordat het allereerste celletje zo ver was dat het kón gaan leven, zat het al zo verschrikkelijk ingewikkeld in elkaar, dat alle geleerden samen tot nu toe nog niet eens in staat zijn om dat in een laboratorium na te maken.

Van eigeel naar kip
We komen steeds meer aan de weet over het leven tegenwoordig. Daarom weten we bijvoorbeeld dat er voor elk simpel dingetje dat er gebeurt in een levend celletje, een programma nodig is, net als in een computer. Dat is bijna niet voor te stellen: in elk celletje van zo’n ei zitten alle programma’s die nodig zijn om het eigeel te veranderen in een kip!
Moet je nagaan hoeveel programma’s er al nodig zijn voor de ontwikkeling van een pootje. Het materiaal van de spiertjes, de nageltjes, de botjes en de zenuwtjes: dat moet allemaal van het eiwit en het eigeel gemaakt worden! En van hetzelfde eiwit en eigeel moeten ook oogjes worden gefabriceerd met lichtcelletjes, lensjes, diafragma’s en traankliertjes. En een huidje waaruit veertjes moeten komen. En ook een kloppend hartje. En bloed met witte en rode bloedlichaampjes met afweerstoffen tegen allerlei ziekten. En van hetzelfde eigeel en eiwit moet natuurlijk ook weer een nieuwe eierenfabriek worden gemaakt. Niet voor chocolade-eitjes, maar voor echte! Zo echt, dat zich daar ook weer nieuwe kippen uit kunnen ontwikkelen.

Intelligentie
De laatste jaren leren we als mensen ook een beetje programmeren. Daar komt heel wat creativiteit en intelligentie aan te pas. Daar gebruiken we onze hersens voor: één grijze massa hardware en software van een kwaliteit en ingewikkeldheid die onze voorstelling volslagen te boven gaat. Voor het produceren van die hersenen waren ook weer oneindig veel vreselijk ingewikkelde programma's nodig. Die ontwikkelden zich allemaal uit een minuscuul klein eitje en een zaadcelletje die daar allebei perfect voor waren geprogrammeerd. Zulke eitjes en zaadcellen met alle soft- en hardware worden op hun beurt weer in grote massa’s geproduceerd in een menselijk lichaam, dat daar alle hard- en software voor heeft en daar ook alle benodigde materialen voor samenstelt.
Onvoorstelbaar wat een creativiteit en intelligentie er voor nodig moet zijn geweest om zulke volmaakte systemen te bedenken en tot stand te brengen…

Dick Baarsen