Egypte: een opvallende buur van Israël  

Abraham woont in Ur der Chaldeeën en gaat in opdracht van God met zijn vrouw en zijn neef Lot naar het land Kanaän. Abraham is nog maar net in Kanaän aangekomen of er breekt een hongersnood uit. Hij besluit naar Egypte te gaan, omdat daar wel voedsel is. Dankzij Egypte blijven Abraham en de zijnen in leven. Later gaat Abraham alsnog naar het land dat de Heere God aan hem beloofd heeft.

Een schuilplaats
Jaren later woont zijn kleinzoon Jakob met zijn zonen in het land Kanaän. De zonen van Jakob kunnen het niet zo goed vinden met hun broer Jozef, de lieveling van vader Jakob, en verkopen Jozef aan kooplui die Jozef meenemen naar Egypte. Jozef wordt daar in Egypte een machtig man. Opnieuw breekt er een hongersnood uit, maar nu in Egypte en het land Kanaän. Jozef redt Egypte maar ook zijn eigen familie van de ondergang. Zijn vader Jakob en zijn hele familie trekken van Kanaän naar Egypte, omdat daar voedsel is. Iedereen blij, totdat er een farao komt die Jozef niet heeft gekend. Het volk Israël komt in slavernij terecht in datzelfde Egypte dat eerst tot redding van het volk was geweest.

Egypte is twee keer zo groot als Frankrijk. Het grenst in het noorden aan de Middellandse Zee (kustlijn 995 km), in het oosten aan de Gazastrook, Israël en de Rode Zee (1941 km), in het zuiden aan Soedan (1280 km) en in het westen aan Libië (1115 km). In het oosten van Egypte ligt het Sinaïschiereiland dat behoort tot het Aziatische continent, terwijl de rest van Egypte geografisch gezien in Noord-Afrika ligt.

Als het kindje Jezus is geboren en de wijzen zijn vertrok­ken krijgt Jozef, de man van Maria, een droom waarin de Heere hem zegt met het kind en moeder Maria te vluchten naar Egypte. Dit omdat Herodes van plan is om het kindje Jezus te vermoorden. De Bijbel had dit al voor­speld. We lezen in Hosea 11 ‘uit Egypte heb Ik Mijn zoon geroepen’ (vers 1). Ook voor het kind Jezus is Egypte een schuilplaats geweest.

Belangrijke gebeurtenis
Voor Egyptische christenen was dit een belangrijke gebeurtenis. De Egyptische christenen zijn er trots op dat Jezus in hun land is geweest. De koptisch-orthodoxe kerk van Egypte heeft de route vastgelegd waarlangs de Hee­re Jezus, Maria en Jozef door Egypte gereisd zouden heb­ben (deze route wordt overigens niet in de Bijbel beschre­ven). Rondom de plaatsen waar Jozef, Maria en Jezus geweest zouden zijn, is een hele traditie van pelgrimage ontstaan. Op veel van die plaatsen zijn kerken en kloos­ters gebouwd, waar Egyptische christenen op feestdagen naartoe trekken. Er zijn ook tal van bomen en bronnen die door deze ‘heilige familie’ gezegend zouden zijn.

In Egypte wonen miljoenen christenen, kopten ge­naamd. Het woord ‘kopt’ komt van het Griekse woord voor Egyptenaar. De kopten vormen een christelijk-or­thodoxe minderheid in het Midden-Oosten. Ze zijn christen, maar verschillen van protestanten en hebben kenmerken van de rooms-katholieke kerk. Iedere woens­dag en vrijdag vasten kopten. Vaak zijn ze te herkennen aan de tatoeages van een kruisje die ze op hun rech­terpols hebben. Buiten Egypte zijn groepen kopten te vinden in Soedan, Libië, Ethiopië, de Verenigde Staten en Canada. In Nederland zijn er zeven koptisch-ortho­doxe kerken met in totaal ongeveer zesduizend leden. In Egypte is de verhouding tussen de christelijke minder­heid en de moslim meerderheid vaak gespannen. De bouw van kerken wordt door de overheid tegengewerkt.

Relatie Egypte en Israël sinds 1948
Israël is in 1948 als het ware herboren en woont weer in het aan hun beloofde land. Hun zuidelijke buur is uiter­aard opnieuw Egypte. Hoewel het land Egypte niet meer over de dominante cultuur en glorie van vroeger beschikt, heeft het land nog wel de meeste inwoners in de regio en heeft het een relatief sterke economie. Egypte wordt beschouwd als een regionale macht in Noord-Afrika. Samen met de Arabische landen viel Egypte na de uitroeping van de onafhankelijkheid de net geboren staat Israël binnen. In 1967 was daar de Zesdaagse Oorlog waarbij Egypte de Gazastrook en de gehele Sinaï aan Israël verloor. In 1973 viel Egypte samen met Syrië Israël aan wat bekend werd als de Jom Kipoeroorlog. Maar in 1979 tekenden Egypte en Israël, onder toeziend oog van de Amerikaanse president Jimmy Carter, een vredesverdrag. Deze overeenkomst kwam Egypte duur te staan, want ze werden tien jaar verbannen uit de Arabische Liga.
Feitelijk houdt het vredesverdrag tussen Egypte en Israël, na ruim 40 jaar, nog steeds stand, ook onder de huidige Egyptische president al-Sisi. Er wordt soms samengewerkt. Het Egyptische leger opereert tegen smokkeltunnels die naar Gaza lopen. Volgens president al-Sisi is de samenwerking tussen Israël en Egypte nog nooit zo hecht geweest. Wat deze woorden waard zijn zal de toekomst leren. Feit blijft dat voor Israël hun zuidelijke grens een baken van rust is.

Profetie over Egypte
Vandaag de dag is Egypte dus nog steeds een opvallen­de buur van Israël net als in oudtestamentische tijden: soms is het hun vriend en soms hun vijand. Bijzonder is dat de Bijbel laat zien waar het straks op uitloopt. De relatie Egypte en Israël wordt namelijk helemaal goed. In Jesaja 19 wordt er een profetie over Egypte uitgesproken. Egypte zal zich bekeren. Wat een troostvolle profetie, want de Egyptenaren zullen samen met de Assyriërs de Heere dienen lezen we: ‘Op die dag zal Israël de derde zijn naast Egypte en Assyrië, een zegen in het midden van de aarde. Want de HEERE van de legermachten zal hen zegenen met de woorden: Gezegend zij Mijn volk Egypte, het werk van Mijn handen Assyrië, en Mijn eigendom Israël! (vers 24-25).

Drie volken zullen de Heere God dienen. Maar er is onderscheid: alleen Israël is Gods eigen volk, Zijn eigendom. Dit is in lijn met de belofte die God aan Abram gedaan heeft in Genesis 15: ‘Aan uw nageslacht heb Ik dit land gegeven, van de rivier van Egypte af (de Nijl) tot aan de grote rivier, de rivier de Eufraat’. Deze belofte van God zal tot vervulling komen.  

Frits Boekhoff