Eenzaamheid, wat doet u eraan?

Bert Reinds • 91 - 2015 • Uitgave: 19
In week 39 en week 40 van dit jaar wordt stilgestaan bij het thema ‘Eenzaamheid’. Meer dan een miljoen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. Iedereen kan op enig moment in zijn leven met eenzaamheid te maken krijgen. Bij zichzelf of bij een ander. De invloed van eenzaamheid is groot. Zeker als het langdurig aanhoudt, leidt eenzaamheid tot gezondheidsrisico’s, minder meedoen in de samenleving en een gevoel dat welzijn of geluk tekortschiet. Wat doet u eraan?

De mens werd geschapen als een uniek persoon. Niemand is geweest zoals hij én er zal niemand komen zoals hij. De nog verborgen uniciteit in de nieuwe wereldburger wordt het zuiverst zichtbaar in verbondenheid (Genesis 2:18). In verbinding met uw Schepper als vertrekpunt, de verbinding aangaan met de schepselen en de schepping en in die verbinding kunt u als persoon van betekenis zijn.

De werkelijkheid
Ik vertel u niets nieuws als ik zeg dat die verbinding soms ver te zoeken is. Een paar voorbeelden waarin sociale en emotionele eenzaamheid ontstaan.

• Het succes van iemands leven wordt steeds vaker gekoppeld aan wat hij heeft of wat hij kan in plaats van wie hij is. Bij het ontbreken van dat wat de gevestigde orde nodig acht, is een plaats op de reservebank van het leven het hoogst haalbare, maar meestal wordt het de rand van de groep.
• Onze communicatiemiddelen worden optimaal ingezet. Was vroeger het dorp onze wereld, tegenwoordig is de wereld ons dorp. We zijn vierentwintig uur per dag bereikbaar en beschikken over de mogelijkheden om binnen afzienbare tijd over van alles op de hoogte te zijn. Een enorme vooruitgang wat de bereikbaarheid betreft, maar de beschikbaarheid neemt af.
• Onze overvolle agenda’s, voor een deel van de mensheid en door de economie opgejaagde prestatie-eisen maken dat er weinig tijd is om stil te zijn, aandacht te geven aan dat wat echt van waarde is. Relaties worden oppervlakkige en vluchtige contacten: Wat kan ik krijgen, in plaats van wat kan ik geven.

Onze samenleving verandert in een hoog tempo. Wat vanzelfsprekend was, zoals een baan en inkomen, een woning, het huwelijk en gezin, geloofsovertuiging, kerkelijk meeleven, verdwijnt. Als gevolg van een groeiend individualisme, een toenemende secularisatie en een door economisch belang opgejaagde samenleving, lijkt het dat jong en oud moeite heeft om dat wat hem tot een uniek mens maakt: die verbinding, vast te houden.

Het ontbreekt hem steeds meer aan:
• Verbinding met de Schepper: daardoor mist de mens zingeving, kaders en een doel in zijn leven;
• Verbinding met zijn naaste: daardoor mist de mens betrokkenheid, interesse en gerechtigheid in de zin van opkomen voor de minder bedeelde of de misbruikten;
• Verbinding met de schepping: daardoor mist de mens de zin van duurzaamheid en verwaarloost hij de prachtige door God geschapen wereld met alles wat erop leeft;
• Verbinding met onszelf: daardoor raakt de mens als kroon naar de achtergrond.

Wat kunt u doen aan eenzaamheid in uw omgeving
Deze vraag is een open deur, want wat we weer nodig hebben is dat wat we (gedeeltelijk) kwijt zijn geraakt: Relatiegeloof i.p.v. religie, zingeving, liefde, gerechtigheid, duurzaamheid, consuminderen, weer van betekenis kunnen zijn in het leven van een ander, zodat we gezien worden. Wat is nodig? Een paar gedachten die u direct op uw woonplek kun uitvoeren:

1. Kies voor de ontmoeting
In de straat, de wijk, in het verenigingsgebouw, op de sportvereniging, de kerk, door bijvoorbeeld ontmoetings-, of thema-avonden, maaltijdenprojecten op te zetten, nodig anderen uit. Plan een nieuwjaarsborrel in de straat, of een housewarming (buurt uitnodigen om kennis te maken) wanneer er nieuwe buren zijn komen wonen.

2. Ga het gesprek aan
In de straat tijdens de buurt-BBQ een praatje maken, omdat je tegelijk thuiskomt, of samen in de tuin aan het werk bent. Ga eens naar de buren waar al twee dagen de gordijnen dicht zitten. Stop met mopperen op kinderen die op straat geluid maken, ga met ze spelen of in gesprek. Dat is pas echte buurtpreventie!

3. Stel je huis open
Nodig uw buren/vrienden uit voor koffie, een maaltijd, deel uw leven met de ander, spreek met uzelf af dezelfde hoeveelheid tijd die u aan sociale media besteedt ook aan live contacten te besteden.

4. Wees een mens met hoofd, hart en vooral ook handen
Door bijvoorbeeld op kinderen in de straat, of van een gezin uit uw gemeente te passen omdat een ouder ziek is, door de buurman te bezoeken die u al een paar dagen niet hebt gezien, door boodschappen voor elkaar te doen.

Verbondenheid is het overkoepelende/sleutelwoord voor het terugwinnen van deze belangrijke vitaminen. Deze verbondenheid met de ander begint bij de vraag: Hoe verbonden bent u zelf? Wanneer u verbonden bent met de juiste Bron, hoeft u niet bang te zijn te kort te komen, u mag doorgeven, uitreiken naar uw naaste. Johannes 1:16 zegt: ‘Immers uit zijn volheid hebben wij allen ontvangen zelfs genade op genade.’ Dat betekent zoveel als: elke dag nieuw en vers, nooit gebrek, geef dus vrijmoedig uzelf, door de verbinding aan te gaan.
Wijsheid, liefde en geduld toegewenst bij het toepassen. Zout wordt pas functioneel als het uit het zoutvaatje gaat.

Bert Reinds