Een gezin naar Gods hart
drs. Almatine M.J. Leene • 88 - 2012 • Uitgave: 18
Deze serie zal bestaan uit vier artikelen over Bijbel en gezin. In het eerste artikel wordt de vraag beantwoord wat een gezin eigenlijk is en waarom dit belangrijk is. In de daaropvolgende artikelen zullen meer praktische thema’s die je in het dagelijkse gezinsleven tegenkomt aan de orde komen, zoals grenzen, vrijheid, communicatie en geldbesteding. Bij al deze onderwerpen wordt gekeken naar wat de Bijbel hierover te zeggen heeft.
Wat is en waaruit bestaat een gezin naar Gods hart? Bestaat dat gezin uit een vader, moeder en kinderen? Slechts 28% van de huishoudens in Nederland kent zo’n traditionele gezinssamenstelling. Vandaag de dag zijn er vele variaties mogelijk; éénoudergezin, samengesteld gezin, gebroken gezin, stiefgezin, pleeggezin en ga zo maar door. Een kwart van alle kinderen krijgt gedurende de jeugdjaren te maken met veranderingen in de gezinssamenstelling. Toch is dit geen nieuw verschijnsel.
In de Bijbel lees je al over verschillende gezinssamenstellingen. Veel mannen hadden meerdere vrouwen, denk maar aan Jakob en David. Er waren éénoudergezinnen en pleeggezinnen, zoals het gezin van Naomi en het gezin van Mordechai, die nichtje Esther als dochter had aangenomen na de dood van haar ouders. Maar het meest bekende en meest bijzonder samengestelde gezin is het gezin van Jozef en Maria. Niet alleen de samenstelling, ook wat Jezus daar zelf over zegt.
Jezus is nog maar twaalf jaar als Zijn ouders hem na drie dagen van vermissing weer terugvinden. En, zoals vaak het geval is als ouders radeloos zijn, het kind krijgt hiervan de schuld. Moeder Maria zegt: “Kind, wat heb je ons aangedaan, je vader en ik hebben met angst in het hart naar je gezocht.” Jezus’ antwoord klinkt op z’n zachtst gezegd brutaal: “Waarom hebt u naar me gezocht? Wist u niet dat ik in het huis van mijn Vader moest zijn?” In Jezus’ antwoord komt het contrast tussen de beide vaders bijna pijnlijk duidelijk naar voren (Lucas 2:41-52).
Later geldt dit ook voor Zijn moeder en broers. Terwijl Jezus in gesprek is met de Schriftgeleerden, vertellen een aantal mensen hem dat Zijn moeder en broers buiten op Hem staan te wachten. Maar Jezus zegt: “Wie zijn mijn moeder en mijn broers? Jullie zijn mijn moeder en mijn broers. Want iedereen die de wil van God doet, die is mijn broer en zuster en moeder” (Marcus 3:32-35). Jezus lijkt hiermee Zijn eigen moeder en broers te negeren en blijkt andere definities te hebben van wie Zijn vader, moeder, broers en zussen zijn. Zelfs de laatste minuten van Zijn leven doorbreekt Jezus het traditionele gezinsidee, door Johannes zijn nieuwe moeder aan te wijzen en Zijn moeder haar nieuwe zoon (Johannes 19:26-27). Op het eerste gezicht is dit best schokkend, want Jezus stelt hiermee natuurlijke gezinsverbanden ter discussie. Hoe kan dit? Het traditionele gezin is toch juist een belangrijk christelijk beginsel?
Waarom is een gezin belangrijk?
Christenen staan erom bekend dat ze het traditionele gezin heel belangrijk vinden. Ook in de politiek kwam dit de afgelopen jaren naar voren doordat André Rouvoet in 2008 voorstelde om de internationale dag voor het gezin voortaan nationale aandacht te geven. Rouvoet bekleedde in dat jaar de speciaal ingestelde ministerspost Gezin en Jeugd. Christenen reageren ook vaak negatief op echtscheidingen en relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Waarom krijgt het gezin en met name het traditionele gezin, zoveel aandacht van christenen?
Een gezin is belangrijk omdat relaties voor God belangrijk zijn. God is drie-een en dat betekent dat God bestaat uit relaties. Als mensen, mannelijk en vrouwelijk, zijn wij geschapen naar Gods beeld en juist onze relaties laten daardoor iets van God zien. De meest intieme relatie is die van man en vrouw en alleen door de meest intieme daad worden kinderen geboren. In het Oude Testament was het krijgen van kinderen belangrijk omdat daardoor de komst van de Messias mogelijk bleef. Na Jezus’ komst blijft het krijgen van kinderen belangrijk, omdat het evangelie doorgegeven moet worden. Jezus zegt nergens dat een gezin niet belangrijk is. Niet voor niets spreekt Hij zich sterk uit tegen echtscheiding (Matteüs 19:1-12). Het is erg als gezinnen om welke reden dan ook uit elkaar worden getrokken. Maar Jezus zegt ook dat een gezin niet exclusief is, zij beperkt zich niet tot de bloedband. Daarom wil hij graag dat anderen God ook aan zullen spreken met Vader en elkaar met broers en zussen (Matteüs 6:9).
Breder denken
Dat een gezin niet exclusief is, zou met name te zien moeten zijn in de kerk. De kerk is een groot gezin van God. In de kerk spreken mensen elkaar aan als broers en zussen, eten zij samen (avondmaal) en wordt de gehele gemeente verantwoordelijk gehouden voor de geloofsopvoeding van kinderen (doop of opdragen). Mensen die geen kinderen hebben, alleen zijn of gescheiden, zouden juist in de kerk zich deel moeten weten en voelen van een gezin.
Het is niet altijd eenvoudig om een gezin te zijn, laat staan een samengesteld gezin. Het mooie aan een gezin dat door het DNA aan elkaar verbonden is, is dat het makkelijker is om elkaar lief te hebben en er voor elkaar te zijn. Dat zit in het bloed, hoe moeilijk de relatie ook al kan zijn. Denk maar eens aan een vader die te veel drinkt, of een moeder die haar kind verwaarloost. Hun kinderen blijven van ze houden. Dit wordt ook wel loyaliteit genoemd. En dit kan conflicten veroorzaken. Bij een samengesteld gezin des te meer. Dan besef je pas hoe belangrijk een bloedband is. Jezus vraagt om iedereen zo te zien en te behandelen als waren zij je echte broers en zusters. Dat is nog niet zo makkelijk. Daarom zijn waarden zoals trouw, liefde, geduld (1 Korintiërs 13) belangrijk. Dit betekent dat gezinnen gastvrij moeten zijn en hulpvaardig. Traditionele gezinnen kunnen iets betekenen voor gebroken en/of samengestelde gezinnen, zonder haar te idealiseren of te privatiseren. Maar ook andersom.
Een gezin is niet zomaar een naam voor een groep mensen die door hun DNA aan elkaar verbonden is, maar een oproep om elkaar lief te hebben. Als we willen dat het gezin blijft bestaan, moeten we breder gaan denken en niet smaller. Daarom is het goed om met je eigen partner en/of kinderen én in de kerk te spreken over wat een gezin is, wat jullie een gezin maakt en hoe je in de kerk om kunt gaan met elkaar als broers en zusters. Op die manier kunnen we één groot gezin zijn naar Gods hart.
Drs A.M.J Leene
Almatine Leene is docent systematische theologie op de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle en rond dit jaar haar promotieonderzoek af in Stellenbosch, Zuid-Afrika. Het is haar passie om op een verfrissende manier te vertellen over wie God is, zoals ze laat zien in de filmpjes die ze maakte voor EO Denkstof. Almatine is getrouwd met Frederik.
Wat is en waaruit bestaat een gezin naar Gods hart? Bestaat dat gezin uit een vader, moeder en kinderen? Slechts 28% van de huishoudens in Nederland kent zo’n traditionele gezinssamenstelling. Vandaag de dag zijn er vele variaties mogelijk; éénoudergezin, samengesteld gezin, gebroken gezin, stiefgezin, pleeggezin en ga zo maar door. Een kwart van alle kinderen krijgt gedurende de jeugdjaren te maken met veranderingen in de gezinssamenstelling. Toch is dit geen nieuw verschijnsel.
In de Bijbel lees je al over verschillende gezinssamenstellingen. Veel mannen hadden meerdere vrouwen, denk maar aan Jakob en David. Er waren éénoudergezinnen en pleeggezinnen, zoals het gezin van Naomi en het gezin van Mordechai, die nichtje Esther als dochter had aangenomen na de dood van haar ouders. Maar het meest bekende en meest bijzonder samengestelde gezin is het gezin van Jozef en Maria. Niet alleen de samenstelling, ook wat Jezus daar zelf over zegt.
Jezus is nog maar twaalf jaar als Zijn ouders hem na drie dagen van vermissing weer terugvinden. En, zoals vaak het geval is als ouders radeloos zijn, het kind krijgt hiervan de schuld. Moeder Maria zegt: “Kind, wat heb je ons aangedaan, je vader en ik hebben met angst in het hart naar je gezocht.” Jezus’ antwoord klinkt op z’n zachtst gezegd brutaal: “Waarom hebt u naar me gezocht? Wist u niet dat ik in het huis van mijn Vader moest zijn?” In Jezus’ antwoord komt het contrast tussen de beide vaders bijna pijnlijk duidelijk naar voren (Lucas 2:41-52).
Later geldt dit ook voor Zijn moeder en broers. Terwijl Jezus in gesprek is met de Schriftgeleerden, vertellen een aantal mensen hem dat Zijn moeder en broers buiten op Hem staan te wachten. Maar Jezus zegt: “Wie zijn mijn moeder en mijn broers? Jullie zijn mijn moeder en mijn broers. Want iedereen die de wil van God doet, die is mijn broer en zuster en moeder” (Marcus 3:32-35). Jezus lijkt hiermee Zijn eigen moeder en broers te negeren en blijkt andere definities te hebben van wie Zijn vader, moeder, broers en zussen zijn. Zelfs de laatste minuten van Zijn leven doorbreekt Jezus het traditionele gezinsidee, door Johannes zijn nieuwe moeder aan te wijzen en Zijn moeder haar nieuwe zoon (Johannes 19:26-27). Op het eerste gezicht is dit best schokkend, want Jezus stelt hiermee natuurlijke gezinsverbanden ter discussie. Hoe kan dit? Het traditionele gezin is toch juist een belangrijk christelijk beginsel?
Waarom is een gezin belangrijk?
Christenen staan erom bekend dat ze het traditionele gezin heel belangrijk vinden. Ook in de politiek kwam dit de afgelopen jaren naar voren doordat André Rouvoet in 2008 voorstelde om de internationale dag voor het gezin voortaan nationale aandacht te geven. Rouvoet bekleedde in dat jaar de speciaal ingestelde ministerspost Gezin en Jeugd. Christenen reageren ook vaak negatief op echtscheidingen en relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Waarom krijgt het gezin en met name het traditionele gezin, zoveel aandacht van christenen?
Een gezin is belangrijk omdat relaties voor God belangrijk zijn. God is drie-een en dat betekent dat God bestaat uit relaties. Als mensen, mannelijk en vrouwelijk, zijn wij geschapen naar Gods beeld en juist onze relaties laten daardoor iets van God zien. De meest intieme relatie is die van man en vrouw en alleen door de meest intieme daad worden kinderen geboren. In het Oude Testament was het krijgen van kinderen belangrijk omdat daardoor de komst van de Messias mogelijk bleef. Na Jezus’ komst blijft het krijgen van kinderen belangrijk, omdat het evangelie doorgegeven moet worden. Jezus zegt nergens dat een gezin niet belangrijk is. Niet voor niets spreekt Hij zich sterk uit tegen echtscheiding (Matteüs 19:1-12). Het is erg als gezinnen om welke reden dan ook uit elkaar worden getrokken. Maar Jezus zegt ook dat een gezin niet exclusief is, zij beperkt zich niet tot de bloedband. Daarom wil hij graag dat anderen God ook aan zullen spreken met Vader en elkaar met broers en zussen (Matteüs 6:9).
Breder denken
Dat een gezin niet exclusief is, zou met name te zien moeten zijn in de kerk. De kerk is een groot gezin van God. In de kerk spreken mensen elkaar aan als broers en zussen, eten zij samen (avondmaal) en wordt de gehele gemeente verantwoordelijk gehouden voor de geloofsopvoeding van kinderen (doop of opdragen). Mensen die geen kinderen hebben, alleen zijn of gescheiden, zouden juist in de kerk zich deel moeten weten en voelen van een gezin.
Het is niet altijd eenvoudig om een gezin te zijn, laat staan een samengesteld gezin. Het mooie aan een gezin dat door het DNA aan elkaar verbonden is, is dat het makkelijker is om elkaar lief te hebben en er voor elkaar te zijn. Dat zit in het bloed, hoe moeilijk de relatie ook al kan zijn. Denk maar eens aan een vader die te veel drinkt, of een moeder die haar kind verwaarloost. Hun kinderen blijven van ze houden. Dit wordt ook wel loyaliteit genoemd. En dit kan conflicten veroorzaken. Bij een samengesteld gezin des te meer. Dan besef je pas hoe belangrijk een bloedband is. Jezus vraagt om iedereen zo te zien en te behandelen als waren zij je echte broers en zusters. Dat is nog niet zo makkelijk. Daarom zijn waarden zoals trouw, liefde, geduld (1 Korintiërs 13) belangrijk. Dit betekent dat gezinnen gastvrij moeten zijn en hulpvaardig. Traditionele gezinnen kunnen iets betekenen voor gebroken en/of samengestelde gezinnen, zonder haar te idealiseren of te privatiseren. Maar ook andersom.
Een gezin is niet zomaar een naam voor een groep mensen die door hun DNA aan elkaar verbonden is, maar een oproep om elkaar lief te hebben. Als we willen dat het gezin blijft bestaan, moeten we breder gaan denken en niet smaller. Daarom is het goed om met je eigen partner en/of kinderen én in de kerk te spreken over wat een gezin is, wat jullie een gezin maakt en hoe je in de kerk om kunt gaan met elkaar als broers en zusters. Op die manier kunnen we één groot gezin zijn naar Gods hart.
Drs A.M.J Leene
Almatine Leene is docent systematische theologie op de Gereformeerde Hogeschool in Zwolle en rond dit jaar haar promotieonderzoek af in Stellenbosch, Zuid-Afrika. Het is haar passie om op een verfrissende manier te vertellen over wie God is, zoals ze laat zien in de filmpjes die ze maakte voor EO Denkstof. Almatine is getrouwd met Frederik.
