Een gezamenlijke belijdenis
Joop Schotanus • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 9
Een aantal van ongeveer 125 geestelijke leiders in de Evangelische Beweging heeft zich in een gemeenschappelijke geloofsverklaring herkend. Ze spreken zich daarin uit over de kernpunten van het geloof. Deze verklaring is voortgekomen uit het besef van eenheid en men hoopt dat deze verklaring zal bijdragen tot een toenemend beleven van de eenheid. Deze beleving moet vorm krijgen in de verantwoordelijkheid van toezien op elkaar, zorg dragen voor elkaar, bidden voor elkaar en elkaar vergeven. In liefde en waarheid met Gods kinderen leven, in het besef van door de Heilige Geest op grond van het geloof in Christus één familie met elkaar te zijn.
EEN SCHRIL CONTRAST
De krant waarin ik dit bericht las vermeldt tegelijkertijd dat er in een bepaalde plaats in Nederland twee kerken elkaar over en weer als 'ware kerken' in de betekenis van de Nederlandse Geloofsbelijdenis hadden erkend. Hierbij was niet de bovengenoemde eenheid het uitgangspunt, maar jarenlange samensprekingen over de kerkelijke verschillen. Oorspronkelijke verschillen over begrippen als 'ware kerk', 'bevindelijke prediking', 'toeëigening des heils', 'Schriftgezag' en 'tucht' stonden op de agenda van de samensprekingen.
DE WARE KERK
Het uitgangspunt hierbij is dat men door de juiste interpretatie van geloofsartikelen kan komen tot een bepaling van wat 'ware kerk' inhoudt, vooral op grond van artikel 29 van de Nederlandse geloofsbelijdenis. Voorop staat hier het instituut waar de zuivere prediking, waar een zuivere bediening van de sacramenten en een zuivere tuchtoefening plaats vindt. Dit alles vanuit het zuivere Woord Gods en met de erkenning van Christus als Hoofd van de Kerk. Onontkoombaar is nog wel dat er hypocrieten in de kerk zijn. Bovendien zijnde leden der kerk, ondanks een positieve omschrijving van wat zij behoren te zijn, nog door grote zwakheid bevangen, waar ze 'door de Geest al de dagen huns levens' tegen moeten strijden.
BEVINDELIJKE PREDIKING
U zult al begrepen hebben dat het gaat om samenprekingen tussen een Christelijk Gereformeerde Kerk en een Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. In het dorp waar het zich afspeelt heeft deze laatste kerk ondertussen ingestemd om de eerste te erkennen als ware kerk van Christus. Begrijpelijk dat de bevindelijke prediking ter sprake moest komen. Waar men in de ene kerk het verwijt krijgt teveel uit te gaan van een automatisme op grond van een bepaalde Verbondsbeschouwing, staat de andere bekend als een kerk, waar het accent ligt op het bij voortduring persoonlijk bewust beleven van het geloof. Om hier tot een bevredigende oplossing te komen heeft men de preken van de wederzijdse predikanten bestudeerd en men is tot de conclusie gekomen dat men zonder bezwaar elkanders preken in elkanders kerken zou kunnen houden. Uit een citaat van het Chr. Ger. Kerkblad blijkt dat deze vaststelling duidelijk maakt hoezeer de prediking in de Vrijgemaakte kerk in de laatste decennia veranderd is. De vraag die hierbij opkomt is natuurlijk: Of men dus in het verleden (toen de prediking zo anders was) wel aanspraak kon maken op zuivere prediking en bijgevolg op 'ware kerk'?
DE ZUIVERE SACRAMENTEN
Men zal elkaar in de bediening van de sacramenten ook gevonden hebben. Hoewel we ons zouden kunnen voorstellen dat men in de fase van toekomstige kerkenraadsontmoetingen en gezamenlijke bijbelstudie elkaar hierop nog weleens zal gaan ondervragen. Men gaat een beleidsplan opstellen met het oog op de toelating van elkaar tot elkanders Avondmaalstafel, evenals de mogelijkheid van gecombineerde Avondmaalsvieringen. Opnieuw de vraag of men in het verleden aanspraak kon maken op het 'ware kerk' zijn, toen men elkaar nog uitsloot van de 'Tafel van de Heer'?
DE ZUIVERE TUCHT
Die tuchtoefening in de kerken op grond van de Geloofsbelijdenis had vaak alles te maken met allerlei uitwendige regels. Op een onlangs gehouden Congres van 'Grace Invest' werd dat 'culturele heiligheid' genoemd. Tucht beperkte zich vaak tot uiterlijke heiligheid. Gebrek aan beschikbaarheid en innerlijke toewijding aan de Here kwam daarbij niet in aanmerking voor onder tuchtstelling. Als we nu tot de conclusie komen dat het bestrijden van symptomen niet helpt als de wortel ziek is, dan kan men toch weer de vraag stellen of dit soort tuchtoefening ooit de ware kerk dichterbij gebracht heeft.
ONZUIVERE CRITERIA
Uit mijn betoog blijkt m.i. dat de maatstaven die op deze manier aangelegd worden niet als doorslaggevend beschouwd kunnen worden. Het is alles zeer betrekkelijk en in grote mate afhankelijk van interpretatie, zowel van de Geloofsbelijdenis als van de Bijbel zelf. Het grondprincipe van de kerk is niet los te denken van de woorden van de Here Jezus: 'Waar twee of drie in Mijn Naam vergaderd zijn daar ben Ik in het midden'. De genoemde geestelijke leiders uit de Evangelische Beweging staan m.i. op een veel breder en zuiverder grondvlak van een 'gezonde Gemeente' dan de mensen die krampachtig streven naar een 'ware kerk'. Bij dat streven bestaat de mogelijkheid dat Laodicea ingesloten en Filadelfia uitgesloten wordt.
Joop Schotanus
EEN SCHRIL CONTRAST
De krant waarin ik dit bericht las vermeldt tegelijkertijd dat er in een bepaalde plaats in Nederland twee kerken elkaar over en weer als 'ware kerken' in de betekenis van de Nederlandse Geloofsbelijdenis hadden erkend. Hierbij was niet de bovengenoemde eenheid het uitgangspunt, maar jarenlange samensprekingen over de kerkelijke verschillen. Oorspronkelijke verschillen over begrippen als 'ware kerk', 'bevindelijke prediking', 'toeëigening des heils', 'Schriftgezag' en 'tucht' stonden op de agenda van de samensprekingen.
DE WARE KERK
Het uitgangspunt hierbij is dat men door de juiste interpretatie van geloofsartikelen kan komen tot een bepaling van wat 'ware kerk' inhoudt, vooral op grond van artikel 29 van de Nederlandse geloofsbelijdenis. Voorop staat hier het instituut waar de zuivere prediking, waar een zuivere bediening van de sacramenten en een zuivere tuchtoefening plaats vindt. Dit alles vanuit het zuivere Woord Gods en met de erkenning van Christus als Hoofd van de Kerk. Onontkoombaar is nog wel dat er hypocrieten in de kerk zijn. Bovendien zijnde leden der kerk, ondanks een positieve omschrijving van wat zij behoren te zijn, nog door grote zwakheid bevangen, waar ze 'door de Geest al de dagen huns levens' tegen moeten strijden.
BEVINDELIJKE PREDIKING
U zult al begrepen hebben dat het gaat om samenprekingen tussen een Christelijk Gereformeerde Kerk en een Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. In het dorp waar het zich afspeelt heeft deze laatste kerk ondertussen ingestemd om de eerste te erkennen als ware kerk van Christus. Begrijpelijk dat de bevindelijke prediking ter sprake moest komen. Waar men in de ene kerk het verwijt krijgt teveel uit te gaan van een automatisme op grond van een bepaalde Verbondsbeschouwing, staat de andere bekend als een kerk, waar het accent ligt op het bij voortduring persoonlijk bewust beleven van het geloof. Om hier tot een bevredigende oplossing te komen heeft men de preken van de wederzijdse predikanten bestudeerd en men is tot de conclusie gekomen dat men zonder bezwaar elkanders preken in elkanders kerken zou kunnen houden. Uit een citaat van het Chr. Ger. Kerkblad blijkt dat deze vaststelling duidelijk maakt hoezeer de prediking in de Vrijgemaakte kerk in de laatste decennia veranderd is. De vraag die hierbij opkomt is natuurlijk: Of men dus in het verleden (toen de prediking zo anders was) wel aanspraak kon maken op zuivere prediking en bijgevolg op 'ware kerk'?
DE ZUIVERE SACRAMENTEN
Men zal elkaar in de bediening van de sacramenten ook gevonden hebben. Hoewel we ons zouden kunnen voorstellen dat men in de fase van toekomstige kerkenraadsontmoetingen en gezamenlijke bijbelstudie elkaar hierop nog weleens zal gaan ondervragen. Men gaat een beleidsplan opstellen met het oog op de toelating van elkaar tot elkanders Avondmaalstafel, evenals de mogelijkheid van gecombineerde Avondmaalsvieringen. Opnieuw de vraag of men in het verleden aanspraak kon maken op het 'ware kerk' zijn, toen men elkaar nog uitsloot van de 'Tafel van de Heer'?
DE ZUIVERE TUCHT
Die tuchtoefening in de kerken op grond van de Geloofsbelijdenis had vaak alles te maken met allerlei uitwendige regels. Op een onlangs gehouden Congres van 'Grace Invest' werd dat 'culturele heiligheid' genoemd. Tucht beperkte zich vaak tot uiterlijke heiligheid. Gebrek aan beschikbaarheid en innerlijke toewijding aan de Here kwam daarbij niet in aanmerking voor onder tuchtstelling. Als we nu tot de conclusie komen dat het bestrijden van symptomen niet helpt als de wortel ziek is, dan kan men toch weer de vraag stellen of dit soort tuchtoefening ooit de ware kerk dichterbij gebracht heeft.
ONZUIVERE CRITERIA
Uit mijn betoog blijkt m.i. dat de maatstaven die op deze manier aangelegd worden niet als doorslaggevend beschouwd kunnen worden. Het is alles zeer betrekkelijk en in grote mate afhankelijk van interpretatie, zowel van de Geloofsbelijdenis als van de Bijbel zelf. Het grondprincipe van de kerk is niet los te denken van de woorden van de Here Jezus: 'Waar twee of drie in Mijn Naam vergaderd zijn daar ben Ik in het midden'. De genoemde geestelijke leiders uit de Evangelische Beweging staan m.i. op een veel breder en zuiverder grondvlak van een 'gezonde Gemeente' dan de mensen die krampachtig streven naar een 'ware kerk'. Bij dat streven bestaat de mogelijkheid dat Laodicea ingesloten en Filadelfia uitgesloten wordt.
Joop Schotanus
