De kerk in verwarring
Feike ter Velde • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 18
Overal is verwarring, onzekerheid en zorg om de toekomst. De kerk op weg naar 2000 lijkt de weg kwijt. Er zijn zo veel meningen en opvattingen. "De kerk is toe aan een nieuwe reformatie", zei de vrijzinnige communicatie-wetenschapper, Dr. Anne v.d, Meiden. Hoe zal het verder gaan Anno Domini 2000?
Ziet, hoe goed en hoe liefelijk is het, als broeders ook tezamen wonen. Het is als de kostelijke olie op het hoofd, nedervloeiende op de baard, de baard van Aäron, die nedergolft op de zoom van zijn klederen. Het is als de dauw van de Hermon, die nederdaalt op de bergen van Sion. Want daar gebiedt de Here de zegen, leven tot in eeuwigheid. Psalm 133
Steeds meer wordt gebruik gemaakt van allerlei kerkelijke marktonderzoekers, die ons vertellen hoe leden van de kerk over allerlei zaken denken. De opvattingen van ouderen en jongeren worden naast elkaar gelegd en men kan een conclusie trekken over de ontwikkelingen in het denken over tal van zaken. Zo werd vorig jaar 'ontdekt' dat veel meer mensen in orthodoxe kerken en gemeenschappen geen bezwaar (meer) hebben tegen 'de vrouw in het ambt' dan men had verwacht. De socioloog en zijn marktonderzoeken gaan de trend zetten voor de kerk in het jaar 2000, zo lijkt het.
KERK EN MONDIGE MENS
De kerk als organisatie, die het individu 'opslokt', heeft geen toekomst meer. Het individu eist steeds meer zijn eigen plaats op. De moderne mens wil zelf kiezen. Bevalt het hem niet bij de ene kerk, dan maar eens bij de andere kerk kijken. Men noemt dit ook wel 'relishoppen'. Bevalt hem helemaal niets van de kerk dan wordt hij gewoon 'kerkverlater'. Iedereen zoekt het zelf uit en maakt eigen keuzes. Men laat zich niets meer 'gezeggen' door dominee of voorganger. De mens is mondig geworden en bepaalt het allemaal voor zichzelf. Zó is het levensgevoel en juist dát is er de oorzaak van, dat de kerk in verwarring geraakt, haar gezag over het individu heeft verloren en kerkleiders niet zo goed lijken te weten hoe daarop in te spelen.
KERK EN STROMING
Binnen de kerk zijn er allerlei invloeden en stromingen. Er zijn orthodoxe stromingen die terug willen naar vroeger en behouden wat altijd is geweest. Er zijn andere stromingen die willen vernieuwen. Zij vragen om gezangen en opwekkingsliederen, waar voorheen alleen de psalmen werden gezonden. Er wordt gezocht naar nieuwe vormen in de zondagse kerkdiensten en naar methodes om van de 'hoorder' in de kerk meer een 'doener' te maken. Andere stromingen zoeken meer naar 'charismatische' vernieuwingen, meer zoeken wat de 'gaven van de Geest' betekenen voor het leven in de kerk en de vormen van de kerkdienst. Ook de genezing van zieken, zo vindt men, behoort een plaats in de kerkdienst te hebben. De gave der genezing, net als alle andere 'charismata' - gaven van de Geest - moeten weer gaan werken. Er moet visie op komen en er moet ruimte in de kerk voor geschapen worden, zo wenst een groepering in de kerk.
Dan verschijnen er boekjes op de markt over de invloed van de 'evangelischen' op de 'reformatorischen'. Er komen in reformatorische kerken steeds meer discussies over kinderdoop en/of volwassen-doop. Men kan ook steeds meer horen hoe men in de kerk van de reformatie te veel heeft gehangen aan de traditie en de vormen en te weinig heeft gelet op een 'leven door de Geest'. Aan de andere kant heeft men daar ook ontdekt dat het bij de 'evangelischen' ook niet allemaal zo rijk en goed is als men soms op het eerste gezicht zou denken. De leegloop van de grote kerken en de groei van de evangelische kerken is niet de enige indicatie over 'goed en slecht' zo lijkt men zichzelf gerust te willen stellen.
GROEIENDE VRIJZINNIGHEID
Ondanks de oecumene van de jaren '60 en het Samen-Op-Weg-proces van de jaren'90 is de verwarring eerder toegenomen dan afgenomen. Men wordt er eerder moe dan blij van. Want, naast alle bovengenoemde verwarring is er ook nog de groeiende vrijzinnigheid binnen de kerk. De vrijzinnige boeken van Kuitert, Ter Linden e.d. gaan als broodjes van de bakker over de toonbank. Er blijkt een grote markt te bestaan voor boeken, die van de Bijbel als Woord van God niets overlaten, maar alles verklaren vanuit een ouderwets vrijzinnige opvatting. Deze beweringen worden kennelijk massaal voor zoete koek geslikt. We zien de geest van de antichrist werkzaam in onze tijd, zoals aangekondigd in de Schrift (1 Joh. 4:3).
HET WONDER
Het is een wonder dat er nog mensen geloven, nog naar de kerk gaan. Het is een wonder dat jonge mensen in alle verwarring van deze tijd nog willen geloven en de Here willen dienen. Het is met recht een wonder! Want het geloof van mensen is een werk van de Heilige Geest in het hart van een mens. Het ware geloof gaat van God uit. Niet een mens zoekt God, maar God zoekt mensen.
En dan komen we vanzelf ook weer in de rust. Het gaat er niet in eerste instantie om wat wij ervan maken, want de Gemeente van Christus is nog steeds Gods werk. Zijn werk zal slagen, ondanks ons falen. In diepe dalen van de kerkgeschiedenis heeft God in Zijn genade steeds weer opwekkingen gegeven.
Terwijl alles dood en dor leek, kwam er plotseling een ritseling van de Geest in de kerk die vaak overging in een machtige storm van ontwaken, geestelijke vernieuwing, wonderbare bekeringen, soms met gaven en krachten van de Geest, wonderen van genezing en golven van vreugde. Wie de opwekkingsgeschiedenis leest kan alleen maar buitengewoon blij worden en hoop hebben ook in onze dagen van geestelijke verwarring.
OPWEKKING
We zijn op weg naar AD 2000, we geloven dat de Wederkomst van Christus niet lang meer zal duren en dat de Opname van de Gemeente voor de deur staat, maar dit alles hoeft niet te betekenen dat de Here in Zijn grote genade niet een opwekking in ons land wil geven. De geestelijke duisternis over Europa is groot. Als straks de Antichrist de macht zal grijpen dan zal de duisternis nog veel groter zijn.
Toch moeten we dáár niet op zien. We mogen onze verwachting van de levende God hebben. De Here Jezus heeft een onvoorstelbaar grote liefde voor Zijn Gemeente; zij is Zijn lichaam. Als we op de omstandigheden zien kunnen we soms bedroefd zijn. Als we de dorheid in sommige kerken en evangelische groepen zien kan ons de moed in de schoenen zinken.
Sommige kerken en gemeenten ervaren nog steeds de pijn van een scheuring van jaren geleden. Anderen voelen nog steeds de pijn van de 'zondeval' van hun voorganger. Er zijn ook gemeenten die niet weten de goede snaar te vinden en zien jongeren wegblijven.
Hoe het ook zit. Juist omdat de Gemeente van Christus het werk van God is moeten we met onze nood naar Hem toe. Hij kan vernieuwing geven door Zijn Geest. Die vernieuwing moet men wel willen en ook toestaan. Er moet ruimte voor komen. Soms moet er ook vergeving worden gevraagd over een verkeerde houding en het ten onrechte willen vasthouden aan de eigen taak en visie, waardoor anderen werden gefrustreerd en de kerk verlieten. Wat is er allemaal misgegaan onder ons? Wat is er veel ruzie en wat kunnen we daar makkelijk mee leven! Soms ziet men de broeder en de zuster, die pijn heeft om wat er is gepasseerd, niet eens staan. Men kijkt gewoon een andere kant uit. En zo blijven de verkeerde dingen zitten en staan we het werk van God in de weg.
Toch wil de Here ons een nieuw begin geven. Hij geeft nooit op. Iedere opwekking begint met een besef van eigen zonde en falen. Die diepe zonde-overtuiging moet er dan ook eerst komen.
Het inzicht in eigen hart, in eigen daden, in eigen houding is het begin van echte belijdenis van schuld. Roddelen over de dominee of de voorganger kan een grote sta-in-de-weg zijn in de eigen kerk. Dat moet ophouden en zij die roddelen en negatieve verhalen verspreiden moeten hun schuld belijden aan hen over wie zij negatief spraken.
Als er concrete zonde wordt beleden in de kerk komt er ruimte voor gebed, gebed om opwekking en vernieuwing door de Geest. Onderlinge eenheid en vurig gebed om opwekking gingen vooraf aan de opwekking die honderd jaar geleden over de Britse eilanden waaide. In de prachtige Psalm 133 vinden we de zegen van een opwekking in de kerk en de gevolgen ervan beschreven.
Als we de kostelijke olie van de Heilige Geest willen ontvangen en de verfrissende dauw van de Hermon willen zien nederdalen op Sion, dan is de broederlijke liefde onder ons de voorwaarde, zegt deze prachtige Psalm. Het gaat hier om het beeld van de opwekking, de geestelijke vernieuwing en een leven uit de liefde van God.
De Here Jezus zelf bad voor ons om de onderlinge eenheid en broederliefde Qoh.17:2i). Dit gebed wordt direct gevolgd door "de heerlijkheid die Gij Mij gegeven hebt, heb Ik hun gegeven, opdat zij één zijn" (Joh. 17:22).
Als die wondere eenheid onder ons, in de eigen gemeente, gaat groeien, als we samenkomen in die volstrekte gezindheid van eenheid en broederliefde, zonder dat de één ook maar iets negatiefs zou denken of gevoelen van de andere broeder of zuster, maar die ander enkel en alleen zou zien "in Christus" dan gaat die wondere kracht van de Heilige Geest onder ons werken. Dan gaat de Geest van God waaien over de kerk en Gods heerlijke tegenwoordigheid wordt merkbaar. Er komt een sfeer van heiligheid en vreugde, zoals die er nog niet eerder was. Tegelijkertijd komt er een krachtiger impuls tot zelfonderzoek, tot belijdenis van schuld tegenover de Here en tegenover elkaar.
Er komt een openheid zoals we die nooit eerder hebben gekend. De achterdocht jegens elkaar verdwijnt, er komt een sfeer van vertrouwen. Er komt ruimte om met elkaar te praten, soms onder vier ogen en elkaar de zonde te belijden. Met elkaar de Here te zoeken. Alles wordt nieuw. Er komt een opwekking en een krachtige werking van de Heilige Geest. Er komt een wandel in gehoorzaamheid, in opofferingsgezindheid jegens elkaar. Er komt oog voor elkanders noden en tekorten. Niets is heerlijker dan een opwekking onder ons door de Heilige Geest!
Er komt ontzag voor Gods Woord en een diep verlangen aan dat Woord volkomen gehoorzaam te worden. In de Canadese opwekking van de jaren '50 in de kerk van ds. Oswald Smith kwam niet een verlangen naar nieuwe liederen maar er kwam een verlangen naar de geestelijke liederen van vroeger, uit de tijd van de vaders en moeders. Dat kan dus ook. Iedere opwekking is weer anders. Maar dit is het gemeenschappelijke ervan: er is belijdenis van zonde, er worden harten verbroken en gezinnen geheeld, huwelijken hersteld, conflicten opgelost, kerken verzoend, samenkomsten en kerkdiensten vernieuwd, er is een nieuwe vreugde en een nieuwe liefde. Wie zou niet willen bidden voor een opwekking in de eigen kerk of gemeente?
De verwarring onder ons is groot. Maar de Heilige Geest kan door alle verwarring heenbreken en uw eigen leven vernieuwen door Zijn genade, uw kerk vernieuwen door Zijn kracht, ons land herstellen. De Here Jezus staat aan de deur van de kerk in de eindtijd en klopt.. .om binnengelaten te worden. De kerkdienst is begonnen, maar Hijzelf staat buiten (Openb.3:20)!
Feike ter Velde
Ziet, hoe goed en hoe liefelijk is het, als broeders ook tezamen wonen. Het is als de kostelijke olie op het hoofd, nedervloeiende op de baard, de baard van Aäron, die nedergolft op de zoom van zijn klederen. Het is als de dauw van de Hermon, die nederdaalt op de bergen van Sion. Want daar gebiedt de Here de zegen, leven tot in eeuwigheid. Psalm 133
Steeds meer wordt gebruik gemaakt van allerlei kerkelijke marktonderzoekers, die ons vertellen hoe leden van de kerk over allerlei zaken denken. De opvattingen van ouderen en jongeren worden naast elkaar gelegd en men kan een conclusie trekken over de ontwikkelingen in het denken over tal van zaken. Zo werd vorig jaar 'ontdekt' dat veel meer mensen in orthodoxe kerken en gemeenschappen geen bezwaar (meer) hebben tegen 'de vrouw in het ambt' dan men had verwacht. De socioloog en zijn marktonderzoeken gaan de trend zetten voor de kerk in het jaar 2000, zo lijkt het.
KERK EN MONDIGE MENS
De kerk als organisatie, die het individu 'opslokt', heeft geen toekomst meer. Het individu eist steeds meer zijn eigen plaats op. De moderne mens wil zelf kiezen. Bevalt het hem niet bij de ene kerk, dan maar eens bij de andere kerk kijken. Men noemt dit ook wel 'relishoppen'. Bevalt hem helemaal niets van de kerk dan wordt hij gewoon 'kerkverlater'. Iedereen zoekt het zelf uit en maakt eigen keuzes. Men laat zich niets meer 'gezeggen' door dominee of voorganger. De mens is mondig geworden en bepaalt het allemaal voor zichzelf. Zó is het levensgevoel en juist dát is er de oorzaak van, dat de kerk in verwarring geraakt, haar gezag over het individu heeft verloren en kerkleiders niet zo goed lijken te weten hoe daarop in te spelen.
KERK EN STROMING
Binnen de kerk zijn er allerlei invloeden en stromingen. Er zijn orthodoxe stromingen die terug willen naar vroeger en behouden wat altijd is geweest. Er zijn andere stromingen die willen vernieuwen. Zij vragen om gezangen en opwekkingsliederen, waar voorheen alleen de psalmen werden gezonden. Er wordt gezocht naar nieuwe vormen in de zondagse kerkdiensten en naar methodes om van de 'hoorder' in de kerk meer een 'doener' te maken. Andere stromingen zoeken meer naar 'charismatische' vernieuwingen, meer zoeken wat de 'gaven van de Geest' betekenen voor het leven in de kerk en de vormen van de kerkdienst. Ook de genezing van zieken, zo vindt men, behoort een plaats in de kerkdienst te hebben. De gave der genezing, net als alle andere 'charismata' - gaven van de Geest - moeten weer gaan werken. Er moet visie op komen en er moet ruimte in de kerk voor geschapen worden, zo wenst een groepering in de kerk.
Dan verschijnen er boekjes op de markt over de invloed van de 'evangelischen' op de 'reformatorischen'. Er komen in reformatorische kerken steeds meer discussies over kinderdoop en/of volwassen-doop. Men kan ook steeds meer horen hoe men in de kerk van de reformatie te veel heeft gehangen aan de traditie en de vormen en te weinig heeft gelet op een 'leven door de Geest'. Aan de andere kant heeft men daar ook ontdekt dat het bij de 'evangelischen' ook niet allemaal zo rijk en goed is als men soms op het eerste gezicht zou denken. De leegloop van de grote kerken en de groei van de evangelische kerken is niet de enige indicatie over 'goed en slecht' zo lijkt men zichzelf gerust te willen stellen.
GROEIENDE VRIJZINNIGHEID
Ondanks de oecumene van de jaren '60 en het Samen-Op-Weg-proces van de jaren'90 is de verwarring eerder toegenomen dan afgenomen. Men wordt er eerder moe dan blij van. Want, naast alle bovengenoemde verwarring is er ook nog de groeiende vrijzinnigheid binnen de kerk. De vrijzinnige boeken van Kuitert, Ter Linden e.d. gaan als broodjes van de bakker over de toonbank. Er blijkt een grote markt te bestaan voor boeken, die van de Bijbel als Woord van God niets overlaten, maar alles verklaren vanuit een ouderwets vrijzinnige opvatting. Deze beweringen worden kennelijk massaal voor zoete koek geslikt. We zien de geest van de antichrist werkzaam in onze tijd, zoals aangekondigd in de Schrift (1 Joh. 4:3).
HET WONDER
Het is een wonder dat er nog mensen geloven, nog naar de kerk gaan. Het is een wonder dat jonge mensen in alle verwarring van deze tijd nog willen geloven en de Here willen dienen. Het is met recht een wonder! Want het geloof van mensen is een werk van de Heilige Geest in het hart van een mens. Het ware geloof gaat van God uit. Niet een mens zoekt God, maar God zoekt mensen.
En dan komen we vanzelf ook weer in de rust. Het gaat er niet in eerste instantie om wat wij ervan maken, want de Gemeente van Christus is nog steeds Gods werk. Zijn werk zal slagen, ondanks ons falen. In diepe dalen van de kerkgeschiedenis heeft God in Zijn genade steeds weer opwekkingen gegeven.
Terwijl alles dood en dor leek, kwam er plotseling een ritseling van de Geest in de kerk die vaak overging in een machtige storm van ontwaken, geestelijke vernieuwing, wonderbare bekeringen, soms met gaven en krachten van de Geest, wonderen van genezing en golven van vreugde. Wie de opwekkingsgeschiedenis leest kan alleen maar buitengewoon blij worden en hoop hebben ook in onze dagen van geestelijke verwarring.
OPWEKKING
We zijn op weg naar AD 2000, we geloven dat de Wederkomst van Christus niet lang meer zal duren en dat de Opname van de Gemeente voor de deur staat, maar dit alles hoeft niet te betekenen dat de Here in Zijn grote genade niet een opwekking in ons land wil geven. De geestelijke duisternis over Europa is groot. Als straks de Antichrist de macht zal grijpen dan zal de duisternis nog veel groter zijn.
Toch moeten we dáár niet op zien. We mogen onze verwachting van de levende God hebben. De Here Jezus heeft een onvoorstelbaar grote liefde voor Zijn Gemeente; zij is Zijn lichaam. Als we op de omstandigheden zien kunnen we soms bedroefd zijn. Als we de dorheid in sommige kerken en evangelische groepen zien kan ons de moed in de schoenen zinken.
Sommige kerken en gemeenten ervaren nog steeds de pijn van een scheuring van jaren geleden. Anderen voelen nog steeds de pijn van de 'zondeval' van hun voorganger. Er zijn ook gemeenten die niet weten de goede snaar te vinden en zien jongeren wegblijven.
Hoe het ook zit. Juist omdat de Gemeente van Christus het werk van God is moeten we met onze nood naar Hem toe. Hij kan vernieuwing geven door Zijn Geest. Die vernieuwing moet men wel willen en ook toestaan. Er moet ruimte voor komen. Soms moet er ook vergeving worden gevraagd over een verkeerde houding en het ten onrechte willen vasthouden aan de eigen taak en visie, waardoor anderen werden gefrustreerd en de kerk verlieten. Wat is er allemaal misgegaan onder ons? Wat is er veel ruzie en wat kunnen we daar makkelijk mee leven! Soms ziet men de broeder en de zuster, die pijn heeft om wat er is gepasseerd, niet eens staan. Men kijkt gewoon een andere kant uit. En zo blijven de verkeerde dingen zitten en staan we het werk van God in de weg.
Toch wil de Here ons een nieuw begin geven. Hij geeft nooit op. Iedere opwekking begint met een besef van eigen zonde en falen. Die diepe zonde-overtuiging moet er dan ook eerst komen.
Het inzicht in eigen hart, in eigen daden, in eigen houding is het begin van echte belijdenis van schuld. Roddelen over de dominee of de voorganger kan een grote sta-in-de-weg zijn in de eigen kerk. Dat moet ophouden en zij die roddelen en negatieve verhalen verspreiden moeten hun schuld belijden aan hen over wie zij negatief spraken.
Als er concrete zonde wordt beleden in de kerk komt er ruimte voor gebed, gebed om opwekking en vernieuwing door de Geest. Onderlinge eenheid en vurig gebed om opwekking gingen vooraf aan de opwekking die honderd jaar geleden over de Britse eilanden waaide. In de prachtige Psalm 133 vinden we de zegen van een opwekking in de kerk en de gevolgen ervan beschreven.
Als we de kostelijke olie van de Heilige Geest willen ontvangen en de verfrissende dauw van de Hermon willen zien nederdalen op Sion, dan is de broederlijke liefde onder ons de voorwaarde, zegt deze prachtige Psalm. Het gaat hier om het beeld van de opwekking, de geestelijke vernieuwing en een leven uit de liefde van God.
De Here Jezus zelf bad voor ons om de onderlinge eenheid en broederliefde Qoh.17:2i). Dit gebed wordt direct gevolgd door "de heerlijkheid die Gij Mij gegeven hebt, heb Ik hun gegeven, opdat zij één zijn" (Joh. 17:22).
Als die wondere eenheid onder ons, in de eigen gemeente, gaat groeien, als we samenkomen in die volstrekte gezindheid van eenheid en broederliefde, zonder dat de één ook maar iets negatiefs zou denken of gevoelen van de andere broeder of zuster, maar die ander enkel en alleen zou zien "in Christus" dan gaat die wondere kracht van de Heilige Geest onder ons werken. Dan gaat de Geest van God waaien over de kerk en Gods heerlijke tegenwoordigheid wordt merkbaar. Er komt een sfeer van heiligheid en vreugde, zoals die er nog niet eerder was. Tegelijkertijd komt er een krachtiger impuls tot zelfonderzoek, tot belijdenis van schuld tegenover de Here en tegenover elkaar.
Er komt een openheid zoals we die nooit eerder hebben gekend. De achterdocht jegens elkaar verdwijnt, er komt een sfeer van vertrouwen. Er komt ruimte om met elkaar te praten, soms onder vier ogen en elkaar de zonde te belijden. Met elkaar de Here te zoeken. Alles wordt nieuw. Er komt een opwekking en een krachtige werking van de Heilige Geest. Er komt een wandel in gehoorzaamheid, in opofferingsgezindheid jegens elkaar. Er komt oog voor elkanders noden en tekorten. Niets is heerlijker dan een opwekking onder ons door de Heilige Geest!
Er komt ontzag voor Gods Woord en een diep verlangen aan dat Woord volkomen gehoorzaam te worden. In de Canadese opwekking van de jaren '50 in de kerk van ds. Oswald Smith kwam niet een verlangen naar nieuwe liederen maar er kwam een verlangen naar de geestelijke liederen van vroeger, uit de tijd van de vaders en moeders. Dat kan dus ook. Iedere opwekking is weer anders. Maar dit is het gemeenschappelijke ervan: er is belijdenis van zonde, er worden harten verbroken en gezinnen geheeld, huwelijken hersteld, conflicten opgelost, kerken verzoend, samenkomsten en kerkdiensten vernieuwd, er is een nieuwe vreugde en een nieuwe liefde. Wie zou niet willen bidden voor een opwekking in de eigen kerk of gemeente?
De verwarring onder ons is groot. Maar de Heilige Geest kan door alle verwarring heenbreken en uw eigen leven vernieuwen door Zijn genade, uw kerk vernieuwen door Zijn kracht, ons land herstellen. De Here Jezus staat aan de deur van de kerk in de eindtijd en klopt.. .om binnengelaten te worden. De kerkdienst is begonnen, maar Hijzelf staat buiten (Openb.3:20)!
Feike ter Velde
