De hopeloosheid van Dan Brown
ds. Paul J. Prijt • 89 - 2013 • Uitgave: 17
Trendwatching
Een van de meest recente nieuwe studies die erg in trek lijkt te zijn is trendwatching. Je kunt het op allerlei niveaus studeren om op vele verschillende terreinen de laatste ontwikkelingen te volgen en proberen te voorspellen waar de aandacht van de moderne mens naar uit zal gaan. Het gaat erom scherp te kijken naar wat de mens van vandaag bezighoudt op terreinen als multimedia, gezondheid, voeding, politiek, zingeving, producten en mode. Men leert er te kijken naar verbanden uit verleden en heden om daarmee iets van de toekomst te kunnen duiden. Eigenlijk zou het een verplicht onderdeel moeten zijn van bijvoorbeeld de voorgangersopleidingen.
Nu hoor ik u al denken dat we als christenen juist niet met de laatste trends mee moeten gaan, om ‘niet heen en weer geslingerd te worden tussen allerlei nieuwe wind van leer’, maar trouw vast te houden aan het woord van God. Maar je zou ook kunnen zeggen dat juist een blad als Het Zoeklicht een soort trendwatchingfunctie vervult om heden en toekomst vanuit Bijbels profetisch perspectief te duiden, als ‘wachters op de morgen’ van Psalm 130. Dat laat onverlet dat het goed is je ogen en oren goed open te houden naar wat een mens van vandaag beweegt.
Het zomerboek: Inferno
Deze zomer heb ik ook zelf wat aan trendwatching gedaan. Zo viel het me op dat het vakantieboek voor veel mensen dit jaar de nieuwe uitgave van Dan Brown was, met de wat dreigende titel: ‘Inferno’, verwijzend naar de reis door de hemel en de hel zoals beschreven door de 14e-eeuwse dichter Dante Alighieri. Overal dook het boek op: in binnen- en buitenlandse etalages door heel Europa, in luie ligstoelen langs het zwembad en op de camping en op de salontafel van menigeen. Nu zou u kunnen zeggen dat ik misschien op de verkeerde plaatsen was, maar het zou u misschien verbazen waar het boek opdook. Overigens velen lezen tegenwoordig op de iPad en dus weet je niet wat er gelezen wordt.
De eerlijkheid gebiedt dat ik het boek ook zelf gelezen heb. Je moet weten wat er te koop is toch? En als miljoenen het lezen, valt het onder het kopje trendwatching zullen we maar zeggen. Ook hier kun je zeggen: je zult de meerderheid niet in het kwaad volgen en ook dat is waar. Toch prikkelde het me dat juist in een tijd dat velen niets meer willen weten over de hemel en de hel zo’n boek zijn ‘tienduizenden’ verslaat. In zijn vorige boeken moest met name de kerk het nogal eens ontgelden door vermeende intriges en samenzweringen en soms opgeklopte theologische napraterij, en eerlijk is eerlijk, hoewel hij erg veel fantasie gebruikt, is de kerkgeschiedenis natuurlijk ook weer niet brandschoon. Voor mij overigens reden om het wonder dat de christelijke gemeente er nog steeds is als een steeds groter wonder en teken van Gods genade te zien!
De hopeloosheid van Dan Brown
Zonder het hele boek van Dan Brown te gaan bespreken, beperk ik me tot de kern en die komt kort en duidelijk hierop neer dat er een groot dreigend wereld probleem is door de overbevolking, dat kan leiden tot nog meer oorlogen, ziektes en armoede. Hij verpakt dat in een tamelijk doorsnee avonturen-/detectiveroman, die weliswaar vlot weg leest en waarmee je ook goed meegenomen wordt in de spanning, maar dat toch hier en daar ook een fraaie promotie is voor een aantal Europese steden als Venetië, Istanbul en Florence, die ongetwijfeld door velen bezocht gaan worden om in de voetsporen van de hoofdrolspeler te gaan. Maar de kernvraag van het boek is: kan de mensheid aan de dreiging van de hel ontsnappen? Een indrukwekkende vraag voor onze tijd zou ik zeggen.
Dan Browns uiteindelijke conclusie is van wel en zijn ‘oplossing’ van de wereldproblemen is een door de mens ontwikkeld virus dat de wereldbevolking ‘in evenwicht’ zou houden. Je zou kunnen denken dat het boek uiteindelijk optimistisch eindigt, omdat de mensheid zelf in staat zou zijn de toekomst in eigen handen te hebben. Los van de bizarre manier van die zelfgekozen ‘oplossing’, maar eigenlijk spreekt het boek voor mij eerder een zekere hopeloosheid uit. Er gaat veel dreiging van het boek uit, gestoeld op denkbeelden vanuit de Middeleeuwen, zonder een werkelijk perspectief voor de toekomst te geven. In die zin biedt het boek geen troost en hoop voor de moderne mens, waarbij een aantal ernstige thema’s zoals Brown die beschrijft, en zoals we die zelfs ook in de Bijbel tegenkomen, voor de mens van vandaag geen kwaad kunnen om erover na te denken.
De hoop van die andere Daniël
Na het lezen van dit bijzondere boek moest ik vooral denken aan de Bijbelse Daniël. Hier lezen we ook een spannende geschiedenis van iemand die geconfronteerd wordt met de diepe vragen naar de toekomst van deze wereld, middels de dromen van koning Nebukadnezar. Daniel blijkt dan de enige betrouwbare uitlegger te zijn van die dromen. Nee, Daniel is niet een vermomde mol, een intrigant waar Dan Browns boek zo vol van staat en waar zelfs een televisieprogramma naar vernoemd is (Wie is de Mol?). Nee, Daniel is juist een man van hoop, die zijn vertrouwen op de Here God blijft stellen, zelfs in de meest moeilijke situaties. Hij wijst erop dat niet de menselijke rijken het uiteindelijk zullen winnen in deze wereld en de menselijke oplossingen niet het laatste woord zullen spreken, maar het Koninkrijk van God!
Mensen van hoop
Juist dat kleine boekje Daniel laat zien dat er een andere hoop is in deze wereld. Niet de schijnoplossing en inhumane oplossing van Dan Brown, maar van een God die verrassende dingen kan doen, wonderlijke dingen en wendingen in mensenlevens voor wie wil vertrouwen op Gods hand. Soms onzichtbaar, maar altijd op de achtergrond aanwezig om ons op te vangen en nieuw perspectief te geven. Een perspectief van een hoopvolle toekomst waar Daniel al van sprak en dat in de Here Jezus vervuld werd. Hij is het die de hel heeft overwonnen en de weg naar de hemel heeft vrijgemaakt door Zijn offer op Golgotha. Het zou mijn wens zijn als die Bijbel door de moderne mens meer gelezen zou worden, maar voor ons mag gelden dat we net als Daniel ook in onze eigen omgeving mensen van hoop mogen zijn!
Met vriendelijke groet,
Ds. Paul J. Prijt
Een van de meest recente nieuwe studies die erg in trek lijkt te zijn is trendwatching. Je kunt het op allerlei niveaus studeren om op vele verschillende terreinen de laatste ontwikkelingen te volgen en proberen te voorspellen waar de aandacht van de moderne mens naar uit zal gaan. Het gaat erom scherp te kijken naar wat de mens van vandaag bezighoudt op terreinen als multimedia, gezondheid, voeding, politiek, zingeving, producten en mode. Men leert er te kijken naar verbanden uit verleden en heden om daarmee iets van de toekomst te kunnen duiden. Eigenlijk zou het een verplicht onderdeel moeten zijn van bijvoorbeeld de voorgangersopleidingen.
Nu hoor ik u al denken dat we als christenen juist niet met de laatste trends mee moeten gaan, om ‘niet heen en weer geslingerd te worden tussen allerlei nieuwe wind van leer’, maar trouw vast te houden aan het woord van God. Maar je zou ook kunnen zeggen dat juist een blad als Het Zoeklicht een soort trendwatchingfunctie vervult om heden en toekomst vanuit Bijbels profetisch perspectief te duiden, als ‘wachters op de morgen’ van Psalm 130. Dat laat onverlet dat het goed is je ogen en oren goed open te houden naar wat een mens van vandaag beweegt.
Het zomerboek: Inferno
Deze zomer heb ik ook zelf wat aan trendwatching gedaan. Zo viel het me op dat het vakantieboek voor veel mensen dit jaar de nieuwe uitgave van Dan Brown was, met de wat dreigende titel: ‘Inferno’, verwijzend naar de reis door de hemel en de hel zoals beschreven door de 14e-eeuwse dichter Dante Alighieri. Overal dook het boek op: in binnen- en buitenlandse etalages door heel Europa, in luie ligstoelen langs het zwembad en op de camping en op de salontafel van menigeen. Nu zou u kunnen zeggen dat ik misschien op de verkeerde plaatsen was, maar het zou u misschien verbazen waar het boek opdook. Overigens velen lezen tegenwoordig op de iPad en dus weet je niet wat er gelezen wordt.
De eerlijkheid gebiedt dat ik het boek ook zelf gelezen heb. Je moet weten wat er te koop is toch? En als miljoenen het lezen, valt het onder het kopje trendwatching zullen we maar zeggen. Ook hier kun je zeggen: je zult de meerderheid niet in het kwaad volgen en ook dat is waar. Toch prikkelde het me dat juist in een tijd dat velen niets meer willen weten over de hemel en de hel zo’n boek zijn ‘tienduizenden’ verslaat. In zijn vorige boeken moest met name de kerk het nogal eens ontgelden door vermeende intriges en samenzweringen en soms opgeklopte theologische napraterij, en eerlijk is eerlijk, hoewel hij erg veel fantasie gebruikt, is de kerkgeschiedenis natuurlijk ook weer niet brandschoon. Voor mij overigens reden om het wonder dat de christelijke gemeente er nog steeds is als een steeds groter wonder en teken van Gods genade te zien!
De hopeloosheid van Dan Brown
Zonder het hele boek van Dan Brown te gaan bespreken, beperk ik me tot de kern en die komt kort en duidelijk hierop neer dat er een groot dreigend wereld probleem is door de overbevolking, dat kan leiden tot nog meer oorlogen, ziektes en armoede. Hij verpakt dat in een tamelijk doorsnee avonturen-/detectiveroman, die weliswaar vlot weg leest en waarmee je ook goed meegenomen wordt in de spanning, maar dat toch hier en daar ook een fraaie promotie is voor een aantal Europese steden als Venetië, Istanbul en Florence, die ongetwijfeld door velen bezocht gaan worden om in de voetsporen van de hoofdrolspeler te gaan. Maar de kernvraag van het boek is: kan de mensheid aan de dreiging van de hel ontsnappen? Een indrukwekkende vraag voor onze tijd zou ik zeggen.
Dan Browns uiteindelijke conclusie is van wel en zijn ‘oplossing’ van de wereldproblemen is een door de mens ontwikkeld virus dat de wereldbevolking ‘in evenwicht’ zou houden. Je zou kunnen denken dat het boek uiteindelijk optimistisch eindigt, omdat de mensheid zelf in staat zou zijn de toekomst in eigen handen te hebben. Los van de bizarre manier van die zelfgekozen ‘oplossing’, maar eigenlijk spreekt het boek voor mij eerder een zekere hopeloosheid uit. Er gaat veel dreiging van het boek uit, gestoeld op denkbeelden vanuit de Middeleeuwen, zonder een werkelijk perspectief voor de toekomst te geven. In die zin biedt het boek geen troost en hoop voor de moderne mens, waarbij een aantal ernstige thema’s zoals Brown die beschrijft, en zoals we die zelfs ook in de Bijbel tegenkomen, voor de mens van vandaag geen kwaad kunnen om erover na te denken.
De hoop van die andere Daniël
Na het lezen van dit bijzondere boek moest ik vooral denken aan de Bijbelse Daniël. Hier lezen we ook een spannende geschiedenis van iemand die geconfronteerd wordt met de diepe vragen naar de toekomst van deze wereld, middels de dromen van koning Nebukadnezar. Daniel blijkt dan de enige betrouwbare uitlegger te zijn van die dromen. Nee, Daniel is niet een vermomde mol, een intrigant waar Dan Browns boek zo vol van staat en waar zelfs een televisieprogramma naar vernoemd is (Wie is de Mol?). Nee, Daniel is juist een man van hoop, die zijn vertrouwen op de Here God blijft stellen, zelfs in de meest moeilijke situaties. Hij wijst erop dat niet de menselijke rijken het uiteindelijk zullen winnen in deze wereld en de menselijke oplossingen niet het laatste woord zullen spreken, maar het Koninkrijk van God!
Mensen van hoop
Juist dat kleine boekje Daniel laat zien dat er een andere hoop is in deze wereld. Niet de schijnoplossing en inhumane oplossing van Dan Brown, maar van een God die verrassende dingen kan doen, wonderlijke dingen en wendingen in mensenlevens voor wie wil vertrouwen op Gods hand. Soms onzichtbaar, maar altijd op de achtergrond aanwezig om ons op te vangen en nieuw perspectief te geven. Een perspectief van een hoopvolle toekomst waar Daniel al van sprak en dat in de Here Jezus vervuld werd. Hij is het die de hel heeft overwonnen en de weg naar de hemel heeft vrijgemaakt door Zijn offer op Golgotha. Het zou mijn wens zijn als die Bijbel door de moderne mens meer gelezen zou worden, maar voor ons mag gelden dat we net als Daniel ook in onze eigen omgeving mensen van hoop mogen zijn!
Met vriendelijke groet,
Ds. Paul J. Prijt
