De Heilige Geest en Zijn werk in ons
Jan Harmen Klein Haneveld • 92 - 2016 • Uitgave: 10
Met Pinksteren denken wij er aan dat de Heilige Geest werd uitgestort op de gelovigen in Jeruzalem. Deze gebeurtenis staat beschreven in Handelingen 2. Sindsdien woont de Heilige Geest in allen die Jezus Christus toebehoren. Maar wat doet die Heilige Geest in ons? De Bijbel geeft antwoord op deze vraag.
Tijdens de laatste maaltijd van de Here Jezus met Zijn discipelen, vlak voor Zijn lijden en sterven, beloofde Hij dat Hij hen na Zijn heengaan niet alleen zou laten. Hij zei: ‘Ik zal de Vader bidden, en Hij zal u een andere Trooster geven, opdat Hij bij u blijft tot in eeuwigheid, namelijk de Geest van de waarheid, Die de wereld niet kan ontvangen, want zij ziet Hem niet en kent Hem niet, maar u kent Hem, want Hij blijft bij u en zal in u zijn’ (Johannes 14:16,17).
Drie aspecten
In het daarop volgende gesprek legde de Heer Zijn discipelen de volgende drie aspecten van het werk van de Heilige Geest uit:
1. ‘De Trooster, de Heilige Geest, Die de Vader zenden zal in Mijn Naam, Die zal u in alles onderwijzen en u in herinnering brengen alles wat Ik u gezegd heb’ (Johannes 14:26).
2. ‘Wanneer de Trooster is gekomen, Die Ik u zenden zal van de Vader, de Geest van de waarheid, Die van de Vader uitgaat, zal Die van Mij getuigen. En u zult ook getuigen, want u bent van het begin af bij Mij’ (Johannes 15:26,27).
3. ‘Wanneer Die komt, de Geest van de waarheid, zal Hij u de weg wijzen in heel de waarheid, want Hij zal niet vanuit Zichzelf spreken, maar wat Hij gehoord zal hebben, zal Hij spreken, en de toekomstige dingen zal Hij u verkondigen’ (Johannes 16:13).
De Trooster
Tot driemaal toe spreekt de Heer over ‘de Trooster’. Het Griekse woord dat Hij gebruikt is ‘??????????’ (‘parakletos’), daarmee wordt iemand bedoeld die de zaak van een ander op zich neemt en hem te hulp komt. Sommige vertalingen hebben hier ‘helper’ of ‘voorspraak’. Te denken valt aan een advocaat die je zaak bepleit voor de rechter. En dat is wat de Heilige Geest doet: Hij komt onze zwakheden te hulp. Als wij niet weten wat en hoe we moeten bidden, dan pleit de Geest voor ons met onuitsprekelijke verzuchtingen. Hij pleit voor de gelovigen in overeenstemming met de wil van God (Romeinen 8:26,27).
De Here Jezus beloofde dat de Vader zo’n Trooster zou sturen en dat Deze altijd bij ons zou blijven. De apostel Paulus schrijft dat wij ‘…in Christus zijn verzegeld met de Heilige Geest van de belofte, die het onderpand is van onze erfenis, tot de verlossing die ons ten deel viel, tot lof van Zijn heerlijkheid’ (Efeziërs 1:13,14). En aan de Korintiërs schrijft hij: ‘Of weet u niet, dat uw lichaam een tempel is van de Heilige Geest, Die in u is en Die u van God hebt ontvangen, en dat u niet van uzelf bent?’ (1 Korintiërs 6:19). De Heilige Geest blijft dus altijd bij ons en is onze zekerheid dat God Zijn beloften aan ons zal nakomen. Hij woont zelfs in ons lichaam. Dat is uniek! Van geen enkele Oudtestamentische gelovige is dat in Gods Woord vermeld. Maar dat heeft wel gevolgen voor ons dagelijks gedrag. We kunnen met ons lichaam niet meer doen wat we zelf willen; we zijn immers niet meer van onszelf, maar duur gekocht door God (1 Korintiërs 6:20).
De Geest der waarheid
Tot driemaal toe noemt de Here Jezus Hem ‘de Geest der Waarheid’. De Heilige Geest wordt gekenmerkt door de Waarheid. Ongelovigen kunnen die Geest niet ontvangen, alleen zij die Jezus Christus toebehoren. Ongelovigen kennen deze Geest niet, zij kunnen zonder Gods hulp de waarheid niet verstaan. Gelovigen hebben de Geest der Waarheid en zijn in beginsel in staat de waarheid van Gods Woord te vatten. Dat ons dat niet altijd goed lukt, wordt veroorzaakt door onze eigen, menselijke geest (het ‘vlees’), die niet in staat is de dingen van God te verstaan of naar Gods wil te leven (Romeinen 8:7). Daarom worden we opgeroepen niet ‘naar het vlees’ te leven, maar ‘naar de Geest’.
Alles wat Ik u gezegd heb
De Here Jezus zei dat de Heilige Geest de discipelen (en ons) alles in herinnering zou brengen wat Hij gezegd heeft. Met dat doel heeft de Heilige Geest vier schrijvers uitgezocht die – na nauwkeurig onderzoek (Lucas 1:3) – beschreven hebben wat de Heer gedaan en gezegd heeft tijdens Zijn rondwandeling hier op aarde. Elk van deze schrijvers had – daartoe gedreven door de Geest – echter een eigen gezichtspunt. Elk van hen beschreef de Here Jezus op een eigen manier. De landverrader (tollenaar) Matteüs beschreef de Heer als de Koning van Israël. De ontrouwe dienstknecht van Paulus, Marcus, beschreef Hem als de trouwe Dienaar van God. De Griekse arts Lucas – die vooral met zieken te maken had – beschreef Hem als de Volmaakte Mens en de discipel die Hem als mens het naaste stond, Johannes, als de Zoon van God.
Deze vier verschillende verslagen – de vier evangeliën – geven ons tezamen een schitterend beeld van de Persoon, het werk en de leer van Jezus Christus. En het is de Heilige Geest die ons ieder hierin het juiste inzicht wil geven. In de eerste plaats bij onze bekering, maar daarna wil Hij dat inzicht steeds verder verdiepen. Met het doel dat wijzelf worden veranderd naar datzelfde beeld van Christus (2 Korintiërs 3:18). Wie naar de Geest leeft, zich door Hem laat leiden, zal de vrucht daarvan vertonen: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing (Galaten 5:22).
Van Mij getuigen
De Heilige Geest zal getuigen van de Here Jezus en wij zullen ook getuigen. In het boek Handelingen vinden we de eerste vervulling van deze belofte. Maar dat boek is niet af. Het eindigt met het gesprek van de apostel Paulus met de Joden in Rome en zijn conclusie dat de zaligheid van God aan de heidenen gezonden is. Daarna blijft Paulus nog twee jaren in zijn huurwoning. Hij predikte het Koninkrijk van God en gaf onderwijs over de Here Jezus, vrijmoedig en ongehinderd (Handelingen 28:28-31).
De bedoeling is duidelijk: na die twee jaren en ook na de dood van Paulus en Petrus gaat die prediking en dat onderwijs door. Vaak misschien met bijbedoelingen en met verkeerde middelen, maar het getuigenis van de Heilige Geest eindigt niet in Rome, het gaat de hele wereld over. Nog steeds worden discipelen van Jezus Christus door de Heilige Geest gedreven om te getuigen van Hem.
De weg wijzen en de toekomst verkondigen
De Heilige Geest zal ons de weg wijzen in de hele waarheid en ons de toekomst verkondigen. Daarvoor heeft Hij vijf mensen gebruikt: Paulus, Jakobus, Petrus, Judas en Johannes (en een onbekende schrijver van de brief aan de Hebreeën) die ons hun brieven en het boek Openbaring hebben nagelaten. Heel de Schrift, heel het Woord van God, is daarmee voltooid.
Nu gebruikt de Heilige Geest mensen, apostelen, profeten, herders en leraars, om ons toe te rusten tot het werk van dienstbetoon, tot opbouw van het lichaam van Christus (Efeziërs 4:12). Aan iedere gelovige heeft de Geest gaven gegeven, zodat wij elkaar kunnen dienen om samen één lichaam te vormen: het lichaam van Christus. En om elkaar op te bouwen in ons allerheiligst geloof (Judas 1:20). Bovendien, door ons inzicht te geven in de profetieën in de Schrift, geeft Hij ons hoop op een heerlijke toekomst bij onze Heer en Heiland, in het Vaderhuis.
Jan Harmen Klein Haneveld
Tijdens de laatste maaltijd van de Here Jezus met Zijn discipelen, vlak voor Zijn lijden en sterven, beloofde Hij dat Hij hen na Zijn heengaan niet alleen zou laten. Hij zei: ‘Ik zal de Vader bidden, en Hij zal u een andere Trooster geven, opdat Hij bij u blijft tot in eeuwigheid, namelijk de Geest van de waarheid, Die de wereld niet kan ontvangen, want zij ziet Hem niet en kent Hem niet, maar u kent Hem, want Hij blijft bij u en zal in u zijn’ (Johannes 14:16,17).
Drie aspecten
In het daarop volgende gesprek legde de Heer Zijn discipelen de volgende drie aspecten van het werk van de Heilige Geest uit:
1. ‘De Trooster, de Heilige Geest, Die de Vader zenden zal in Mijn Naam, Die zal u in alles onderwijzen en u in herinnering brengen alles wat Ik u gezegd heb’ (Johannes 14:26).
2. ‘Wanneer de Trooster is gekomen, Die Ik u zenden zal van de Vader, de Geest van de waarheid, Die van de Vader uitgaat, zal Die van Mij getuigen. En u zult ook getuigen, want u bent van het begin af bij Mij’ (Johannes 15:26,27).
3. ‘Wanneer Die komt, de Geest van de waarheid, zal Hij u de weg wijzen in heel de waarheid, want Hij zal niet vanuit Zichzelf spreken, maar wat Hij gehoord zal hebben, zal Hij spreken, en de toekomstige dingen zal Hij u verkondigen’ (Johannes 16:13).
De Trooster
Tot driemaal toe spreekt de Heer over ‘de Trooster’. Het Griekse woord dat Hij gebruikt is ‘??????????’ (‘parakletos’), daarmee wordt iemand bedoeld die de zaak van een ander op zich neemt en hem te hulp komt. Sommige vertalingen hebben hier ‘helper’ of ‘voorspraak’. Te denken valt aan een advocaat die je zaak bepleit voor de rechter. En dat is wat de Heilige Geest doet: Hij komt onze zwakheden te hulp. Als wij niet weten wat en hoe we moeten bidden, dan pleit de Geest voor ons met onuitsprekelijke verzuchtingen. Hij pleit voor de gelovigen in overeenstemming met de wil van God (Romeinen 8:26,27).
De Here Jezus beloofde dat de Vader zo’n Trooster zou sturen en dat Deze altijd bij ons zou blijven. De apostel Paulus schrijft dat wij ‘…in Christus zijn verzegeld met de Heilige Geest van de belofte, die het onderpand is van onze erfenis, tot de verlossing die ons ten deel viel, tot lof van Zijn heerlijkheid’ (Efeziërs 1:13,14). En aan de Korintiërs schrijft hij: ‘Of weet u niet, dat uw lichaam een tempel is van de Heilige Geest, Die in u is en Die u van God hebt ontvangen, en dat u niet van uzelf bent?’ (1 Korintiërs 6:19). De Heilige Geest blijft dus altijd bij ons en is onze zekerheid dat God Zijn beloften aan ons zal nakomen. Hij woont zelfs in ons lichaam. Dat is uniek! Van geen enkele Oudtestamentische gelovige is dat in Gods Woord vermeld. Maar dat heeft wel gevolgen voor ons dagelijks gedrag. We kunnen met ons lichaam niet meer doen wat we zelf willen; we zijn immers niet meer van onszelf, maar duur gekocht door God (1 Korintiërs 6:20).
De Geest der waarheid
Tot driemaal toe noemt de Here Jezus Hem ‘de Geest der Waarheid’. De Heilige Geest wordt gekenmerkt door de Waarheid. Ongelovigen kunnen die Geest niet ontvangen, alleen zij die Jezus Christus toebehoren. Ongelovigen kennen deze Geest niet, zij kunnen zonder Gods hulp de waarheid niet verstaan. Gelovigen hebben de Geest der Waarheid en zijn in beginsel in staat de waarheid van Gods Woord te vatten. Dat ons dat niet altijd goed lukt, wordt veroorzaakt door onze eigen, menselijke geest (het ‘vlees’), die niet in staat is de dingen van God te verstaan of naar Gods wil te leven (Romeinen 8:7). Daarom worden we opgeroepen niet ‘naar het vlees’ te leven, maar ‘naar de Geest’.
Alles wat Ik u gezegd heb
De Here Jezus zei dat de Heilige Geest de discipelen (en ons) alles in herinnering zou brengen wat Hij gezegd heeft. Met dat doel heeft de Heilige Geest vier schrijvers uitgezocht die – na nauwkeurig onderzoek (Lucas 1:3) – beschreven hebben wat de Heer gedaan en gezegd heeft tijdens Zijn rondwandeling hier op aarde. Elk van deze schrijvers had – daartoe gedreven door de Geest – echter een eigen gezichtspunt. Elk van hen beschreef de Here Jezus op een eigen manier. De landverrader (tollenaar) Matteüs beschreef de Heer als de Koning van Israël. De ontrouwe dienstknecht van Paulus, Marcus, beschreef Hem als de trouwe Dienaar van God. De Griekse arts Lucas – die vooral met zieken te maken had – beschreef Hem als de Volmaakte Mens en de discipel die Hem als mens het naaste stond, Johannes, als de Zoon van God.
Deze vier verschillende verslagen – de vier evangeliën – geven ons tezamen een schitterend beeld van de Persoon, het werk en de leer van Jezus Christus. En het is de Heilige Geest die ons ieder hierin het juiste inzicht wil geven. In de eerste plaats bij onze bekering, maar daarna wil Hij dat inzicht steeds verder verdiepen. Met het doel dat wijzelf worden veranderd naar datzelfde beeld van Christus (2 Korintiërs 3:18). Wie naar de Geest leeft, zich door Hem laat leiden, zal de vrucht daarvan vertonen: liefde, blijdschap, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing (Galaten 5:22).
Van Mij getuigen
De Heilige Geest zal getuigen van de Here Jezus en wij zullen ook getuigen. In het boek Handelingen vinden we de eerste vervulling van deze belofte. Maar dat boek is niet af. Het eindigt met het gesprek van de apostel Paulus met de Joden in Rome en zijn conclusie dat de zaligheid van God aan de heidenen gezonden is. Daarna blijft Paulus nog twee jaren in zijn huurwoning. Hij predikte het Koninkrijk van God en gaf onderwijs over de Here Jezus, vrijmoedig en ongehinderd (Handelingen 28:28-31).
De bedoeling is duidelijk: na die twee jaren en ook na de dood van Paulus en Petrus gaat die prediking en dat onderwijs door. Vaak misschien met bijbedoelingen en met verkeerde middelen, maar het getuigenis van de Heilige Geest eindigt niet in Rome, het gaat de hele wereld over. Nog steeds worden discipelen van Jezus Christus door de Heilige Geest gedreven om te getuigen van Hem.
De weg wijzen en de toekomst verkondigen
De Heilige Geest zal ons de weg wijzen in de hele waarheid en ons de toekomst verkondigen. Daarvoor heeft Hij vijf mensen gebruikt: Paulus, Jakobus, Petrus, Judas en Johannes (en een onbekende schrijver van de brief aan de Hebreeën) die ons hun brieven en het boek Openbaring hebben nagelaten. Heel de Schrift, heel het Woord van God, is daarmee voltooid.
Nu gebruikt de Heilige Geest mensen, apostelen, profeten, herders en leraars, om ons toe te rusten tot het werk van dienstbetoon, tot opbouw van het lichaam van Christus (Efeziërs 4:12). Aan iedere gelovige heeft de Geest gaven gegeven, zodat wij elkaar kunnen dienen om samen één lichaam te vormen: het lichaam van Christus. En om elkaar op te bouwen in ons allerheiligst geloof (Judas 1:20). Bovendien, door ons inzicht te geven in de profetieën in de Schrift, geeft Hij ons hoop op een heerlijke toekomst bij onze Heer en Heiland, in het Vaderhuis.
Jan Harmen Klein Haneveld
