De duisternis haten
Joop Schotanus • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 14
Overal in de wereld komen we de duisternis tegen of beter gezegd misschien komt de duisternis ons overal tegen. De nieuwsberichten zijn doorspekt van de werken der duisternis. Berichten van oorlog en geweld, dood en ellende. We horen van zinloos geweld en schijnen er machteloos tegenover te staan. Maar hoe machteloos zijn we?
FATSOENLIJKE MISDADIGERS
In het Eichmanproces en andere oorlogsprocessen werd duidelijk dat ogenschijnlijk heel fatsoenlijke mensen in een situatie terecht konden komen, waar men de controle over zichzelf volkomen kwijt raakte en uit eigenbelang of eigen lijfsbehoud vaak tot de verschrikkelijkste daden kon komen. Oorlogsmisdadigers leven in Zuid-Amerika als eerbare en liefhebbende opa's. Hoe dun is de grens tussen dat ogenschijnlijke fatsoen en een leven waarin zo verschrikkelijk veel mis kon gaan.
DE KERN VAN DE ZAAK
We hebben vaak geen enkele moeite met het haten van de mensen die tot de vreselijkste dingen in staat bleken te zijn. Ook in Nederland lopen er mensen rond die uit wraak en verontwaardiging zonder moeite in staat zouden zijn om bijvoorbeeld de bedrijvers van een seksuele moord eigenhandig te doden. Op zichzelf ook nog begrijpelijk! Hoewel er natuurlijk geen enkele verontschuldiging kan zijn voor het recht in eigen handen nemen. Maar toch zal het goed zijn om ons telkens weer te bepalen bij de bron van alle kwaad. Als we ons zo druk bezig houden met de individuele bedrijvers van de extreme misdaden, komen we veelal niet of met moeite terecht bij de kern. Het is goed om bij voortduring te beseffen dat deze wereld in de duisternis ligt en dat de grote Tegenstander van God de Vorst der duisternis genoemd wordt.
DE GELEIDELIJKE WEG
Men wordt niet van de ene dag op de andere een dronkaard. De beulen in de kampen hebben een tijd van hersenspoeling meegemaakt, alvorens ze kwamen tot hun daden. De Jodenhaat werd druppelsgewijs ingespoten en zo langzamerhand gingen velen de meerderheid in het kwade volgen. De films die na 1934 vertoond mochten worden waren gericht op het verbeteren en zuiveren van het Arische superras en op het verdelgen van de 'unten menschen’. Dag na dag werd er een schepje boven op gedaan en werden de anti-semitische redevoeringen omlijst door de prachtigste muzikale concerten. Alles binnen het kader van een zogenaamde hoogstaande 'Kultur'. De vreselijkste gebeurtenissen konden plaats gaan vinden vanwege een in toenemende mate dichtgeschroeid geweten.
ONZE SAMENLEVING
Er is een toenemende toegeeflijkheid. Waar zijn de ouders die nog verwachten dat hun tieners 's avonds op tijd thuis zijn (Ik zeg met opzet niet 's morgens)? Waar zijn de ouders die hun kinderen van die leeftijd duidelijk kunnen maken dat drankgebruik kan leiden tot drankverslaving? Zij hebben van de omgeving ook geen enkele steun meer om een veilig bestaan voor hun kroost te helpen garanderen.
Men heeft het opgegeven om nog beperkingen op te leggen. De verantwoordelijkheid ligt dan alleen nog op de schouders van de tiener zelf. Zij moeten nu zelf bepalen hoe laat ze thuis komen. Die tijd kunnen we 's maandags aflezen aan de tijdstippen van de ongelukken in het weekend, waarbij drank in het spel is. Hoe prijzenswaardig is het dat er in het hele dorp de grootste (terechte) verontwaardiging is over een seksuele moord van een zestienjarige dorpsgenote. Ook indrukwekkend dat men in de naburige dorpen deze gevoelens deelt. Dan is het weer zo onbegrijpelijk dat in zo'n naburig dorp enkele weken daarna een optocht gehouden wordt met praalwagens, waarbij het schijnt dat men alles weer vergeten is. Over het algemeen waren het prachtige sierwagens, maar toch werd die optocht ontsierd door een voorstelling van een seksboerderij en op een andere wagen een voorstelling van een dronkenmanspartij. Door de toeschouwers werd er hartelijk om gelachen. Waar waren nu die gevoelens van verontwaardiging over die seksuele moord? Ziet men dan geen enkel verband meer tussen de moderne jeugdcultuur van drank en seks en het afschuwelijke gebeuren van die seksuele moord?
AANKLACHT TEGEN MAATSCHAPPIJ
Men is verontwaardigd en verbolgen over het zinloze geweld. Natuurlijk terecht! Maar zouden we ook niet eens wat meer moeten gaan kijken naar de diepere oorzaken? Beseffen we wel dat heel wat zinloos geweld ingebed is in de afschuwelijke jeugdcultuur van onze dagen? Beseffen we wel dat het heel veel te maken kan hebben met drugs en drank, met vrije seks en het uitgaansleven in het algemeen? In één woord: DE WERKEN DER DUISTERNIS.
AANKLACHT TEGEN DE POLITIEK
Onze aanklacht geldt niet alleen de maatschappij, maar in het verlengde daarvan de politiek. Waar is het respect voor het leven, als we denken aan de steeds ruimer wordende wetten, die abortus en euthanasie toestaan? De politiek die vrije seks stimuleert door condoomgebruik bij de jeugd aan te bevelen. Als vroeger een jongeman niet de verantwoordelijkheid wilde nemen om in het huwelijk te treden, waar hij op vooruit gegrepen had, dan werd hij op een open boerenwagen door het dorp gereden. Om verantwoordelijkheid bij te brengen. Dat hoeven we niet terug, maar het zou de politiek sieren als ze alles in het werk zou stellen om de verantwoordelijkheden daar te leggen waar ze horen. Of het nu gaat om aids of om baby's die geboren worden. Waarom stelt de politiek geen paal en perk aan de steeds meer afnemende verantwoordelijkheid van de jonge mensen zelf?
WIJ HATEN DE DUISTERNIS
We kunnen heel wat kenmerken opnoemen waaraan een waarachtig christen wordt herkend. Misschien ligt het niet voor de hand om als wezenlijk kenmerk van een bijbels christen te noemen het haten van de duisternis, maar toch is dit een duidelijk bijbels gegeven. "Gij waart vroeger duisternis, maar thans zijt gij licht in de Here. Wandelt als kinderen van het licht, want de vrucht des lichts bestaat uit louter goedheid en gerechtigheid en waarheid en toetst wat de Here welbehagelijk is. Neemt geen deel aan de onvruchtbare werken van de duisternis, maar ontmaskert ze veeleer" (Efeze 5:8-11). Onze wandel in het licht is het belangrijkste antwoord op de zondenood in onze maatschappij.
Joop Schotanus
FATSOENLIJKE MISDADIGERS
In het Eichmanproces en andere oorlogsprocessen werd duidelijk dat ogenschijnlijk heel fatsoenlijke mensen in een situatie terecht konden komen, waar men de controle over zichzelf volkomen kwijt raakte en uit eigenbelang of eigen lijfsbehoud vaak tot de verschrikkelijkste daden kon komen. Oorlogsmisdadigers leven in Zuid-Amerika als eerbare en liefhebbende opa's. Hoe dun is de grens tussen dat ogenschijnlijke fatsoen en een leven waarin zo verschrikkelijk veel mis kon gaan.
DE KERN VAN DE ZAAK
We hebben vaak geen enkele moeite met het haten van de mensen die tot de vreselijkste dingen in staat bleken te zijn. Ook in Nederland lopen er mensen rond die uit wraak en verontwaardiging zonder moeite in staat zouden zijn om bijvoorbeeld de bedrijvers van een seksuele moord eigenhandig te doden. Op zichzelf ook nog begrijpelijk! Hoewel er natuurlijk geen enkele verontschuldiging kan zijn voor het recht in eigen handen nemen. Maar toch zal het goed zijn om ons telkens weer te bepalen bij de bron van alle kwaad. Als we ons zo druk bezig houden met de individuele bedrijvers van de extreme misdaden, komen we veelal niet of met moeite terecht bij de kern. Het is goed om bij voortduring te beseffen dat deze wereld in de duisternis ligt en dat de grote Tegenstander van God de Vorst der duisternis genoemd wordt.
DE GELEIDELIJKE WEG
Men wordt niet van de ene dag op de andere een dronkaard. De beulen in de kampen hebben een tijd van hersenspoeling meegemaakt, alvorens ze kwamen tot hun daden. De Jodenhaat werd druppelsgewijs ingespoten en zo langzamerhand gingen velen de meerderheid in het kwade volgen. De films die na 1934 vertoond mochten worden waren gericht op het verbeteren en zuiveren van het Arische superras en op het verdelgen van de 'unten menschen’. Dag na dag werd er een schepje boven op gedaan en werden de anti-semitische redevoeringen omlijst door de prachtigste muzikale concerten. Alles binnen het kader van een zogenaamde hoogstaande 'Kultur'. De vreselijkste gebeurtenissen konden plaats gaan vinden vanwege een in toenemende mate dichtgeschroeid geweten.
ONZE SAMENLEVING
Er is een toenemende toegeeflijkheid. Waar zijn de ouders die nog verwachten dat hun tieners 's avonds op tijd thuis zijn (Ik zeg met opzet niet 's morgens)? Waar zijn de ouders die hun kinderen van die leeftijd duidelijk kunnen maken dat drankgebruik kan leiden tot drankverslaving? Zij hebben van de omgeving ook geen enkele steun meer om een veilig bestaan voor hun kroost te helpen garanderen.
Men heeft het opgegeven om nog beperkingen op te leggen. De verantwoordelijkheid ligt dan alleen nog op de schouders van de tiener zelf. Zij moeten nu zelf bepalen hoe laat ze thuis komen. Die tijd kunnen we 's maandags aflezen aan de tijdstippen van de ongelukken in het weekend, waarbij drank in het spel is. Hoe prijzenswaardig is het dat er in het hele dorp de grootste (terechte) verontwaardiging is over een seksuele moord van een zestienjarige dorpsgenote. Ook indrukwekkend dat men in de naburige dorpen deze gevoelens deelt. Dan is het weer zo onbegrijpelijk dat in zo'n naburig dorp enkele weken daarna een optocht gehouden wordt met praalwagens, waarbij het schijnt dat men alles weer vergeten is. Over het algemeen waren het prachtige sierwagens, maar toch werd die optocht ontsierd door een voorstelling van een seksboerderij en op een andere wagen een voorstelling van een dronkenmanspartij. Door de toeschouwers werd er hartelijk om gelachen. Waar waren nu die gevoelens van verontwaardiging over die seksuele moord? Ziet men dan geen enkel verband meer tussen de moderne jeugdcultuur van drank en seks en het afschuwelijke gebeuren van die seksuele moord?
AANKLACHT TEGEN MAATSCHAPPIJ
Men is verontwaardigd en verbolgen over het zinloze geweld. Natuurlijk terecht! Maar zouden we ook niet eens wat meer moeten gaan kijken naar de diepere oorzaken? Beseffen we wel dat heel wat zinloos geweld ingebed is in de afschuwelijke jeugdcultuur van onze dagen? Beseffen we wel dat het heel veel te maken kan hebben met drugs en drank, met vrije seks en het uitgaansleven in het algemeen? In één woord: DE WERKEN DER DUISTERNIS.
AANKLACHT TEGEN DE POLITIEK
Onze aanklacht geldt niet alleen de maatschappij, maar in het verlengde daarvan de politiek. Waar is het respect voor het leven, als we denken aan de steeds ruimer wordende wetten, die abortus en euthanasie toestaan? De politiek die vrije seks stimuleert door condoomgebruik bij de jeugd aan te bevelen. Als vroeger een jongeman niet de verantwoordelijkheid wilde nemen om in het huwelijk te treden, waar hij op vooruit gegrepen had, dan werd hij op een open boerenwagen door het dorp gereden. Om verantwoordelijkheid bij te brengen. Dat hoeven we niet terug, maar het zou de politiek sieren als ze alles in het werk zou stellen om de verantwoordelijkheden daar te leggen waar ze horen. Of het nu gaat om aids of om baby's die geboren worden. Waarom stelt de politiek geen paal en perk aan de steeds meer afnemende verantwoordelijkheid van de jonge mensen zelf?
WIJ HATEN DE DUISTERNIS
We kunnen heel wat kenmerken opnoemen waaraan een waarachtig christen wordt herkend. Misschien ligt het niet voor de hand om als wezenlijk kenmerk van een bijbels christen te noemen het haten van de duisternis, maar toch is dit een duidelijk bijbels gegeven. "Gij waart vroeger duisternis, maar thans zijt gij licht in de Here. Wandelt als kinderen van het licht, want de vrucht des lichts bestaat uit louter goedheid en gerechtigheid en waarheid en toetst wat de Here welbehagelijk is. Neemt geen deel aan de onvruchtbare werken van de duisternis, maar ontmaskert ze veeleer" (Efeze 5:8-11). Onze wandel in het licht is het belangrijkste antwoord op de zondenood in onze maatschappij.
Joop Schotanus
