De dood van Els Borst
Feike ter Velde • 90 - 2014 • Uitgave: 5
Sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw is er discussie in ons land over euthanasie, een onnatuurlijke dood, letterlijk: de goede dood. Er kwam wetgeving en een groeiende ruimte voor de actieve beëindiging van het leven in ons land. De naam van mevrouw Els Borst zal voor altijd aan het begrip euthanasie blijven verbonden. Op 10 februari jl. kwam het bericht dat deze ex-minister van D66 op onnatuurlijke wijze om het leven is gekomen. Haar lichaam werd gevonden bij haar huis in Bilthoven.
Een schokkende gebeurtenis: de dood van een bejaarde vrouw, omgebracht in haar eigen woning. Oud-minister Els Borst werd dood gevonden in haar garage. Onmiddellijk komen beelden en berichten boven die met de naam van minister Els Borst te maken hebben. Vooral de ontwikkelingen rond euthanasie – de onnatuurlijke dood. En nu is zij zelf aan haar levenseinde gekomen op een onnatuurlijke wijze. Wat kan hier zijn gebeurd en hoe moet je dat verklaren en inpassen in de werkelijkheid van alledag? Gedachten en overwegingen ten aanzien van de onnatuurlijke dood doen zich aan je voor. Heel lang in onze cultuur is dit immers onderwerp van gesprek en handelen zijn geweest.
Uit een ver verleden
De oude Germanen in Europa pasten voor onze jaartelling al euthanasie – een oud-Grieks woord – toe op gehandicapten, of mismaakt geboren kinderen, die immers toch een waardeloos leven zouden hebben. Maar ook op ongeneeslijk zieken en ouden van dagen. Tijdens het naziregime kwam euthanasie na lange tijd weer bovendrijven en werd het in praktijk gebracht op mensen met allerlei soorten handicaps, demente bejaarden en geesteszieken. Meer dan honderdduizend(!) mensen vonden de dood in dit euthanasieprogramma van de nazi’s. Daarna raakte het weer uit beeld, althans uit het publieke domein. Nog steeds is opzettelijke levensbeëindiging in alle Europese landen verboden en wordt het vervolgd als misdrijf, behalve in Nederland, België, Luxemburg en Zwitserland.
Sinds 1973 kennen we in Nederland een actieve vereniging voor vrijwillige levensbeëindiging en langzamerhand groeide de acceptatie van euthanasie in ons volksleven. Inmiddels is het aantal euthanasiegevallen bijvoorbeeld op psychiatrische patiënten de laatste tijd aanzienlijk gegroeid in ons land.
Vijandige houding
Mevrouw Els Borst, opgeleid tot en jarenlang werkzaam geweest als arts werd minister van Volksgezondheid in twee kabinetten van premier Wim Kok. Ze voerde een politieke strijd om euthanasie wettelijk geregeld te krijgen en overwon daarin. Toen de wet op de euthanasie erdoor was, sprak ze in een kranteninterview – in de dagen voor Pasen – de overwinningswoorden van Jezus aan het kruis, vlak voor Zijn sterven: “Het is volbracht”!
Jezus overwon de dood door Zijn sterven en opstanding en de minister van Volksgezondheid laat de natuurlijke dood los in ruil voor een onnatuurlijke dood. Dan deze woorden te gebruiken op Goede Vrijdag… dat was geen toeval! Haar grootste opponenten in het parlement waren immers de christelijke partijen. Haar woorden sneden diep in en deden hun kwetsende werk in christelijke kring. Weliswaar heeft zij daar later haar excuses voor gemaakt, maar er bleef een vijandige houding jegens het christelijk geloof aan haar en haar partij, D66, kleven.
Nog vorig jaar werd D66 verweten bewust christenen te pesten in de politiek met voorstellen en plannetjes die christenen en christelijke organisaties in de wielen zouden rijden. Het afschaffen van de Zondagswet, het schrappen van smalende godslastering, het ontslaan van de weigerambtenaar, het reclamevliegen op zondag toestaan en al dit soort kleine speldenprikken. Politiek van geen enkel belang, maar provocerend naar christenen toe en dat is kennelijk de bedoeling. Waarom? – kan men zich afvragen.
De wet van de jungle
Euthanasie en abortus zijn de grote verworvenheden van de liberale partijen, ook die van D66, vinden ze zelf. Het liberalisme (VVD, D66) komt, net als het socialisme (PvdA, SP, GroenLinks) en het fascisme (destijds de nazi’s), voort uit de wortels van de Franse Revolutie, einde 18e eeuw, waar ‘Geen god en geen meester’ de strijdkreet werd. De autonome mens op de troon! En daar kwam de onnatuurlijke dood in mee. Een enorme hoeveelheid mensenlevens kwam tot een eind. Want nu heerst het recht van de sterksten.
De wet van God werd vervangen door de wet van de jungle. De vrijheid van het individu heeft in de praktijk tot gevolg de dood van de zwaksten: het ongeboren kind en de ouder wordende of ongeneeslijk zieke medemens. De grondtrek van het liberalisme is het humanisme. Verhullend zegt die naam een humaan beleid voor te staan, maar dat beleid heeft geen fundament, omdat de absolute wet van God wordt ontkend. Het ‘Gij zult niet doden’ is zo’n absolute wet die ook geldt voor het ongeboren kind en de oudere mens. Dat betekent: absolute beschermwaardigheid van het leven. Daarbij is ieders veiligheid verankerd. En juist dát ontbreekt in het humanisme en ook in het liberalisme. Men baseert zich immers niet op Gods absolute levenswetten, maar op wat de meeste mensen ervan vinden – dat is dus het statistische midden – als norm van goed en kwaad. Daarmee werd de baarmoeder het kerkhof van het ongeboren kind. Het geluk van het individu gaat boven de morele norm om het menselijk leven te beschermen. Op 18 december 1980 werd de wet op de afbreking zwangerschap in ons parlement aangenomen – een week voor de Kerst! De tijd daarna is langzaam maar zeker de ruimte voor abortus-provocatus opgerekt, zwegen de meeste geestelijke leiders in ons volk en bleef het aantal abortussen op ongeveer dertigduizend per jaar stabiel. De praktijk leert dat abortus tot vierentwintig(!) weken wettelijk is toegestaan.
Het gaat steeds verder
De euthanasiepraktijk wordt ook steeds verder opgerekt. Nu met psychisch lijdende patiënten – permanent depressieve mensen – als ook psychiatrische patiënten. Onze huidige minister van volksgezondheid (VVD) vindt het een logische ontwikkeling dat het aantal gedode patiënten stijgt, omdat “artsen steeds beter in staat zijn te bepalen wanneer een patiënt ondragelijk lijdt”, was haar commentaar.
Onlangs ontstond er grote onrust over deze ontwikkeling in ons land en verklaarde een jonge vrouw voor de televisie dat ze blij was dat ze nog leefde, nadat ze enkele jaren geleden misschien wel had gevraagd om euthanasie vanwege aanhoudende depressies. Nu was ze genezen en had volop zin in het leven. De wens om te sterven bij mensen die ondragelijk lijden is soms begrijpelijk, maar de praktijk is ongelooflijk moeilijk en zal altijd leiden tot debat, verwijten en beschuldigingen. Een huisarts in Noord-Holland pleegde onlangs zelfs zelfmoord in volstrekte onzekerheid over zijn handelen rond euthanasie.
Bij de onnatuurlijke en vermoedelijk ook gewelddadige dood van mevrouw Els Borst komen al de liberale verworvenheden van een samenleving zonder de wet Gods opnieuw bovendrijven.
Feike ter Velde
Een schokkende gebeurtenis: de dood van een bejaarde vrouw, omgebracht in haar eigen woning. Oud-minister Els Borst werd dood gevonden in haar garage. Onmiddellijk komen beelden en berichten boven die met de naam van minister Els Borst te maken hebben. Vooral de ontwikkelingen rond euthanasie – de onnatuurlijke dood. En nu is zij zelf aan haar levenseinde gekomen op een onnatuurlijke wijze. Wat kan hier zijn gebeurd en hoe moet je dat verklaren en inpassen in de werkelijkheid van alledag? Gedachten en overwegingen ten aanzien van de onnatuurlijke dood doen zich aan je voor. Heel lang in onze cultuur is dit immers onderwerp van gesprek en handelen zijn geweest.
Uit een ver verleden
De oude Germanen in Europa pasten voor onze jaartelling al euthanasie – een oud-Grieks woord – toe op gehandicapten, of mismaakt geboren kinderen, die immers toch een waardeloos leven zouden hebben. Maar ook op ongeneeslijk zieken en ouden van dagen. Tijdens het naziregime kwam euthanasie na lange tijd weer bovendrijven en werd het in praktijk gebracht op mensen met allerlei soorten handicaps, demente bejaarden en geesteszieken. Meer dan honderdduizend(!) mensen vonden de dood in dit euthanasieprogramma van de nazi’s. Daarna raakte het weer uit beeld, althans uit het publieke domein. Nog steeds is opzettelijke levensbeëindiging in alle Europese landen verboden en wordt het vervolgd als misdrijf, behalve in Nederland, België, Luxemburg en Zwitserland.
Sinds 1973 kennen we in Nederland een actieve vereniging voor vrijwillige levensbeëindiging en langzamerhand groeide de acceptatie van euthanasie in ons volksleven. Inmiddels is het aantal euthanasiegevallen bijvoorbeeld op psychiatrische patiënten de laatste tijd aanzienlijk gegroeid in ons land.
Vijandige houding
Mevrouw Els Borst, opgeleid tot en jarenlang werkzaam geweest als arts werd minister van Volksgezondheid in twee kabinetten van premier Wim Kok. Ze voerde een politieke strijd om euthanasie wettelijk geregeld te krijgen en overwon daarin. Toen de wet op de euthanasie erdoor was, sprak ze in een kranteninterview – in de dagen voor Pasen – de overwinningswoorden van Jezus aan het kruis, vlak voor Zijn sterven: “Het is volbracht”!
Jezus overwon de dood door Zijn sterven en opstanding en de minister van Volksgezondheid laat de natuurlijke dood los in ruil voor een onnatuurlijke dood. Dan deze woorden te gebruiken op Goede Vrijdag… dat was geen toeval! Haar grootste opponenten in het parlement waren immers de christelijke partijen. Haar woorden sneden diep in en deden hun kwetsende werk in christelijke kring. Weliswaar heeft zij daar later haar excuses voor gemaakt, maar er bleef een vijandige houding jegens het christelijk geloof aan haar en haar partij, D66, kleven.
Nog vorig jaar werd D66 verweten bewust christenen te pesten in de politiek met voorstellen en plannetjes die christenen en christelijke organisaties in de wielen zouden rijden. Het afschaffen van de Zondagswet, het schrappen van smalende godslastering, het ontslaan van de weigerambtenaar, het reclamevliegen op zondag toestaan en al dit soort kleine speldenprikken. Politiek van geen enkel belang, maar provocerend naar christenen toe en dat is kennelijk de bedoeling. Waarom? – kan men zich afvragen.
De wet van de jungle
Euthanasie en abortus zijn de grote verworvenheden van de liberale partijen, ook die van D66, vinden ze zelf. Het liberalisme (VVD, D66) komt, net als het socialisme (PvdA, SP, GroenLinks) en het fascisme (destijds de nazi’s), voort uit de wortels van de Franse Revolutie, einde 18e eeuw, waar ‘Geen god en geen meester’ de strijdkreet werd. De autonome mens op de troon! En daar kwam de onnatuurlijke dood in mee. Een enorme hoeveelheid mensenlevens kwam tot een eind. Want nu heerst het recht van de sterksten.
De wet van God werd vervangen door de wet van de jungle. De vrijheid van het individu heeft in de praktijk tot gevolg de dood van de zwaksten: het ongeboren kind en de ouder wordende of ongeneeslijk zieke medemens. De grondtrek van het liberalisme is het humanisme. Verhullend zegt die naam een humaan beleid voor te staan, maar dat beleid heeft geen fundament, omdat de absolute wet van God wordt ontkend. Het ‘Gij zult niet doden’ is zo’n absolute wet die ook geldt voor het ongeboren kind en de oudere mens. Dat betekent: absolute beschermwaardigheid van het leven. Daarbij is ieders veiligheid verankerd. En juist dát ontbreekt in het humanisme en ook in het liberalisme. Men baseert zich immers niet op Gods absolute levenswetten, maar op wat de meeste mensen ervan vinden – dat is dus het statistische midden – als norm van goed en kwaad. Daarmee werd de baarmoeder het kerkhof van het ongeboren kind. Het geluk van het individu gaat boven de morele norm om het menselijk leven te beschermen. Op 18 december 1980 werd de wet op de afbreking zwangerschap in ons parlement aangenomen – een week voor de Kerst! De tijd daarna is langzaam maar zeker de ruimte voor abortus-provocatus opgerekt, zwegen de meeste geestelijke leiders in ons volk en bleef het aantal abortussen op ongeveer dertigduizend per jaar stabiel. De praktijk leert dat abortus tot vierentwintig(!) weken wettelijk is toegestaan.
Het gaat steeds verder
De euthanasiepraktijk wordt ook steeds verder opgerekt. Nu met psychisch lijdende patiënten – permanent depressieve mensen – als ook psychiatrische patiënten. Onze huidige minister van volksgezondheid (VVD) vindt het een logische ontwikkeling dat het aantal gedode patiënten stijgt, omdat “artsen steeds beter in staat zijn te bepalen wanneer een patiënt ondragelijk lijdt”, was haar commentaar.
Onlangs ontstond er grote onrust over deze ontwikkeling in ons land en verklaarde een jonge vrouw voor de televisie dat ze blij was dat ze nog leefde, nadat ze enkele jaren geleden misschien wel had gevraagd om euthanasie vanwege aanhoudende depressies. Nu was ze genezen en had volop zin in het leven. De wens om te sterven bij mensen die ondragelijk lijden is soms begrijpelijk, maar de praktijk is ongelooflijk moeilijk en zal altijd leiden tot debat, verwijten en beschuldigingen. Een huisarts in Noord-Holland pleegde onlangs zelfs zelfmoord in volstrekte onzekerheid over zijn handelen rond euthanasie.
Bij de onnatuurlijke en vermoedelijk ook gewelddadige dood van mevrouw Els Borst komen al de liberale verworvenheden van een samenleving zonder de wet Gods opnieuw bovendrijven.
Feike ter Velde
