De dag van Europa

Henk Schouten • 89 - 2013 • Uitgave: 9
Op 9 mei wordt de dag van Europa gevierd. Dat gebeurt sinds 1985. De achtergrond is dat in 1950 een Franse minister, Robert Schuman, een verklaring uitgaf, waarin gesteld werd dat er een supranationale Europese organisatie moest komen. Deze zou uitgroeien tot de EU, de Europese Unie. Geen verdeeld Europa, maar Europa als eenheid.

De Europese ambtenaren hebben een vrije dag. Weinig mensen zijn zich ervan bewust dat op 9 mei 1950 de aanzet gegeven werd voor de Europese eenwording. De dreiging voor een derde wereldoorlog speelde in dit alles natuurlijk een belangrijke rol. De verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog lagen nog vers en open in de herinnering. Die vrees klonk ook door in de eerste regels van de verklaring:
“De wereldvrede kan alleen worden beschermd door een krachtsontplooiing die evenredig is aan de gevaren die haar bedreigen… door de gezamenlijke productie van de oorlogsindustrieën onder gezag te plaatsen van een nieuwe Hoge Autoriteit, wier beslissingen bindend zijn voor Frankrijk, Duitsland en de andere landen die zich aansluiten, legt dit voorstel de eerste concrete fundamenten voor een Europese Federatie, die onontbeerlijk is voor het handhaven van de vrede.”
Dit begon dus vijf jaar na het einde van de oorlog waarin deze twee landen elkaar op vreselijke wijze hadden bestreden. We zien hierin een unieke gebeurtenis. Eeuwenlang werd de vrede gedicteerd door het éne volk dat heerschappij verkregen had over het andere, dus altijd een eenzijdige vrede gebaseerd op onderdrukking. Nu zoeken en bouwen volken samen aan vrede. Nieuwe kansen voor wereldvrede, daar kan geen weldenkend mens iets tegenin brengen, toch?

Het ontstaan van Europa
Waar komt de naam Europa vandaan? De mythe vertelt het zo: In Azië, in Tyrus en Sidon(!), leefde Europa. Zij was de dochter van koning Agenor. Dit meisje, met de naam Europa, kreeg een droom: twee werelddelen, Azië en een ander onbekend werelddeel, voorgesteld in vrouwspersonen streden om haar. Het vreemde werelddeel was liefdevol, maar ook hard en gemeen. Zij vertroetelde Europa, maar gijzelde haar ook. Toen Europa wakker werd, had ze nogal wat vragen rondom de droom. Wie was die vreemdelinge die haar weg geroofd had?
Inmiddels had Zeus dit knappe meisje ontdekt, als stier vermomd, wist haar te kidnappen en zwom met haar de zee over. Zo kwamen zij op Kreta. Zeus, de stier, maakte zich uit de voeten en kwam terug in de gestalte van een knappe man die haar bescherming aanbood. Deze man, Zeus, verdween weer en toen kwam de godin Afrodite. Afrodite verklaarde dat zij de droom gegeven had en stelde: Je naam zal onsterfelijk worden, want het vreemde werelddeel dat je heeft opgenomen zal van nu aan Europa heten.

Twee verschillende gezichten
Het mag duidelijk zijn dat dit twee totaal verschillende gezichten zijn. Beiden echter zeggen iets over Europa, het continent dat wij bewonen. Het eerste iets over de moderne geschiedenis, het tweede over haar oergeschiedenis. Het eerste is een verslag van politieke ontwikkeling in de moderne tijd, het tweede is een oude mythe met betrekking tot haar naam, Europa. Beide geven aan dat het met het continent Europa om iets gaat dat wezenlijk en belangrijk is. In de mythe is de vrouwspersoon welke ons continent voorstelt deels vriendelijk en liefdevol, anderzijds hard en gemeen.
Opvallend dat deze in de moderne verklaring een rol spelen. Geen oorlog meer, die hardheid was en zo dikwijls meedogenloos, maar ook mooi en liefdevol. De Europese geschiedenis kent beide elementen. Maar ook lijkt Europa gegijzeld te zijn door de beide andere continenten en Azië in het bijzonder. We denken aan de olie die alles draaiend moet houden.

Pax Romana
Waarom schrijven we in Het Zoeklicht over moderne politiek en antieke mythologie? Omdat in beide iets doorklinkt van het godloze dat ons continent meer en meer kenmerkt. Omdat te zien hebben we een andere bron nodig. Geen mythologische, geen politieke, maar een Bijbels profetische. De Bijbel spreekt over de ontwikkeling van ons continent, de toekomst van Europa. Het beeld waarover Nebukadnezar droomt staat op twee voeten, deels van ijzer en deels van leem. Deze voeten symboliseren het herstel van het Romeinse rijk. Het gebied van het Romeinse rijk omvatte delen van Azië, Afrika en Europa.
Net zoals de mythe aangaf, zit er een spanning tussen deze gebiedsdelen, maar ook verbondenheid. Het is het Europese deel, zoals dat bij het oude Romeinse rijk in aanzet ook het geval was, waar de initiatieven liggen. De verbinding met de oude wereld is duidelijk. Die oude wereld werd gedicteerd door de Pax Romana, de Romeinse vrede. Een langdurige stabiliteit van ruim twee eeuwen in de landen rond de Middellandse Zee. Van ongeveer 30 voor tot 180 jaar na Christus. Die vrede werd bewaakt en gegarandeerd door een superieur leger van meer dan dertig legioenen (een legioen had 6000 soldaten), dat als vredesleger snel en efficiënt kon worden ingezet om brandhaarden te blussen.

Nieuw Pax Romana
Dit rijk was tolerant ten aanzien van cultuur en religie, met uitzondering van het Jodendom en het pas ontstane Christendom. Tegen hen was ze soms zeer bruut. De Bijbelse profetie van Daniël, maar ook in Openbaring wordt daar veel duidelijk gemaakt, leert ons dat dit oude rijk in de eindtijd terugkeren zal.
Er zal weer een nieuwe vorm voor de Pax Romana ontwikkeld worden en het zal worden zoals de apostel Paulus dat schrijft in 1 Tessalonicenzen 5:3. Mensen zullen roepen dat het ‘alles vrede is’. Voor die vrede zullen mensen een hoge prijs moeten betalen. De Bijbel leert dat niemand kan kopen of verkopen als hij het teken van het beest niet heeft. We zien hoe in het moderne Europa steeds meer macht bij steeds minder mensen komt. Dat betekent dat de dictatuur van de eindtijd in opmars is. We zien ook hoe het betalings- en geldsysteem wankelt en ons gijzelt. Soms kunnen mensen niet aan hun geld komen, omdat de bank is omgevallen of het land zelfs failliet dreigt te gaan.
Dit alles vraagt om grote en radicale oplossingen. Een wonderboy zal die oplossing brengen, een nieuwe caesar, die van de eindtijd, zal een nieuw Pax Romana opdringen aan het nieuwe Europa. Europa geschaakt voor Zeus. Het christelijk geloof voorbij, terug in het heidendom. 9 Mei, dag van Europa, een dag om te vieren of een dag om rouw te bedrijven?
Ook dit is een teken van de eindtijd. Ik weet het zeker, de Here Jezus zal spoedig komen. Toen als kind om te lijden, straks als de Koning die de leiding neemt.
Maranatha.

Ds. Henk Schouten