De andere werkelijkheid
Dick Baarsen • 75 - 1999/2000 • Uitgave: 20
Een brief voor jou van Dick Baarsen
Wanneer je wat ouder begint te worden loop je het gevaar dat je wereldje steeds kleiner wordt. Je kent dat nog wel van vroeger van je eigen ouders of grootouders. In de donkere dagen voor kerst kwamen die door het koude gure weer de deur nauwelijks meer uit. Ze hadden vaak niet veel meer te doen dan de beslagen ramen schoon te houden om naar buiten te kunnen kijken en te wachten tot er eens iemand langs kwam. En als het donker werd, ging de lamp aan en dan lazen ze nog wat of ze luisterden nog even naar de radio voor ze naar bed gingen. Dat was zo'n beetje hun hele belevingswereld in de winter. En hoe er ze werden, hoe kleiner dat wereldje werd.
Maar dat is door de komst van de TV gelukkig heel erg veranderd. Elke bejaarde heeft nu de gelegenheid om van 's morgens vroeg tot 's avonds laat vanuit zijn luie stoel de vensters naar de wereld even open te gooien om te zien dat er ook nog een andere werkelijkheid is dan dat kleine wereldje waarin hij of zij leeft! En dat werkt meestal heel positief.
Nee, dat kleine wereldje waarin we leven is niet de enige werkelijkheid. En het is goed dat we daar ook weet van hebben.
Nu we het daar zo over hebben, moet ik denken aan een bejaarde alleenstaande vrouw over wie ik het volgende verhaal hoorde.
Net voor het uitbreken van de oorlog trouwde deze vrouw met een man van duitse nationaliteit. Ze raakte al gauw in verwachting. Maar de oorlog brak uit en de duitse bezetter nam de macht over. De aanstaande vader die nog vergeefs geprobeerd had het nederlandse staatsburgerschap te krijgen, werd als rijksduitser opgeroepen om dienst te doen in de Wehrmacht. Hij kwam er niet onderuit en moest afscheid nemen van zijn vrouw en vertrok naar het front. Zijn vrouw bleef alleen achter. Een paar maanden later kreeg ze een dochtertje. Samen woonden ze gedurende de oorlogsjaren in één van de grote steden in het westen van het land.
De hongerwinter deed zijn intrede. Om niet om te komen van de honger, trok ze met haar dochtertje dat inmiddels 4 jaar was geworden, de stad uit om te proberen op het platteland aan wat eten te komen. Plotseling kwam er een luchtaanval. Ze hadden geen tijd om j te zoeken. Toen gebeurde er iets vreselijks. Het kleine meisje kreeg een voltreffer. En bij haarzelf werd de linkerarm afgeschoten.
Toen ze daar heel veel later over vertelde, zei ze dat ze op dat vreselijke moment iets heel wonderlijks beleefde. Toen ze daar lag en zich begon te realiseren wat er gebeurd was, schoot het ineens met grote kracht door haar heen: Dit is niet de enige werkelijkheid!
Ze is nu in de tachtig. Ze heeft een heel bewogen leven achter zich. Maar tot op tot op dit moment heeft ze geleefd in het besef dat er ook nog een andere werkelijkheid is dan wat er om haar heen gebeurt. En door dat besef heeft ze het leven na die verschrikkelijke gebeurtenis weer aangekund. Daar heeft ze al die jaren kracht uit kunnen putten.
Ja, er is ook nog een andere werkelijkheid dan wat er om je heen gebeurt. Om nog even terug te komen op waar we het in het begin over hadden: in zekere zin zie je dat natuurlijk ook als je je televisie aanzet. Dan zie je dat er inderdaad nog wel wat meer gebeurt dan wat er zich om je heen, in je eigen kleine wereldje afspeelt. Maar de dingen die je dan allemaal ziet, liggen wel buiten je bereik. Dat apparaat heet niet voor niets televisie, verrekijker. Je kunt er wel naar kijken, maar de werkelijkheid die je dan ziet, is erg ver weg. Daar sta je zelf helemaal buiten. Daar kun je niet zelf bij zijn.
Maar bij die "andere werkelijkheid" van die moeder van daarnet, daar ligt dat heel anders. Die werkelijkheid is niet ver weg. En daar sta je ook niet buiten. Daar sta je midden in. In diè werkelijkheid kun je net zo reëel leven als in de gewone werkelijkheid. En ook op hetzelfde moment. Je leeft dan in twee werelden tegelijk om zo te zeggen.
Ja, je kunt in twee werelden tegelijk leven. Misschien kan ik dat duidelijk maken met een raadseltje.
Stel je voor een aquarium. Een aquarium vol modderwater. En in dat aquarium met modderwater staat op de bodem een bekertje. Dat bekertje zit natuurlijk ook vol met modderwater, dat kan niet anders. Nu is de vraag: hoe kan dat bekertje schoon worden van binnen, zonder het uit die bak met modder te halen?
Nou, het antwoord is simpeler dan je denkt hoor! Boven die bak bevindt zich namelijk een kraan. Wanneer je aan die kraan nou een slangetje doet, en je brengt die slang in het bekertje, en je zet daarna de kraan open, dan is het probleem opgelost. Dan spoelt het schone water uit die kraan al het smerige water uit het bekertje weg. En zolang die kraan blijft lopen, blijft het bekertje schoon van binnen. Ondanks alle modder er omheen.
Snap je een beetje wat dit betekent? Dat bekertje bevindt zich eigenlijk in twee werkelijkheden tegelijk: de werkelijkheid van de modder waar het in zit, en de werkelijkheid van het schone water wat erin stroomt. Het bekertje is omgeven door de modder, maar tegelijkertijd heeft het ook deel aan een andere werkelijkheid: de werkelijkheid dat er voortdurend schoon water uit de kraan in loopt.
Weet je, zo kunnen wij dat ook beleven. We hebben allemaal te maken met de harde werkelijkheid van de wereld om ons heen. Daar zitten we middenin en we zitten er zelf ook mee.
Maar er is ook nog een andere werkelijkheid waar we deel aan kunnen hebben. We kunnen ons openstellen voor een werkelijkheid die sterker is. Sterker dan de harde werkelijkheid die vaak zon negatieve invloed op ons heeft. Net zoals het kleinste lichtje altijd sterker is dan de dikste duisternis. Die andere werkelijkheid moeten we leren kennen. Net als die vrouw waar we het net over hadden. Want die andere werkelijkheid hebben we hard nodig. Anders gaan we er vroeg of laat onderdoor.
Over een paar dagen vieren we kerst. Nou, de oorspronkelijke betekenis van kerst, die heeft alles te maken met die twee werkelijkheden. Door wat er 2000 jaar geleden in die eerste kerstnacht gebeurde, is die andere werkelijkheid ten volle binnen bereik gekomen van iedereen. Vanaf die tijd is het voor iedereen mogelijk om in twee werkelijkheden tegelijk te leven. Dat is natuurlijk niet voor niets. Want zonder die andere werkelijkheid is je leven namelijk niet compleet en is je wereldje echt te klein. Ook al kijk je elke dag naar de televisie!
Dick Baarsen
Wanneer je wat ouder begint te worden loop je het gevaar dat je wereldje steeds kleiner wordt. Je kent dat nog wel van vroeger van je eigen ouders of grootouders. In de donkere dagen voor kerst kwamen die door het koude gure weer de deur nauwelijks meer uit. Ze hadden vaak niet veel meer te doen dan de beslagen ramen schoon te houden om naar buiten te kunnen kijken en te wachten tot er eens iemand langs kwam. En als het donker werd, ging de lamp aan en dan lazen ze nog wat of ze luisterden nog even naar de radio voor ze naar bed gingen. Dat was zo'n beetje hun hele belevingswereld in de winter. En hoe er ze werden, hoe kleiner dat wereldje werd.
Maar dat is door de komst van de TV gelukkig heel erg veranderd. Elke bejaarde heeft nu de gelegenheid om van 's morgens vroeg tot 's avonds laat vanuit zijn luie stoel de vensters naar de wereld even open te gooien om te zien dat er ook nog een andere werkelijkheid is dan dat kleine wereldje waarin hij of zij leeft! En dat werkt meestal heel positief.
Nee, dat kleine wereldje waarin we leven is niet de enige werkelijkheid. En het is goed dat we daar ook weet van hebben.
Nu we het daar zo over hebben, moet ik denken aan een bejaarde alleenstaande vrouw over wie ik het volgende verhaal hoorde.
Net voor het uitbreken van de oorlog trouwde deze vrouw met een man van duitse nationaliteit. Ze raakte al gauw in verwachting. Maar de oorlog brak uit en de duitse bezetter nam de macht over. De aanstaande vader die nog vergeefs geprobeerd had het nederlandse staatsburgerschap te krijgen, werd als rijksduitser opgeroepen om dienst te doen in de Wehrmacht. Hij kwam er niet onderuit en moest afscheid nemen van zijn vrouw en vertrok naar het front. Zijn vrouw bleef alleen achter. Een paar maanden later kreeg ze een dochtertje. Samen woonden ze gedurende de oorlogsjaren in één van de grote steden in het westen van het land.
De hongerwinter deed zijn intrede. Om niet om te komen van de honger, trok ze met haar dochtertje dat inmiddels 4 jaar was geworden, de stad uit om te proberen op het platteland aan wat eten te komen. Plotseling kwam er een luchtaanval. Ze hadden geen tijd om j te zoeken. Toen gebeurde er iets vreselijks. Het kleine meisje kreeg een voltreffer. En bij haarzelf werd de linkerarm afgeschoten.
Toen ze daar heel veel later over vertelde, zei ze dat ze op dat vreselijke moment iets heel wonderlijks beleefde. Toen ze daar lag en zich begon te realiseren wat er gebeurd was, schoot het ineens met grote kracht door haar heen: Dit is niet de enige werkelijkheid!
Ze is nu in de tachtig. Ze heeft een heel bewogen leven achter zich. Maar tot op tot op dit moment heeft ze geleefd in het besef dat er ook nog een andere werkelijkheid is dan wat er om haar heen gebeurt. En door dat besef heeft ze het leven na die verschrikkelijke gebeurtenis weer aangekund. Daar heeft ze al die jaren kracht uit kunnen putten.
Ja, er is ook nog een andere werkelijkheid dan wat er om je heen gebeurt. Om nog even terug te komen op waar we het in het begin over hadden: in zekere zin zie je dat natuurlijk ook als je je televisie aanzet. Dan zie je dat er inderdaad nog wel wat meer gebeurt dan wat er zich om je heen, in je eigen kleine wereldje afspeelt. Maar de dingen die je dan allemaal ziet, liggen wel buiten je bereik. Dat apparaat heet niet voor niets televisie, verrekijker. Je kunt er wel naar kijken, maar de werkelijkheid die je dan ziet, is erg ver weg. Daar sta je zelf helemaal buiten. Daar kun je niet zelf bij zijn.
Maar bij die "andere werkelijkheid" van die moeder van daarnet, daar ligt dat heel anders. Die werkelijkheid is niet ver weg. En daar sta je ook niet buiten. Daar sta je midden in. In diè werkelijkheid kun je net zo reëel leven als in de gewone werkelijkheid. En ook op hetzelfde moment. Je leeft dan in twee werelden tegelijk om zo te zeggen.
Ja, je kunt in twee werelden tegelijk leven. Misschien kan ik dat duidelijk maken met een raadseltje.
Stel je voor een aquarium. Een aquarium vol modderwater. En in dat aquarium met modderwater staat op de bodem een bekertje. Dat bekertje zit natuurlijk ook vol met modderwater, dat kan niet anders. Nu is de vraag: hoe kan dat bekertje schoon worden van binnen, zonder het uit die bak met modder te halen?
Nou, het antwoord is simpeler dan je denkt hoor! Boven die bak bevindt zich namelijk een kraan. Wanneer je aan die kraan nou een slangetje doet, en je brengt die slang in het bekertje, en je zet daarna de kraan open, dan is het probleem opgelost. Dan spoelt het schone water uit die kraan al het smerige water uit het bekertje weg. En zolang die kraan blijft lopen, blijft het bekertje schoon van binnen. Ondanks alle modder er omheen.
Snap je een beetje wat dit betekent? Dat bekertje bevindt zich eigenlijk in twee werkelijkheden tegelijk: de werkelijkheid van de modder waar het in zit, en de werkelijkheid van het schone water wat erin stroomt. Het bekertje is omgeven door de modder, maar tegelijkertijd heeft het ook deel aan een andere werkelijkheid: de werkelijkheid dat er voortdurend schoon water uit de kraan in loopt.
Weet je, zo kunnen wij dat ook beleven. We hebben allemaal te maken met de harde werkelijkheid van de wereld om ons heen. Daar zitten we middenin en we zitten er zelf ook mee.
Maar er is ook nog een andere werkelijkheid waar we deel aan kunnen hebben. We kunnen ons openstellen voor een werkelijkheid die sterker is. Sterker dan de harde werkelijkheid die vaak zon negatieve invloed op ons heeft. Net zoals het kleinste lichtje altijd sterker is dan de dikste duisternis. Die andere werkelijkheid moeten we leren kennen. Net als die vrouw waar we het net over hadden. Want die andere werkelijkheid hebben we hard nodig. Anders gaan we er vroeg of laat onderdoor.
Over een paar dagen vieren we kerst. Nou, de oorspronkelijke betekenis van kerst, die heeft alles te maken met die twee werkelijkheden. Door wat er 2000 jaar geleden in die eerste kerstnacht gebeurde, is die andere werkelijkheid ten volle binnen bereik gekomen van iedereen. Vanaf die tijd is het voor iedereen mogelijk om in twee werkelijkheden tegelijk te leven. Dat is natuurlijk niet voor niets. Want zonder die andere werkelijkheid is je leven namelijk niet compleet en is je wereldje echt te klein. Ook al kijk je elke dag naar de televisie!
Dick Baarsen
