Dappere held? De Here is vrede!

Henk Schouten • 76 - 2000/01 • Uitgave: 3
Het moet Gideon ironisch in de oren hebben geklonken. Het volk Israël en hijzelf leefde in grote angst en onzekerheid, nu al zo'n zeven jaar. Er werd geleefd in holen en spelonken uit vrees voor de Midianieten. Er was veel veranderd. Ooit waren beide volken elkaar goed gezind. Niet onbegrijpelijk, er was verwantschap. Midjan was een zoon van Abram en Ketura, familie dus. Ooit vluchtte Mozes naar Jethro, de Midianiet en huwde diens dochter Zippora.

Nu was de situatie heel anders. Er was vijandschap, vrees en angst. Hoe had dat kunnen gebeuren? Er was een nieuwe generatie gekomen. De hartelijke sfeer van weleer tussen beide volken was ver te zoeken. Israël had zich gesetteld en aangepast aan de nieuwe situatie. En daarmee waren er grote veranderingen gekomen. Met Jozua was het geslacht van de ouderen, de voortrekkers uitgestorven. Het nieuwe geslacht, in Kanaän geboren, gaat datgene doen waartegen Mozes zo duidelijk gewaarschuwd had. Het jonge Israël vergeet zijn geschiedenis. Dat gebeurde al gauw denkt u. Maar de neiging om goede dingen snel te vergeten is erg menselijk, juist naarmate welvaart toeneemt vergeten velen zo makkelijk de dingen van God. Ons land en ons volk is daar een schrijnend voorbeeld van. Naarmate de welvaart groeide, liepen de kerken leeg. Hoe dikwijls zijn we zelf niet vergeten de zegen die we eerder van de Here mochten ontvangen?

In deze situatie wordt Gideon een dappere held genoemd, dat is op zijn zachtst gezegd ironisch. Gideon komt niet echt als een held naar voren. Hij aarzelt, vraagt om een teken, vraagt herhaling van het teken, dan doet hij dingen onder de beschutting van de duisternis. En wanneer Gods hand in alles zichtbaar is geweest en de strijd gaat beginnen, krijgt hij in het legerkamp van de vijand opnieuw een bemoediging. Dapper, strijdbaar is hij niet.

Maar… het gebeurt wel eens dat iemand in het zonnetje gezet wordt. Iemand krijgt een pluim, een schouderklopje, daarop volgt dan wel eens, maar… Er zijn goede dingen, maar… Zo is hier sprake van een dubbel 'maar', we lezen dat in vers 1 en vers 10 in Richteren 6. Israël had veertig jaar rust, men had de zegen, de bevrijdende en reddende hand van de Here God ervaren, dan staat er in Richteren 6:1 'maar de Israëlieten deden wat kwaad is in de ogen des Heren'.

Daarop zendt de Here God een profeet, een man die Gods weg en wet verkondigt, gezegend de mens tot wie de Here zich richt. Toch gaat het anders, opnieuw staat er, nu in Richteren 6:10 'maar gij hebt naar Mijn stem niet geluisterd'. Hoe dikwijls is het woordje 'maar' niet geschreven en staat het soms ook niet bij ons eigen leven? Maar, een woord met een intense tragiek. Ook wij hebben het profetische Woord van God. Daarin staat de wil van God geschreven, daarin lezen we van de liefde van de Here, Zijn geduld met ons. Alle dingen die wezenlijk zijn, heeft Hij ons in Zijn Woord geopenbaard. Net zoals in de tijd van de Richteren en in de tijd van Gideon er een profeet was, zo is er vandaag het profetische Woord. 'Maar', geldt dat ook niet voor onze tijd. “Maar, gij hebt naar Mijn stem niet geluisterd".

En doordat er niet geluisterd is naar de Here, omdat we ons van Zijn Woord hebben afgekeerd, is de klad in het leven gekomen. We zien hoe het kerkelijk leven achteruit gehold is, wat tragischer is nog, velen hebben de Heer der gemeente verloochend en zijn andere goden achterna gelopen. Eén van de gemeenste goden van deze tijd is wellicht die oude god, die de Here Jezus 'Mammon' noemt. Er is een schrijnende geldzucht. Er is een handel in aandelen, wie de radio aan heeft, wordt voortdurend op de hoogte gehouden van de koerswisselingen, dollartekens staan in de ogen en de zielen van de mensen gegrift. Maar wie luistert er nog naar de stem van de Here? De nieuwe generatie vandaag niet.

In die wereld voelen wij ons misschien wel zoals Gideon zich gevoeld moet hebben, gemangeld door het vuile en onreine. Zwak en krachteloos, bepaald niet heldhaftig.

Toch wordt Gideon hier een dappere, een strijdbare held genoemd. Eigenlijk gaat de ironie nog wat verder, er staat namelijk: 'De Here is met u, gij dappere held". De Here is met u, het klinkt bijna als spot. Wat Gideon ziet is een kaalgeplukt land, een armzalig hoopje tarwe en dat moet je nog goed verstoppen ook. Als de Here met Gideon zou zijn, dan zou de situatie er toch wel anders uitzien.

Zo zitten wij ook wel eens in de knoop: als de Here met ons is waarom dan dit of dat. Wellicht zijn er onder u, lezers, ook wel die denken: als God met mij zou zijn waarom moet ik dan dit buitengewone verdriet en deze heel zware zorg en last te dragen? Met Gideons woorden: Waar zijn dan de wonderen, waarvan onze vaderen ons vertellen?

Op zulke vragen krijgen we meestal geen antwoord, Gideon ook niet. Het bijzondere is dat de Here God aan Gideon, aan de nieuwe generatie eigen wonderen geven wil. Gideon hoeft het niet te doen met de verhalen uit het verleden, hij mag zelf gaan ervaren dat God een machtig God is. Daar zit ook iets in voor ons denk ik. Wij hoeven het ook niet te doen met historische gebeurtenissen. Wij mogen in onze eigen tijd Gods nabijheid verwachten en ervaren, wij mogen vandaag door de Here God bemoedigd worden.

Zoals gezegd, Gideon was niet zo heldhaftig, maar steeds kreeg hij een beetje meer te zien van Gods macht en grootheid en uiteindelijk mocht hij een geweldige overwinning zien. Ook wij zullen meer dan overwinnaars zijn door Hem die ons heeft liefgehad. Wij zijn van nature geen dappere helden, maar onder de leiding van onze Here mogen we ook bijzondere dingen verwachten en dan gaan we net als Gideon ervaren: 'De Here is vrede'. Moge de vrede van onze Here met u zijn.

ds. Henk Schouten